Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Trzebulach gm. Dąbie, pow. krośnieński
 

Niewielka wieś Trzebule położona jest około 15 km na południowy-wschód od Krosna Odrzańskiego, niedaleko od traktu prowadzącego z Krosna do Zielonej Góry. Kościół zlokalizowany jest w centrum wsi, przy rozległym placu.

Pierwsza wzmianka źródłowa o Trzebulach, jako wsi szlacheckiej pochodzi z 1499 r. Około 1500 r. w miejscowości osiada ród von Bornsdorfów, jednak już w 1513 r. wieś zostaje odsprzedana rodzinie von Knobelsdorf. W ich rękach jest do roku 1664, kiedy to staje się własnością rodziny von Marwitz. W roku 1670 z fundacji Dietricha von der Marwitz, Joachim Wöller, pochodzący z pobliskiego Krosna Odrzańskiego, wznosi kościół. Do 1921 r. zachowana była inskrypcja „DVDM 1670” wskazująca datę i fundatora budowli. W roku 1710, nad emporą patronacką, umieszczono portret przedstawiający Tobiasa Pirschera – głośnego pastora i kaznodziei z pobliskiego Łagowa. W XVIII w. kościół wzbogacono o dwie przybudówki wzniesione w konstrukcji szkieletowej, dostawione do elewacji wschodniej i zachodniej. Niestety nie zachowały się one do dnia dzisiejszego. W 2. poł. XVIII w. w posiadanie Trzebuli weszła rodzina Żychlińskich. Źródłowo potwierdzone zostało to nieco później w 1802 i 1853 roku. W XIX w. do świątyni dostawiono kruchtę południową. W okresie tym wykonano także organy. Na początku XX w. wieś przeszła w ręce hrabiowskiej rodziny von Finckenstein. Prawdopodobnie byli oni właścicielami majątku do wybuchu II wojny światowej.

Kościół w Trzebulach założony został na rzucie ośmioboku, wzbogaconego w XIX w. o kruchtę od strony południowej. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej budynek posiada obecnie jednorodną bryłę graniastosłupa zwieńczonego  ośmiobocznym dachem z wysoką, ślepą latarnią. Przylegającą do południowej ściany przybudówkę, wzniesiono w konstrukcji szkieletowej i nakryto dachem dwuspadowym. Pokrycie dachowe wykonano z dachówki ceramicznej. Ściany kościoła zbudowane zostały z poziomych belek łączonych na węgłach na jaskółczy ogon. Elewację północną, północno-zachodnią oraz południowozachodnią wtórnie odeskowano. Elewację południową, przesłonięto kruchtą. Na osi kruchty umieszczono wejście zamknięte dwuskrzydłowymi drzwiami o konstrukcji ramowo-płycinowej. W elewacjach skośnych wprowadzono otwory okienne zamknięte łukiem odcinkowym wyprowadzonym w belce drewnianej i flankowanym przez drewniane ościeżnice. W elewacji wschodniej zachował się otwór drzwiowy prowadzący dawniej z jednej z nieistniejących przybudówek do ołtarza ambonowego.

Jednoprzestrzenne wnętrze przekryte zostało stropem płaskim wtórnie zasłoniętym współczesną boazerią. Także całość ścian i empor po wojnie wykończono deskowaniem. Dawny ołtarz ambonowy, przekształcony dla potrzeb liturgii katolickiej, zlokalizowany był pierwotnie przy emporze ściany wschodniej. W okresie powojennym, w retabulum w postaci arkady flankowanej kolumnami i uszakami usunięto ambonę i zastąpiono ją współczesnym obrazem z przedstawieniem Jana Chrzciciela a całość umieszczono przy zachodniej ścianie świątyni. Obiegające pierwotnie całe wnętrze empory, zostały zredukowane po II wojnie światowej, do trzech ścian wschodnich. Ramowo-płycinową konstrukcję balustrady empor przesłonięto deskowaniem. Ceramiczna posadzka kościoła położona została ze współczesnych płytek układanych w karo.

Po II wojnie światowej kościół został przejęty przez katolików. Poświęcono go w 1945 r. jako filialny parafii w Leśniowie Wielkim. W roku 1963 wykonano inwentaryzację kościoła i wstępnie oszacowano zakres niezbędnych do przeprowadzenia prac. Nie wiadomo czy na tej podstawie przeprowadzono prace. Nie posiadamy także informacji na temat losów niegdyś bogatego wyposażenia. W roku 1972 odnotowano zerwanie wieńczącej dach kopuły. W następnym roku przystąpiono do naprawy dachu obejmującej wymianę uszkodzonych elementów więźby dachowej oraz latarni. Wówczas też rozebrano zakrystię. Wykonano także prace przy elewacjach kościoła wprowadzając nowe szalunki. Kruchtę wejściową otynkowano. W roku 1978 prace objęły wnętrza. Zdemontowano część empor od strony zachodniej i wykonano konserwację belek stropowych. Usunięto wtórne płyty pilśniowe przykrywające strop. Nie znamy dokładnej daty obicia całości wnętrza wąską, współczesną boazerią. W roku 2000 wyremontowano więźbę dachową, impregnując jednocześnie konstrukcję drewnianą ścian.

Źródło: Kościoły zrębowe i szkieletowe w województwie lubuskim