Henryków, park dworski

Założenie dworsko-parkowo-folwarczne, w skład którego wchodzi park krajobrazowy, położone jest w zach. części Henrykowa (niem. Sprottischdorf), po pn. stronie lokalnej drogi ze Szprotawy do Niegosławic. Dominantą w zespole jest późnobarokowy dwór położony w jego centralnej części i zwrócony fasadą w kierunku pd. Z tej strony znajduje się rozległy, prostokątny, trawiasty plac, zamknięty od wsch. i zach. dawnymi zabudowaniami gospodarczymi, pochodzącymi z 1 poł. XIX w. Na pd.-zach. od dworu, nieco odsunięta od reszty zabudowań, stoi dawna klasycystyczna oficyna z 1801 r. – obecnie dom mieszkalny. Główny wjazd umieszczony jest w ogrodzeniu po stronie wsch. Od niego w głąb zespołu, w kierunku zach., prowadzi droga wewnętrzna, oddzielająca położony na pn. park, zajmujący powierzchnię 4,2 ha. Jego centralnym elementem jest staw z wyspą, zasilany od pn. kanałem. Granice parku od wsch., pn. i zach. opierają się na drogach polnych, natomiast od pd. sięgają zabudowań folwarcznych.
Wieś Sprotaua wzmiankowano już w 1260 r. Jako pierwsi właściciele wymieniani są w poł. XVI w. członkowie rodu von Nostitz1, w 1650 r. – Johann Hermann, w 1666 r. – Melchior Schoberg. W 1701 r. majątek przejął Johann von Knobelsdorff. Budowę dworu zainicjował w 1782 r.3 jeden z jego spadkobierców – Kaspar Adolf. Między 1821 a 1945 r.4 dobra były własnością rodziny von Neumann. Przebudowa siedziby miała miejsce w 1826 r. z polecenie Friedricha von Neumann. Po II wojnie światowej założenie dworsko-parkowo-folwarczne przez wiele lat należało do PGR. Na pocz. lat 90. XX w. jego administratorem została AWRSP. Obecnie dwór jest w rękach prywatnych i pełni funkcję hotelu. Pierwszy ogród przy dworze istniał już prawdopodobnie pod k. XVIII w. lub na pocz. XIX w. Potwierdzeniem tego są ponad 200-letnie drzewa sadzone rzędem przy granicy zach. i częściowo od pd. Wykorzystano je przy komponowaniu parku krajobrazowego, który ostateczny kształt przybrał w latach 60. XIX w. Układ zespołu znany jest dopiero z map topograficznych z pocz. XX w. Duże podwórze folwarczne otoczone było wówczas budynkami gospodarczymi od wsch., pd. i zach. Od pn. zamykał je, nieco cofnięty dwór. Na dziedzińcu, na osi dworu, bliżej jego fasady, wytyczono krąg obsadzony po obwodzie drzewami. Od lokalnej drogi po stronie wsch. poprowadzono dwa wjazdy, z których zapewne pn. miał charakter reprezentacyjnego. Tuż przy nim rozpoczynała się droga, prowadząca wzdłuż wsch. elewacji dworu, która następnie rozwidlała się. Jedna jej odnoga wyprowadzała z majątku na zach. Na końcowym odcinku obsadzona była regularnie drzewami. Druga ze ścieżek, poprowadzona meandrującą linią, ciągnęła się w głąb parku i obwodziła od wsch. owalny staw z wyspą. Staw zasilany był przez kanał zbierający wodę z podmokłego terenu za pn. granicą. Na mapie są widoczne rzędowe nasadzenia przy drodze, stanowiącej granicę od pn.-zach. oraz dwa rzędy drzew, równoległe do siebie, posadzone wzdłuż granicy pn.-wsch. Po zach. stronie dworu, niejako wcinając się w park, położony był niewielki kompleks budynków. Jego pd. zabudowę tworzyła m.in. zachowana do dzisiaj oficyna. Za nią znajdował się mniejszy staw, używany zapewne do celów gospodarczych.
Starodrzew parkowy tworzą drzewa liściaste, głównie dęby szypułkowe (Quercus robur) i lipy drobnolistne (Tilia cordata). Wiek kilku z nich dochodzi do 200 lat. Na szczególne wyróżnienie zasługuje pomnikowy dąb szypułkowy przy pn. granicy, o obwodzie przekraczającym 750 cm. Dopełnieniem kompozycji są klony pospolite (Acer platanoides), jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior), graby pospolite (Carbinus betulus) i robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia). Przy dworze drzewa rosną w niewielkich grupach lub w formie soliterów. Wyjątkowo efektownie prezentuje się tutaj buk pospolity odm. czerwonolistna (Fagus sylvatica ‘Atropurpurea’) i kasztanowce białe (Aesculus hippocastanum).
Park zachował się w historycznych granicach, natomiast elementy jego kompozycji przestrzennej przetrwały w różnym stopniu. Całkowitemu zatarciu uległa sieć komunikacyjna. Jedynym jej dawnym fragmentem jest droga wyprowadzająca sprzed dworu w kierunku zach. Główny wjazd nadal znajduje się po stronie wsch., jednak przesunięto go w kierunku pn. tak, że doprowadza pod dawną elewację ogrodową prostą drogą. Przy krawędzi chodnika uformowano niskie żywopłoty. Staw oczyszczono i połączono z wyspą drewnianym mostkiem. Jego tłem jest zwarty masyw starodrzewu, zajmujący całą zach. partię parku. Drzewa ciągną się również wzdłuż pn. granicy i zajmują fragment po stronie wsch. Tuż przy stawie, od strony dworu rozciąga się duża, nieregularna polana. Druga, znacznie mniejsza, znajduje się w pobliżu głównej bramy. Po pd. stronie dworu zaznaczono obrys owalnego klombu, który dodatkowo zaakcentowano fontanną.