Brzostowa, park pałacowy

Założenie rezydencjonalno-folwarczne zlokalizowane jest w zach. części wsi Brzostowa (niem. Brestau). Głównym elementem i dominantą architektoniczną zespołu jest pałac. Po jego wsch. i pd. stronie zachowały się pozostałości zabudowań folwarcznych, pierwotnie zamykających z trzech stron duży, prostokątny dziedziniec gospodarczy. Na zach. od pałacu i folwarku rozciąga się park krajobrazowy, o powierzchni ok. 2,20 ha. Pd. granicę założenia parkowego wyznacza droga polna, przy której znajdował się drugi, niewielki zespół budynków folwarcznych. Od pn. i zach. park otaczają pola. Wjazd na teren założenia prowadzi od pd. Droga wjazdowa przechodzi przez podwórze gospodarcze i wychodzi na pola w kierunku pobliskiego Pietrzykowa.
Brzostowa pierwszy raz wzmiankowana była w 1381 r., kiedy stanowiła część majątku żarskiego rodziny von Biberstein. W 1433 r. Ulrich von Biberstein przekazał Annie, żonie Czesława von Gebelzig, dobra w Brzostowej jako dożywocie. W rękach rodziny von Gebelzig majątek pozostał przez półtora wieku. W 1610 r. Hans von Gebelzig sprzedał Brzostową Albrechtowi von Zeschau. Ale już w 1674 r. jako właściciel wymieniany był ponownie przedstawiciel rodu von Gebelzig, Hans Christoph, a w 1684 r. jego zięć, Wolf Friedrich von Heyde. W połowie następnego stulecia miejscowość należała do Hansa Karola von Zedlitz. Jako właściciele dóbr w Brzostowej wymieniane są również rodziny von Rabenau i von Schade1. Brak jest jednak informacji, czy znajdowała się tu siedziba rodowa i związane z nią założenie ogrodowe. W poł. XIX w. Brzostowa przeszła na własność rodziny von Bruenau, która nabyła ją od Henrietty von Schade za 8000 Talarów. W tym czasie folwark obejmował obszar 1629 mórg, w tym 577 mórg ziemi ornej. Istniejący, neorenesansowy pałac, park krajobrazowy oraz zabudowania folwarczne, powstały w jednym czasie, przypuszczalnie w latach 1860-70. W 1885 r. Brzostową zakupił ziemianin, Anton Matthias Schön, właściciel pobliskiego Pietrzykowa. Po II wojnie światowej majątek był użytkowany przez PGR. W latach 60. XX w. przeprowadzono kapitalny remont pałacu związany z adaptacją obiektu na mieszkania dla pracowników gospodarstwa. W kolejnym dziesięcioleciu na pn.-wsch. skraju parku wzniesiono mieszalnię pasz i magazyn.
Brzostowski park charakteryzuje się swobodną kompozycją nawiązującą do stylu krajobrazowego. Założenie ma kształt zbliżony do wydłużonego trapezu. Obrzeża parku obsadzone są zwartym zadrzewieniem, dzięki czemu przestrzeń parkowa jest zamknięta. We wnętrzu założenia spotykamy drzewa sadzone w grupach, głównie z gatunków buk i grab, szpalerów oraz alei formowanych wzdłuż odcinków ścieżek parkowych. Podstawowymi elementami kompozycji parku jest duża polana zlokalizowana na pn.-zach. od pałacu, niewielkie wzgórze widokowe usytuowane w środkowej części parku oraz staw utworzony na zach. krańcu założenia. Główna oś widokowa pierwotnie wiodła od pałacu, przechodziła przez polanę i prowadziła w kierunku stawu. Ścieżki miały układ obwodnicowy i łączyły najważniejsze elementy zespołu, tj. pałac, polanę, punkt widokowy i staw. Wzdłuż pd. granicy parku utworzono niewielką skarpę wzmocnioną niskim murem z kamienia polnego. W część wsch., przy pałacu zachowały się fragment ozdobnego historycznego ogrodzenia. Na terenie założenia parkowego przeważają rodzime gatunki drzew, takie jak dąb szypułkowy (Quercus robur), buk pospolity (Fagus sylvatica), grab pospolity (Carpinus betuls) i lipa drobnolistna (Tilia cordata). Wiek drzewostanu decydującego o układzie parku wynosi od ok. 100 do 200-220 lat. Najcenniejsze egzemplarze buków i dębów rosną w pobliżu pałacu. Drzewa z gatunku dąb i buk dominują również wśród nasadzeń rzędowych przy pn. granicy parku. Od strony pd., przy drodze polnej, występują rzędowe nasadzenia kasztanowca białego (Aesculus hippocastanum). W zach. części parku znajduje się cenny okaz dębu czerwonego (Quercus rubra). Na uwagę zasługuje również platan klonolistny (Platanus × acerifolia), rosnący niedaleko pałacu. W podszyciu parku można zaobserwować występowanie krzewów z gatunku głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna), bez czarny (Sambucus nigra) i śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus).
Założenie parkowe zachowało się w swoich historycznych granicach, jednakże jego pierwotna kompozycja została zatarta. Niekontrolowany rozrost drzew i krzewów, pochodzących z samosiewów spowodował zarośnięcie znacznych powierzchni parku, w tym części polany, osi widokowej oraz ścieżek. Starodrzew jest zaniedbany. Zniknęło wiele cennych okazów, np. sosna limba (Pinus cembra) czy wierzba biała (Salix alba), która rosła na grobli stawu. Nie zachowały się również elementy małej architektury, w tym obiekt zlokalizowany przy punkcie widokowym (prawdopodobnie lodownia). Niezbędne jest podjęcie działań, mających na celu rewitalizację parku w Brzostowej.