Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Odzyskanie renesansowej płyty nagrobnej Christiny von Schöneich skradzionej w 1999 r. z kościoła w Gębicach

Gębice kościół - płyta nagrobna Christiny von Schöneich z d. Panwitz fot. 1967

W dniu 22.08.2024 r. policjanci z Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie odzyskali  renesansową płytę nagrobną  Christiny von Schöneich z domu von Panwitz skradzioną w 1999 r. z nieużytkowanego kościoła w Gębicach w pow. krośnieńskim. Według informacji przekazanych przez KWP w Szczecinie,  zabytek  został zabezpieczony w strzeżonym wirydarzu katedry w Kamieniu Pomorskim, gdzie pozostanie do czasu podjęcia decyzji przez Prokuraturę.

Sukces był możliwy  dzięki ogromnemu zaangażowaniu  koordynatora  ds. nadzorowania spraw  z  zakresu przestępczości przeciwko zabytkom Pana nadkom. dr. Marka Łuczaka z KWP w Szczecinie, który uzyskał informację o zabytku i uruchomił procedurę identyfikacji obiektu, rozsyłając zapytania do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Instytutu Dziedzictwa  oraz Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków.

Zabytek  został rozpoznany na podstawie przesłanych zdjęć  przez Panią Kamilę Domagalską Z-cę Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pełniącą również funkcję koordynatora ds. nadzorowania spraw  z  zakresu przestępczości przeciwko zabytkom. Podstawową przesłankę identyfikacji stanowiły  informacje zawarte w treści inskrypcji znajdującej się na płycie nagrobnej, gdzie wskazano, iż mężem zmarłej Christiny z domu  von Panwitz był Philip von Schöneich właściciel  Zajączka (niem. Haasel).

Policjanci odzyskali  zabytek w ciągu kilku godzin od przekazania przez Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków materiałów dotyczących zidentyfikowanego obiektu. Na szczególne podkreślenie zasługuje nie tylko profesjonalny sposób przygotowania akcji przez KWP w Szczecinie, ale przede wszystkim – zorganizowanie bezpiecznego  przewozu i zabezpieczenia ciężkiej płyty z piaskowca.    

Odzyskana płyta nagrobna jest obiektem wpisanym do Księgi A rejestru zabytków pod nr 2197 poz. 2.  Do czasu kradzieży, zabytek był eksponowany na elewacji kaplicy daw. kościoła ewangelickiego w Gębicach. Wcześniej, w 1998 r.  z tego samego miejsca  ukradziono płytę nagrobną  męża Christiny z domu von Panwitz – Philipa von  Schöneich zm. 1589 r. (nr rejestru zabytków 2197 poz. 1). Płyta Philipa von  Schöneich po kradzieży została wywieziona za granicę i obecnie  jest ona  poszukiwana.  Kościół w Gębicach jest własnością Skarbu Państwa. W 2016 r. Powiat Krośnieński przeprowadził przy zabytku prace remontowo- zabezpieczające.

Co ciekawe, po kradzieży płyty nagrobnej Christiny von  Schöneich organy ścigania i służby konserwatorskie posługiwały jej błędnymi opisami oraz określeniem, co wynikało z powielania omyłki zawartej w opisie zabytku  sporządzonym przez biegłego sądowego przy okazji sprawy kradzieży płyty Philipa von von  Schöneich.  Zabytek był  określany jako płyta nagrobna Małgorzaty z domu von Gladis -Gorp (sic!), przy czym  nazwisko rodowe  zostało wskazane na podstawie herbu matki Philipa von von  Schöneich wyobrażonego na drugiej płycie.  W rezultacie poszukiwano płyty nagrobnej zupełnie innej osoby. Nie wiedziano również, że obie płyty są wpisane do rejestru zabytków.

 

Odzyskana, renesansowa płyta nagrobna z wypukłorzeźbionym przedstawieniem  Christiny von  Schöneich z domu von Panwitz (prawdopodobnie z linii Königswarthe – na fotografii czytelna jedynie pierwsza litera miejscowości) została wykonana z piaskowca. Christina była żoną Philipa II von Schöneich  właściciela Zajączka (niem. Haasel). Zmarła prawdopodobnie ok. 1600 r.  Kobieta została ukazana en face, z rękami złożonymi do modlitwy. Postać odziana jest w sięgającą do ziemi, skromną, sztywnie pofałdowaną  suknię dekorowaną, zdobionymi koronką, mankietami przy nadgarstkach. Na suknię ma narzucony płaszcz o symetrycznie rozchylonych u dołu połach.   Głowę postaci okrywa rańtuch sięgający prawie do łokci. Dolną część twarzy i dekolt zasłania podwika. Lico płyty otacza bordiura z inskrypcją rozmieszczoną w dwóch wersach, rozpoczynającą się  w lewym górnym rogu płyty:  “ANNO • / IST • DIE• ALHIR • LIGENDE• EDLE •EHRENTVGENTREICHE • ERAW• CHRISTINA• GEB/ORNE PANWITZIN • AVS DEM HAVSE • K[—]/[—] • EDLEN • GESTRENGEN • ERNVESTEN • PHILIP • SCONEICHS • ZVR •/ HASEL• EHLICHE • HAVSERAW • IHRES • ALTERS •IM        IN • GOT • SELIGLICHEN • ENT/SCHLAFFEN • DER • TREWE GOT • VORLEIN / [—]HR  • EINE • SELIGE • RVHE • VND • FROLICHE • AVFFERSTEHVNG • ZVM • EWIGEN • LEBEN •AMEN•”. W nawiasach kwadratowych wskazano uszkodzone litery, ukośnikiem – kolejny wers.   Język niemiecki, kapitała, litery wklęsłe.  U góry, po bokach postaci i u dołu, na jej sukni, po dwa wypukłorzeźbione herby (herby u góry podpisane nazwiskiem rodowym). Po lewej (prawej – heraldycznie) stronie wywód herbowy ojca Zmarłej, po prawej – matki. Herb ojczysty: von Panwitz – tarcza dwudzielna w pas,  górne pole dzielone na dwa; w klejnocie nad hełmem w koronie na trzonku pęk piór kogucich, po cztery na stronę. Po bokach herbu inskrypcja: „D•V // PAN•/WITZ”. Poniżej, na sukni herb babki ojczystej (von  Bock?) – w polu wspięty kozioł (?)  w lewo, w klejnocie nad hełmem w koronie połu kozła (?) w lewo. Herb macierzysty  po prawej stronie płyty u góry: von Wiedebach – w tarczy orzeł, w klejnocie nad hełmem trzy pióra strusie. Po bokach herbu inskrypcja: „D•V // WIE/DEBACH//ER. Poniżej, na sukni herb babki macierzystej (von Berge?) –  w tarczy dwudzielnej w pas połu koziorożca w klejnocie nad hełmem dwa koła młyńskie i pióra pawie. Płyta została ufundowana przed śmiercią Christiny von  Schöneich, prawdopodobnie pod kon. XVI w., o czym świadczy fakt, iż nie wykuto daty śmierci oraz liczby (liczb:  lat, tygodni i dni ) określającej wiek Zmarłej.

Kamila Domagalska

Zobacz również

Borów Polski - chorągiew procesyjna - św. Jan Ewangelista fot. 1967 r

Barokowy obraz z przedstawieniem św. Jana Ewangelisty dekorujący chorągiew  procesyjną

Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kościół filialny pw. św. Klemensa w miejscowości Borów Polski,  gm. Nowe Miasteczko, pow. nowosolski Autor / warsztat: warsztat śląski

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

„Rokitno – Sanktuarium Matki Bożej Rokitniańskiej”  uznane za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta RP

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r., 1734)  „Rokitno – Sanktuarium Matki Bożej

Międzyrzecz - zamek

„Międzyrzecz – zamek piastowski z zespołem dworsko- parkowym” uznany rozporządzeniem Prezydenta RP za pomnik historii

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2024 r. „Międzyrzecz – zamek piastowski z zespołem dworsko- parkowym” został uznany

Zobacz również

Skip to content