A A A
Strona główna / Zabytki / Przestępstwa przeciwko zabytkom / Zabytki skradzione i zaginione / Gotycko-renesansowy kielich mszalny z 1615 r.
Zabytki skradzione i zaginione
09 maj 2023
Gotycko-renesansowy kielich mszalny z 1615 r.

Rozmiar czcionki
A A A

Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w miejscowości Pyrzany,  gm. Witnica, pow. gorzowski, woj. lubuskie


Autor / warsztat: warsztat działający na Kresach Wschodnich  (warsztat lwowski?)


Czas powstania: 1615 r.  


Materiał/ technika: srebro złocone, techniki złotnicze


Wymiary: wysokość -  około 20 cm, średnica stopy - około 68 cm


Opis:  Naczynie o cechach stylu gotyckiego i renesansowego.  Stopa kielicha sześciolistna wyniesiona  na gładkiej kryzie i dekorowanym cokoliku.  Na stopie napis: „XXXIII Podh.”. Poszczególne pola stopy obwiedzione gładką bordiurą. Pięć pól stopy wypełnia grawerowana dekoracja w postaci symetrycznie zakomponowanej plecionki  o stylizowanych motywach roślinnych. Powierzchnia plecionki szrafowana.  Na szóstym polu  grawerowana para herbów fundatorów kielicha, pod którymi wyryta jest data „1615”. Herby w ukłonie heradycznym. Tarcze turniejowe z wycięciem na kopię. W dolnej partii tarczy usytuowanej po prawej stronie trzy pary falistych linii w pas, powyżej sześciopłatkowy kwiat. Takiż sam kwiat w klejnocie nad hełmem, trzymany przez parę rąk zgiętych w łokciach. Godło tarczy po lewej stronie stanową trzy (?) faliste linie w  pas, w których stronę skierowane są pąkiem trzy kwiaty wyrastające na łodyżce od dołu i od  dwóch górnych naroży tarczy. W klejnocie nad hełmem, trzymane przez parę rąk zgiętych w łokciach, takież same kwiaty (?). Na sąsiednim polu po lewej stronie przymocowany odlany krzyż łaciński z postacią Chrystusa..   Tulejka kielicha wysoka, sześcioboczna.  Wydzielony sześciobocznym talerzykiem sześcioboczny trzon kielicha dekorowany jest pojedynczymi,  minuskułowymi literami na szrafowanym tle. Poniżej nodusa litery  układają się w słowo "maria", powyżej – w słowo "gloria". Puklowany nodus w kształcie spłaszczonej kuli z  sześcioma rombowymi guzami, z których każdy ozdobiony jest motywem pojedynczej,  uskrzydlonej główki anielskiej. Na wierzchu i spodzie nodusa repusowane płatki dekorowane motywem maswerku. Gładka, głęboka czara kielicha o rozchylonym brzegu, ujęta  od dołu niewielkim koszyczkiem o wklęsło-wypukłej krawędzi. Srebro złocone, kute, repusowane z elementami odlewanymi i grawerowanymi.   Brak informacji na temat ewentualnych znaków złotniczych wybitych na naczyniu.
Kielich został przywieziony do Pyrzan w 1945 r.  wraz z całym wyposażeniem ruchomym kościoła we wsi Kozaki (ob. Ukraina) koło Lwowa.


Nr rejestru zabytków: obiekt ujęty w wojewódzkiej ewidencji zabytków


Bibliografia:  
Maraśkiewicz Z., Pyrzany, kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny – Kielich mszalny z pateną, karta ewidencyjna zabytku, 1987.


Informacje na temat przewiezienia wyposażenia ruchomego ( w tym kielichów) kościoła w Kozakach (ob. Ukraina) do Pyrzan w 1945 r. znajdują się m.in. na stronie internetowej: http://archiwumkresowe.pl/zyl-z-wsia-zyl-wsia-zyl-parafia-ks-michal-krall-na-fotografiach-ze-zbiorow-henryka-stojanowskiego/


Okoliczności  kradzieży / zaginięcia: kradzież


Data utraty: pomiędzy 01.01.1994 r. a 31.12.1995 r.(?)


Nr karty w Krajowym wykazie zabytków skradzionych…:  12023


Uwagi:  wraz z kielichem ukradziono przynależną doń, późniejszą patenę
 

Kamila Domagalska

Galeria
Zobacz również
Łęknica - ogólnopolska inauguracja EDD
W dniu 13 września br. o godzinie 13.00 w Parku Mużakowskim...
Seminarium w dla studentów architektury Uniwersytetu Zielonogórskiego w Trzebiechowie
W tym roku obchodzimy 160. rocznicę urodzin belgijskiego artysty...
Świebodzin - remont kamienicy przy ul. Wałowej 17
Zakończony został remont elewacji kamienicy przy ul. Wałowej...