A A A
Strona główna / Zabytki / Siedlisko, pow. nowosolski - zamek
Architektura rezydencjonalna

Siedlisko, pow. nowosolski - zamek

Rozmiar czcionki
A A A

Pierwszą wzmiankę o „novum castrum Sedscho” zawiera dokument księcia Henryka III głogowskiego z 1298. W 1360 Siedlisko i rozległe dobra cesarz Karol IV oddał w lenno możnemu rodowi von Rechenberg. Sto lat później Baltazar Rechenberg zbudował na miejscu starej warowni murowany zamek, którego relikty tkwią w ścianach południowego skrzydła obecnego założenia. W 1561 właścicielem Siedliska został Fabian von Schönaich. W latach 1597–1618 jego syn Georg rozbudował gotycką siedzibę w największą na Śląsku w dobie manieryzmu rezydencję. W pierwszym etapie rozbudowy (do 1600) budowniczy Melchior Deckhardt z Legnicy, przy udziale rzeźbiarza-kamieniarza z Żar przekształcił i powiększył skrzydło południowe. Kolejne realizacje, obejmujące skrzydło wschodnie z kaplicą, dom bramny i otaczające całe założenie fortyfkacje wzniósł Andreas Hindenberg, wg projektu Valentina Säbischa. W dziele tym miał swój udział kamieniarz Ulrich z Zurychu. Wielkie spustoszenia wojny trzydziestoletniej wymagały długoletnich prac remontowych. Rozpoczętą w 1710 barokową rozbudowę rezydencji zaprojektował Jacob Wagner ze Wschowy i Stefano Spinetti z Żagania. Powstały kolejne skrzydła zamykające dziedziniec od zachodu i północy oraz ujeżdżalnia przy założonym od północy drugim dziedzińcu. Pracami kierował budowniczy Schönphlug z Bytomia Odrzańskiego. W latach 1865–1875 przebudowane zostało najstarsze skrzydło południowe, któremu projektant Carl Lüdecke nadał kształt neorenesansowy. W 1945 zamek użytkowała jednostka wojsk sowieckich, a opuszczając budowlę podpaliła ją. W latach 1966–1971 obiekt został odgruzowany, a skrzydło wschodnie i budynek bramny odbudowane. Obecnie zabytek stanowi własność prywatną i planowana jest jego pełna odbudowa. Z czterech skrzydeł zamku, zgrupowanych przy dużym prostokątnym dziedzińcu, południowe, zachodnie i północne pozostają w ruinie zachowane są tylko mury kapitalne. W skrzydle południowym znajduję się wczesnorenesansowy, rzeźbiony z kamienia portal. Po bogato dekorowanej rzeźbiarsko, sztukatorsko i malarsko sali balowej pozostały tylko relikty. Trzykondygnacyjne, renesansowe skrzydło wschodnie, prostokątne w planie, od strony dziedzińca jednolite z przylegającą od północy kaplicą, nakryte jest dachem dwuspadowym i ma okna w kamiennych profilowanych obramieniach. Kaplica, prostokątna w rzucie z półkolistą absydą od wschodu, przekryta jest sklepieniami kolebkowymi i krzyżowymi. Jej wnętrze z trzech stron obiegają dwukondygnacyjne, murowane empory, wsparte na ozdobnych kolumnach. W parterze skrzydła wschodniego na styku z kaplicą znajduje się wjazd na dziedziniec, prowadzący przez most nad fosą i budynek bramny, prostokątny w rzucie, piętrowy, nakryty dachem dwuspadowym, ujętym szczytami o wolutowym wykroju, podzielonymi gzymsami. W elewacji frontowej przejazd ujęty jest kamiennym portalem. Z pierwotnych fortyfikacji przetrwały tylko niektóre elementy – fosa, wschodni mur kurtynowy, murowany bastion południowy i dwa północne bastiony ziemne. Od południa i zachodu do zamku przylega park krajobrazowy.


Stanisław Kowalski
Źródło: Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010 r.
Galeria
Zobacz również
Grabik, gm. Żary, pow. żarski- dwory
W Grabiku są dwa dwory, położone w centrum wsi. Starszy z...
Miłaków, park dworski
Dawny majątek w Miłakowie (niem. Milkau) zajmuje ok. 2 ha i...
Osowa Sień, park pałacowy
Pałac wraz z założeniem parkowym usytuowany jest w pn. części...
Krępa, gm. Zielona Góra, pow. zielonogórski - dwór
Budowla powstała w 80. latach XVIII w., jako siedziba właściciela...