Międzylesie, park pałacowy

Zespół rezydencjonalno-folwarczny zlokalizowany jest w centralnej części przysiółka Międzylesie (niem. Walddorf), położonego przy bocznej drodze łączącej wieś Długie z Gościszowicami. Założenie ma kompozycję zwartą i geometryczną. Budynki folwarczne skupione są z trzech stron dużego, prostokątnego, dziedzińca gospodarczego. Pałac, stanowiący dominantę architektoniczną zespołu, jest nieco odsunięty od części gospodarczej i zamyka podwórze z czwartej, wsch., strony. Na pn. i wsch. od zabudowań rozciąga się park o powierzchni ok. 1,40 ha. Jego pd. granicę wyznacza główna droga wiejska. Od zach. granica parku oparta jest o zabudowania folwarczne, a od wsch. założenie sąsiaduje z zagrodami wiejskim. Pn. część parku z każdej strony otoczona jest łąkami. Wjazd na teren założenia zlokalizowany jest od strony pd. i wiedzie przez podwórze gospodarcze. Do parku prowadzi również droga wytyczona na wsch. od pałacu.
Międzylesie zostało założone prawdopodobnie w XVII w. jako osada folwarczna. W 1687 r. właścicielem międzyleskiego majątku był Wilhelm von Spönla, a od 1786 r. rodzina von Lüttwitz. Po śmierci Karola von Lüttwitz, w 1818 r., dobra przypadły jego córce Julianie, a następnie jej matce, która zarządzała nimi do 1836 r. Od 1840 r. Międzylesie należało do niejakiej Pani Zippel, z domu Gilbrich, żony poborcy podatkowego. W 2 poł. XIX w. majątek nabył Gustaw Mattheus, po którym Międzylesie odziedziczyła córka, Maria Reiche. W posiadaniu rodziny Reiche, właścicieli pobliskich Gościszowc, folwark pozostał do lat 70. XIX w. Kolejnym dysponentem międzyleskich dóbr był August Götz. W tym czasie powierzchnia folwarku wynosiła 200 ha, w tym 120 ha pól uprawnych, 30 ha łąk, 46 ha lasów i 4 ha nieużytków. W folwarku hodowano wówczas konie, bydło i owce. Ok. 1898 r. majątek zakupił Willy Schade, a następnie, w 1909 r., Otto Krüger. W 1917 r. Międzylesie ponownie trafiło w ręce rodziny Reiche. W dokumentach z tamtego okresu, jako właścicielka majątku wymieniana jest Marie Reiche, żona radcy sądowego, Georga Reiche, a następnie ich syn Siegfried Reiche. Ten ostatni władał majętnościami do 1945 r. W tym czasie powierzchnia gruntów należących do folwarku powiększyła się do 218 ha. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono. Początkowo jego dysponentem był Państwowy Zarząd Nieruchomości Ziemskich, a następnie Gmina Niegosławice. Obecnie pałac i park stanowi własność prywatną.
Eklektyczny pałac w Międzylesiu został wzniesiony ok. 1870 r., kiedy majątek stanowił własność rodziny Reiche. Zabudowania folwarczne wybudowano wcześniej, bo już w 1846 r. Pod k. XIX w. rezydencję rozbudowano. Jednocześnie założono niewielki park krajobrazowy, wykorzystując pozostałości wcześniejszego założenia ogrodowego.
Park w Międzylesiu charakteryzuje się swobodną kompozycją. Jego plan zbliżony jest do kształtu prostokąta. Głównym elementem założenia jest polana, zlokalizowana w jego pn. części, której brzegi obsadzone są pojedynczymi drzewami i ich grupami. W jej wsch. części utworzono staw. W parku rosną głównie drzewa liściaste. Na polanie przeważają dęby szypułkowe (Quercus robur) i buki pospolite (Fagus sylvatica). Bliżej stawu występują graby pospolite (Carpinus betuls) i olsze czarne (Alnus glutinosa). W tej części założenia rośnie też kilka świerków pospolitych (Picea abies). Ponadto, na obszarze parku znajdują się brzozy brodawkowate (Betula pendula), jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior), lipy drobnolistne (Tilia cordata) oraz wiązy polne (Ulmus minor). Sporadycznie występują też gatunki aklimatyzowane, takie jak sosna wejmutka (Pinus strobus) i choina kanadyjska (Tsuga canadensis). Starodrzew tworzą głównie drzewa z gatunku dąb, grab i lipa, liczące sobie ok. 120 lat. Znaczny obszar parku, w tym polana, zajęty jest przez krzewy oraz młody drzewostan pochodzący z samosiewu i odrośli. W środkowej części parku oraz przy pałacu przeważa zieleń niższa. Występują tu krzewy z gatunku śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus), głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna)
i bez czarny (Sambucus nigra).
Pierwotnie ścieżki parkowe wychodziły od pałacu, wiodły brzegami parku i prowadziły dookoła polany oraz stawu. Układ ten został w znacznym stopniu zatarty. Droga w zach. części założenia została zniszczona przez przejeżdżający tędy sprzęt rolniczy.
Park zachował się w swoich historycznych, granicach, jednakże jego układ uległ znacznej degradacji. Wolne przestrzenie między starodrzewiem porośnięte są krzewami i młodymi samosiejkami. Drzewostan znajduje się w złym stanie i można zauważyć obumieranie wielu drzew. Staw jest wyschnięty. Nie zachowały się również elementy małej architektury. Niezbędne jest podjęcie kompleksowych działań, mających na celu rewitalizację założenia parkowego. Pałac oraz zabudowania folwarczne również znajdują się w bardzo złym stanie zachowania i pilnie wymagają przeprowadzenia prac zabezpieczających.