Zielona Góra – Ratusz

Ratusz wzniesiony w  centrum placu rynkowego zwrócony został fasadą w  kierunku zachodnim. Jego  rozczłonkowana bryła jest  świadectwem kolejnych faz budowy. Korpus główny stanowi centralną część budowli z  wieżą od  północnego wschodu. Przylegają do  niego  dobudówki rozmieszczone od  strony wschodniej, południowej i  północnej. Nad  całością rozpięte są  wielospadowe dachy. Nad  budowlą góruje wieża na  rzucie czworoboku przechodzącego górą w  oktogon. Choć najstarsza wzmianka o  zielonogórskim ratuszu pochodzi już  z   1321  roku, to  jednak badania przeprowadzone   2006  r. wskazują na  XV-wieczną genezę budowli. Murowany gotycki ratusz był  budowlą piętrową, na  rzucie prostokąta, nakrytą wysokim dwuspadowym dachem, który  ujmowały szczyty schodkowe – nie  była ona  podpiwniczona. Obiekt posiadał wieżę, która  wychodząc z  czworobocznej podstawy nakryta była namiotowym dachem. Artykulację ceglanych elewacji ratusza na  wysokości piętra, zarówno od  strony zachodniej (frontowej) jak  i  północnej, wykonano przy  pomocy prostokątnych blend, cztero- i  sześciopolowych. Między blendami rozmieszczono okna nakryte łękami odcinkowymi. W  trakcie badań odsłonięto fragment uskokowego szczytu wieńczącego elewację północną, który  dekorowały poziome pasy blend z  łękami kotarowymi i  odcinkowymi a  dołem wydzielała płycina. Taka sama płycina wieńczyła elewację wschodnią i  zachodnią oraz  zapewne również południową. W  trakcie badań w  2006  r. określono z  dużą dozą prawdopodobieństwa pierwotną kolorystykę elewacji, którą stanowiła czerwona powłoka malarska naniesiona na  ceglane elewacje o  spoinach wyróżnionych białym kolorem i  tynkowanych blendach, które  również pomalowano. Badania określiły również dyspozycję przestrzenną i  funkcjonalną wnętrz  przyziemia gotyckiej budowli. Największe z  nich stanowila  sala w  trakcie frontowym od  południowego zachodu, skomunikowana z  sienią leżącą po  jej  północnej stronie, w  centralnej części przyziemia. Nakrywa ją  gotycki strop belkowy z  górnym pułapem wykonany z  belek o  sfazowanych krawędziach ze  śmigami. Jest  to  najstarsze z  zachowanych wnętrz użyteczności publicznej w  Zielonej Górze. W  bezpośrednim sąsiedztwie sali mogły znajdować  się pomieszczenia związane z  handlem, jego  obsługą i  kontrolą (np.  urząd wagi, szrotu, ceł, itp.). Wprawdzie dopiero od  XVII  wieku wzmiankowane są  w  źródłach odbywające  się w  ratuszu regularnie posiedzenia sądu jednak funkcję tę  musiał on  pełnić już  w  średniowieczu. Najprawdopodobniej na  piętrze znajdowała  się siedziba organów władzy municypalnej, na  co  wkazuje dostęp z  wieży mieszczącej w  części dolnej loch więzienny. Jak  ustalono, najstarsze piwnice, zlokalizowane pod  południowo-zachodnią częścią gotyckiego ratusza, pochodzą dopiero z  XVI  wieku i  wykonane zostały w  trakcie nowożytnej fazy jego  przebudowy. Najbardziej znane piwnice zielonogórskiego ratusza, w  których działa winiarnia „Bachus”, wykonano dopiero w  drugiej fazie przebudowy, w  wieku  XVII. Koniec wieku XVIII przyniósł znaczące przeobrażenia formy architektonicznej budowli. W  latach 1788-90 przeprowadzono gruntowną przebudowę obiektu, rozpoczynając od  likwidacji schodkowych szczytów. W  trakcie prowadzonego remontu pomniejszono okna i  otynkowano elewacje. Wówczas też  ratusz uzyskał klasycystyczny wystrój zachowany do  dnia dzisiejszego. W  2 poł.  XIX  w. wybudowano skrzydło północne i  południowe ratusza. W  tym samym czasie remontowano elewacje – ratusz wraz  z  wieżą został otynkowany. W  tym  okresie ostatecznie uzyskał on  znany nam  dzisiaj wygląd.