Chichy, park pałacowy

Park pałacowy zlokalizowany jest w środkowej części Chichów (niem. Kunzendorf), po wsch. stronie głównej drogi prowadzącej do Małomic i Witkowa. Zajmuje teren o powierzchni 2,44 ha i kształcie zbliżonym do prostokąta. Stanowi część założenia pałacowo-parkowo-folwarcznego. Neoklasycystyczny pałac zlokalizowany jest w pn. części zespołu i oddzielony od lokalnej drogi niedużym stawem. Po jego zach. i pd.-zach. stronie rozciąga się, otoczony murem, obszar dawnego folwarku. Park zajmuje pozostałą część terenu, opierającą się od wsch. o niewielką rzeczkę Iławkę, a od pd. ograniczoną ogrodzeniem. Droga dojazdowa do pałacu prowadzi od bramy umieszczonej w kamiennym murze po stronie pn. Obszar dawnego zespołu pałacowo-parkowo-folwarcznego ze wszystkich stron jest otoczony luźną zabudową wiejską z terenami upraw.
Pałac pochodzi z 1. ćw. XVIII w., kiedy majątek ziemski należał do rodziny von Knobelsdorff1. Możliwe, że powstał w wyniku przebudowy wcześniejszej rezydencji należącej do rodu von Kittlitz. Najstarszym zachowanym przekazem potwierdzającym istnienie przy pałacu ogrodu, jest rycina F. B. Wernera z poł. XVIII w. Przed elewacją frontową pałacu rozciągało się wówczas obszerne, prostokątne podwórze zamknięte budynkami gospodarczymi, natomiast na zach. zakomponowano ogród. Składał się on z czterech regularnych kwater obsadzonych żywopłotami i ujętych od pn. i pd. podwójnymi, wysokimi szpalerami. W 1804 r. majątek przeszedł w posiadanie rodziny zu Dohna, od 1882 r. należał do Oskara Karla von Diebitsch, a po 1906 r. do jego syna Karla Hansa. Trudno dokładnie ustalić, kiedy doszło do przekształcenia otoczenia pałacu, prawdopodobnie miało to miejsce ok. 1840 r. Zespół zajmował już wtedy dużo większy teren niż pierwotnie. W części pn.-zach., w miejscu wcześniejszego ogrodu, utworzono warzywnik, a na pd. od niego folwark. Po pn. stronie rezydencji powstał staw, a z pozostałych stron zakomponowano park, który formą nawiązywał do popularnych w tym okresie założeń krajobrazowych. Na mapach topograficznych z 1 poł. XX w. widać charakterystyczną sieć dróg i ścieżek prowadzonych płynną linią. W stronę pałacu od pn. prowadziły dwie drogi, obejmujące najpierw staw, a potem zbiegające się przed fasadą w owalny podjazd. Pośrodku niego założono ozdobny klomb, obsadzony głównie iglakami. Stąd w kierunku pd. otwierała się rozległa łąka (lub trawnik), ujęta ze wszystkich stron drzewami. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono. Założono w nim Stację Hodowli Roślin – Pasterzowice. Wydzielono i ogrodzono pn.-zach., gospodarczą część zespołu, która obecnie funkcjonuje jako niezależnie gospodarstwo. Pałac i park od kilkunastu lat znajdują się w rękach prywatnych. Niedawno przystąpiono do remontu budynku i rozpoczęto prace pielęgnacyjne w parku.
Starodrzew skupia się głównie wzdłuż granic parku. Dominują tu gatunki liściaste: dąb szypułkowy (Quercus robur), lipa drobnolistna (Tilia cordata), klon zwyczajny (Acer platanoides) i grab pospolity (Carbinus betulus). Ich dopełnieniem są wiązy szypułkowe (Ulmus laevis), buki pospolite (Fagus sylvatca), jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior), topole białe (Populus alba) i kasztanowce białe (Aesculus hppocastanum).
Gatunki iglaste najliczniej reprezentuje świerk pospolity (Picea abies). Drzewa stanowiące trzon kompozycji mają ok. 150 lat. Wśród drzew starszych, ok. 200-250-letnich, należy wyróżnić lipy drobnolistne w części pn. przy pałacu, stanowiące prawdopodobnie pozostałości po dawnej alei, oraz dęby szypułkowe po stronie pd. Bardzo efektownie reprezentuje się klon jawor (Acer pseudoplatanus), rosnący na skraju łąki. Drzewa młodsze, tworzące niższe piętro roślinności, pochodzą głównie z samosiewu i odrostów. Wśród krzewów wyróżnić można śnieguliczkę oraz lilaki przy stawie. Na polanie i pod koronami drzew rozwijają się trawy. Dno parku w części pd. porasta bluszcz. Jego pędy pokrywają pnie wielu drzew. Nowe ozdobne nasadzenia roślinne wprowadzono kilka lat temu bezpośrednio przy podjeździe do pałacu. Tworzą je niskie krzewy iglaste i liściaste oraz grupy bylin.
Obecne granice parku pokrywają się z historycznymi za wyjątkiem pd.-zach. narożnika. Dawniej w tym miejscu park sięgał do drogi i w tym kierunku prowadziła ścieżka ciągnąca się od pałacu. Obecnie ten fragment oddzielono od parku i przypisano dawnej części folwarcznej. Główne elementy kształtujące XIX-wieczną kompozycję, zakomponowane na osi założenia, pozostały niezmienione – istnieje staw po pn. stronie rezydencji i obszerna łąka w części pd. Historyczna sieć komunikacyjna uległa w znacznym stopniu zatarciu. Oprócz wjazdu od strony pn. nie zachowała się żadna z parkowych dróg. Zniekształcony został podjazd przed fasadę, który dawniej miał wykrój owalu, a obecnie ma kształt podkowy. Zmieniono jego nawierzchnię na betonową. W parku nie odnaleziono elementów małej architektury.
Park wymaga rewaloryzacji, która powinna uwzględnić m.in. przywrócenie dawnego układu komunikacyjnego. Zieleń parkową należy poddać planowej systematycznej pielęgnacji.