Sława, park pałacowy

Zespół pałacowo-parkowy w Sławie (niem. Schlawa, Schlesiersee), znajduje się w zach. części miasta. Jego granice wyznaczają od zach. Jezioro Sławskie, od wsch. zespół pałacowy, zabudowa miasta i ul. Głogowska, od pn. zaplecza posesji ulicy Odrodzenia Wojska Polskiego, a od pd. ul. Nowosolska. Park, o powierzchni 13 ha, zwany jest dziś miejskim. W jego strukturze wyróżniają się trzy części. Najstarszą jest dawny regularny ogród ozdobny o powierzchni ok. 3 ha, zlokalizowany przy pałacu. Druga część parku o powierzchni ok. 10 ha to park krajobrazowy z 1854 r., okalający wspomniany powyżej ogród i rozciągający się wzdłuż pd.-wsch. brzegu jeziora. Najmłodsza, międzywojenna część parku rozciąga się wzdłuż pn. brzegu jeziora. Z uwagi na układ parku i turystyczny charakter miejscowości wejść do parku jest wiele.
Historia majątku sięga znacznie wcześniej niż najbardziej znany z historii fakt krajobrazowych przekształceń parku wg planu E. Petzolda. Pałac wybudowany został w miejscu zamku wzmiankowanego w 1468 r. Ok. 1574 r. H. von Rechenberg przebudował rezydencję w stylu renesansowym. Prawdopodobnie w 1655 r. lub w 1667 r. posiadłość została zakupiona przez generała J. F. B. von Feremont.
Przebudowa rezydencji w stylu barokowym, miała miejsce po pożarze miasta z 1721 r. W latach 1732-1735 pałac uzyskał nową bryłę. Po 1854 r. pokaźne prace przeprowadzono w parku przekształcając go w kompozycję krajobrazową. W 1887 r., po śmierci K. von Feremont, posiadłość była własnością hrabiów Haugwitz. W rękach tej rodziny założenie pałacowe pozostało do II wojny światowej. W czasie jej trwania w pałacu urządzono siedzibę Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy. W latach powojennych budynek zaadaptowano na dom dziecka. Obecnie pałac wraz z okalającą go częścią parku są własnością prywatną i nie są ani dostępne, ani użytkowane.
Ok. 2 ćw. XVIII w. między ogrodową elewacją pałacu, a jeziorem istniał ogród renesansowy. Jego wygląd wraz z zabudowaniami rezydencji ukazują dwa rysunki Friedrich Bernhard Wernera z ok. poł. XVIII w. Był on założony na planie zbliżonym do kwadratu, czterokwaterowy z centralnie umiejscowioną fontanną, przylegał do zach. fasady pałacu. Nieznany jest wygląd ogrodu z czasu baroku, gdy w poł. XVIII w. na terenie dawnych ogrodów warzywnych wybudowano oranżerię.
W 1854 r. E. Petzold – ogrodnik planista, uczeń Hermana von Pücklera-Muskau – rozpoczął prace nad przebudową parku. Przekształcono wówczas dziedziniec i część ogrodu za pałacem, gdzie nasadzono aleje lip (Tilia sp.) i grupy drzew m.in. platanów klonolistnych (Platanus × hispanica) i sosen czarnych (Pinus nigra) – dziś niezwykle majestatycznych. Ogród ten otulony został nowo powstałym parkiem romantycznym. Jego kompozycja – oparta na swobodnym układzie dróg, biegnących wśród zadrzewień, kwietnych polan oraz bogactwa elementów wodnych – odzwierciedlała równowagę pomiędzy warunkami przyrodniczymi miejsca i myślą twórcy.
W 2011 r. wykonana została szczegółowa inwentaryzacja parku, stąd wiadomo, że w parku dominują: robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), olsza czarna (Alnus glutinosa), klon pospolity (Acer platanoides) i lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos). W parku znajduje się okaz lipy drobnolistnej o brzozolistnej formie liścia (Tilia cordata ‘Betulifolia’).
Obszar parku projektowany przez E. Petzolda podzielony jest na trzy części, między dwóch właścicieli. Część pd. i pn. należy do Gminy Miejskiej Sława, natomiast część środkowa przy pałacu jest prywatna. W miejskiej części parku ubiegłych latach przeprowadzono szereg prac pielęgnacyjnych: usunięto podrost, drzewa chore, powalone przez wiatr i zagrażające bezpieczeństwu, ponadto przeprowadzona została melioracja stawu parkowego i częściowo kanałów wodnych. Planowana jest rewaloryzacja parku.