Trzebiechów, park pałacowy

Park pałacowy w Trzebiechowie (niem. Trebschen) położony jest w pn. części wsi, przy drodze wojewódzkiej nr 278, prowadzącej z Sulechowa do Wschowy, po pn. stronie drogi. Zespół pałacowo-parkowo-folwarczny w Trzebiechowie składa się z pałacu wzniesionego ok. 1880 r. w stylu neorenesansu francuskiego, parku pałacowego z 1 ćw. XIX w. w stylu angielskim oraz zabudowań folwarcznych z XVIII-XIX w. (oficyny, stajnia, wozownia i ujeżdżalna), które przekształcono na potrzeby właściciela – gminy Trzebiechów na cele oświatowe (w pałacu funkcjonuje szkoła, a w dawnej ujeżdżalni – sala gimnastyczna) oraz administracyjno-mieszkalne (jedna z oficyn jest siedzibą Urzędu Gminy, zaś druga zaadaptowana została na mieszkania). Pałac położony jest centralnie w pd. części założenia, poprzedzony obszernym dziedzińcem, z wjazdem na osi. Zabudowania folwarczne skupiają się po pd.-wsch. i pd.-zach. stronie dziedzińca. Za pałacem w kierunku pn. rozciąga się rozległy park o charakterze krajobrazowym, którego powierzchnia wynosi ok. 11 ha.
Granicę założenia od strony pd. wyznacza droga, przebiegająca przez wieś w stronę Wschowy. Z tej strony znajduje się również wjazd główny, ujęty okazałą bramą i murem. Druga brama usytuowana jest po stronie wsch. i prowadzi na dziedziniec przed pałacem. Z tej strony teren wydziela mur, który przebiega dalej wzdłuż wsch. granicy założenia. Jego kontynuację stanowi dalej ogrodzenie z drucianej siatki. Od strony zach. granicę stanowi droga prowadząca do Kargowej. Po stronie pn. granicę wyznacza rów z wodą i grobla, która wydziela park pałacowy od sąsiadującego z nim lasu. Od strony wsch. i zach. założenie sąsiaduje z polami uprawnymi, zaś od pn. – z zabudową wsi.
Rycerskie dobra w Trzebiechowie od 1442 r do 1724 r. należały do rodziny von Troschke. Niewątpliwie największe zasługi dla rozwoju Trzebiechowa miał Konrad von Troschke, który w 1707 r. z królewskiego przyzwolenia podniósł wieś Trzebiechów do rangi miasta i nazwał je na cześć króla „Łaska Fryderyka”. Staraniem przedstawicieli tej rodziny w XVI lub XVII w. wzniesiony został dwór, w miejscu dzisiejszego pałacu. Najstarsza kompozycja parkowa wzmiankowana jest w 1670 r., co potwierdzają ok. 300-letnie okazy starodrzewu m.in. pojedyncze dęby oraz dwie aleje po pn. stronie pałacu. Starodrzew włączono następnie w rozległy park o charakterze krajobrazowym, który założono przy rezydencji kolejnych właścicieli majątku. W 1765 r. majątek przeszedł w posiadanie książęcego rodu von Reuss-Koestritz. W 1861 r. dobra przejął ks. Heinrich VII, który w 1876 pojął za żonę ks. Marie Anna Alexandrine von Sachsen-Weimar-Eisenach. Pod rządami tej pary przez długie lata Trzebiechów przeżywał rozkwit. W 1876 r. rozpoczęto przebudowę dworu, w efekcie której wzniesiono zachowany do dnia dzisiejszego pałac. Prace zakończono ok. 1880 r. W 1901 r. wybudowano reprezentacyjną bramę wjazdową na osi pałacu. W tym samym czasie zakończono przebudowę zabudowań gospodarczych. Wraz z rozbudową rezydencji przemianie uległ park. Park romantyczny zakomponowano w latach 30. XIX w., nadając mu charakter kompozycji krajobrazowej, co było zgodne z duchem czasu. Zrealizowano go według planów Paula Lorenza z Zwickau. W XIX w. regularne układy ogrodów, podporządkowanych zasadom symetrii, wyparły układy oparte o naturalne formy przyrodnicze, w których pojawiają się solitery, nieregularne grupy nasadzeń, klomby i gaje. Stanowiły one kulisy dla komponowanych zielenią i elementami naturalnego krajobrazu planów i widoków, które dopełniały budowle i elementy małej architektury. Zgodnie z tymi zasadami ukształtowano też park pałacowy w Trzebiechowie. Układ kompozycyjny wzbogacają osie widokowe, czytelne do dnia dzisiejszego, zestawione z polanami trawiastymi, grupami drzew i kępami krzewów oraz pojedynczymi soliterami. Istotnym elementem kompozycji było wzgórze po pn.-zach. stronie z ruinami antycznej świątyni, skąd roztaczał się rozległy widok.
Z pocz. XX w. nastąpił kres świetności Trzebiechowa. W 1905 r. miejscowość utraciła prawa miejskie. Trudności gospodarcze okresu międzywojennego spowodowały utratę trzebiechowskiego majątku przez rodzinę von Reuss-Koestritz. W 1943 r. przeszedł on w ręce książąt Bentheim-Tecklenburg. Po II wojnie światowej majątek trzebiechowski upaństwowiono. Od 1945 pałac był opuszczony, dopiero w latach 1970-1984 został zaadaptowany na szkołę, którą to funkcję pełni do dnia dzisiejszego.
W inwentaryzacji drzewostanu z 1989 r. wyszczególniono na terenie parku 1463 drzewa, reprezentujące 47 gatunków. Najliczniej występują drzewa liściaste w tym: dęby szypułkowe (Quercus robur), graby zwyczajne (Carpinus betulus), lipy drobnolistne (Tilia cordata), lipy szerokolistne (Tilia platyphyllos), klony pospolite (Acer platanoides), buki pospolite (Fagus sylvatica). Kompozycję wzbogacają drzewa aklimatyzowane, jak: daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii), sosna wejmutka (Pinus strobus), choina kanadyjska (Tsuga canadensis), magnolia Soulangeia (Magnolia soulangiana). Stan zdrowotny drzew jest dobry. Wśród krzewów wymienić można m.in. tawułę wczesną, tawułę japońską, różę polną, bez czarny, mahonię pospolitą, jaśminowiec wonny, czeremchę amerykańską, niecierpek drobnokwiatowy i inne. Dno parku porasta m.in.: podagrycznik pospolity, koniczyna biała, pokrzywa zwyczajna, rdest ptasi, niecierpek drobnokwiatowy, bluszcz pospolity i konwalia majowa, gajowiec żółty, wiechlina gajowa, marzanka wonna, kłosownica leśna, trawy i rośliny błotne oraz szereg innych. Z architektury ogrodowej zachowały się ruiny antycznej świątyni w pn.-zach. części parku oraz rozrzucone na terenie parku głazy. Poza zabiegami sanitarnymi i koszeniem trawy nie podejmowano na terenie parku po II wojnie światowej żadnych działań. Park wymaga rewaloryzacji.