Dębowa Łęka, park pałacowy

Park przy rezydencji w Dębowej Łęce (niem. Geyersdorf ) wraz z założeniem parkowym i folwarkiem znajduje się w pn. części wsi i usytuowany jest na wsch. od gotyckiego kościoła pw. św. Jadwigi. Historycznie majątek ten związany jest z folwarkiem górnym (Ober Geyersdorf). Do pałacu przylega założenie parkowe, o znacznie zatartym układzie krajobrazowym zajmującym powierzchnię 6,46 ha. Na wsch. od niego znajduje się zabudowa folwarczna z rządcówką, kuźnią, gorzelnią i innymi budynkami gospodarczymi. W chwili obecnej pałac i dwa budynki folwarczne odzyskały dawny wygląd po przeprowadzonym remoncie. Park zajmuje teren zgodny ze swoimi pierwotnymi granicami, natomiast folwark został podzielony poprzez postawienie muru z betonowych prefabrykatów, oddzielającego większą część budynków gospodarczych (obory i stodoły) od części przy rezydencji. Założenie graniczy od strony pd. z główną drogą w miejscowości. Na wsch. sąsiaduje z terenem przykościelnym. Od strony pn. ogranicza je droga prowadząca do Osowy Sieni, natomiast granica zach. przylega do terenów zabudowanych i pól uprawnych.
Nazwa wsi w XV w. brzmiała Dambowa Lanka czy Dambowa Lonka. Niemiecka nazwa wsi to Geyersdorf. W 1437 r. część wsi należała do Marcina Chwalęty. W 1503 r. właścicielami wymieniani byli: Krzysztof Olbrachcicki, Mikołaj Ossowski i Wincenty Sierpowski. Sześć lat później Piotr Sierpowski, zapewne syn Wincentego, sprzedał swoje dobra Mikołajowi. W XVI-wiecznych rejestrach podatkowych jako właściciele wsi figurują rodziny Ossowskich i Krzyckich. Dziedziczną własnością Ossowskich była zapewne Dębowa Łęka Górna i Średnia, a folwark dolny należał do Krzyckich. W 1724 r. wław dobrach Pawłowskich istniał „dwór wielki […] o dwóch piętrach”, w podwórzu natomiast „dworek mały […] w lepionkę”. W 1743 r. w dużym dworze mieszkał Franciszek Koszucki. Po jego śmierci w 1752 r. folwark górny kupiła rodzina Łuków i w 1753 r. wybudowała w nim nowy dwór „w lepionkę, pod szkudłami”, którego budowniczym był Pakisch. W 1814 r. właścicielem wsi został Aleksander Brodowski – późniejszy dyrektor generalny Ziemstwa Kredytowego w Poznaniu. W 1845 r. Brodowski w miejsce starej siedziby wybudował obecny pałac w popularnym wówczas w Wielkopolsce typie willi włoskiej. Po śmierci Brodowskiego w 1865 r. Dębowa Łęka przeszła w ręce niemieckiej rodziny von Waldow1. Dobra w Dębowej Łęce od 1881 r. należały do Stülpnagla, który przed 1890 r. przebudował siedzibę. W XX w. majątek znalazł się w rękach rodziny Lürmann, która posiadała go do 1945 r. Po II wojnie światowej majątek stanowi własność Skarbu Państwa, a od 1950 r. jego użytkownikiem jest Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej w Osowej Sieni. W latach 70. XX w. w parku została wybudowana hydrofornia, a w 1985 r. ustawiono głaz pamiątkowy. W latach 80. XX w. park został uporządkowany, dosadzono drzewa i krzewy ozdobne. Od 1996 r. nowi właściciele prowadzą w pałacu prace restauratorskie, przywracając mu dawny blask.
Park o układzie swobodnym położony pomiędzy pałacem, a drogą wiejską i polami uprawnymi. Od bramy wjazdowej na pd. do wjazdu na teren folwarku prowadzi stara aleja kasztanowcowa (Aesculus hippocastanum), pięknie sklepiona. Aleję rozpoczynają dwa okazowe wiązy szypułkowe (Ulmus leavis) poprzedzające słupy bramne. Po pd. stronie pałacu rozciągają się łąki obecnie przystosowane do wypasu koni, niegdyś ozdobne. Przez teren przepływa strumień, na którym dawniej stały dwa mostki parkowe. Przed głównym wejściem do pałacu w miejscu dawnego klombu znajduje się stylizująca fontanna. Układ dróg częściowo pokrywa się z oryginalnym, który został utrwalony na mapie topograficznej z 1937 r. Główna droga parkowa miała swój początek na placu przy pd. elewacji pałacu i wiodła poprzez polany parkowe peryferyjnie wokół całego parku, przekraczając dwukrotnie strumień płynący przez park i kończąc swój bieg na placu przy wieży pałacu. Przed frontem rezydencji znajdował się duży klomb obsadzony drzewami. Podobny klomb tylko nieco mniejszy znajdował się za budynkiem od strony zach. Nieznany jest sposób obsadzenia klombów. Nie zachowały się również żadne stare plany, dokumentujące w szczegółach obsadzenia przy pałacu.
Obecnie nastąpił wtórny podział przestrzeni parku poprzez zmianę funkcji z ozdobnej na użytkową. W parku zachował się starodrzew: aleja kasztanowcowa (Aesculus hippocastanum) jednostronnie powtórzona, dęby szypułkowe (Quercus robur), lipy drobnolistne (Tilia cordata), wiązy szypułkowe (Ulmus leavis), jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior), buk zwyczajny (Fagus silvatica), wierzby białe (Salix alba) w odmianie ‘Tristis’ nad malowniczo położonym stawem. Obecne są również drzewa obcego pochodzenia: platan klonolistny (Platanus acerifolia), sosna czarna (Pinus nigra), katalpa żółtokwiatowa (Catalpa ovata), skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya fraxinifolia) i inne. Grupy starych drzew są czytelne fragmentarycznie na łąkach parkowych. W piętrze krzewów rosną w parku jaśminowce, kaliny, głogi, lilaki, tawuły, pęcherznice i derenie. Towarzyszą im jałowce. Kompozycja parku wymaga planowej rewaloryzacji popartej dokumentacją projektową. W lipcu 2013 r. przez miejscowość przeszła nawałnica, która wyrządziła ogromne szkody, powalając znaczną ilość drzew w parku. Jednak park mimo tych strat w drzewostanie i przekształceń, może odzyskać swój dawny charakter, dzięki zachowanym drzewom pomnikowym i nowym nasadzeniom w miejscach ubytków.