Wieczór poświęcony Klemowi Felchnerowskiemu w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze

W dniu 28 stycznia o godz. 17.00 w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze odbyło się spotkanie poświęcone legendzie zielonogórskiego środowiska artystycznego, pierwszym wojewódzkim konserwatorze zabytków w Zielonej Górze– Klemowi Felchnerowskiemu. Spotkanie zorganizowali  dr Andrzej Toczewski dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze i dr Barbara Bielinis-Kopeć Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Klem Felchnerowski był artystą, który uprawiał malarstwo, grafikę, rysunek i twórczość w zakresie plastyki użytkowej. Głównym obszarem jego zainteresowań było malarstwo abstrakcyjne. Jednym z dzieł artysty była dekoracja figuralna na ścianach prezbiterium kościoła parafialnego pw. Św. Jana Chrzciciela w Międzyrzeczu. W związku z odkryciem renesansowego wystroju tego wnętrza, które od 2009 r. jest sukcesywnie poddawany pracom konserwatorsko-restauratorskim, uznano, że późniejsze dekoracje muszą zostać usunięte w celu przywrócenia zabytkowi integralności (dekoracje Felchnerowskiego przykrywają bezpośrednio renesansowe polichromie). Zdecydowano jednak, że nastąpi to po uprzednim zinwentaryzowaniu wystroju z lat 1958-1962 wraz z wykonaniem szablonów oraz pobraniu próbek do badań technologicznych, co umożliwi w przyszłości odtworzenie dekoracji w innym wnętrzu np. w kościele wzniesionym współcześnie. Takie rozwiązanie oznacza pogodzenie dwóch wartości, z jednej strony możliwe stało się odsłonięcie całości XVI-wiecznych malowideł i uczytelnienia ich struktury kompozycyjnej, z drugiej zaś pośrednio zachowane zostały malowidła współczesne, które wyszły spod ręki uznanego artysty.
Podczas wieczoru w zielonogórskim muzeum przybliżono twórczość Klema Felchnerowskiego (Leszek Kania) oraz wyniki prac związanych z inwentaryzacją malowideł artysty z kościoła w Międzyrzeczu (Marta Gościcka), które wykonane zostały w końcu 2014 r. ze środków Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W skład wykonanej inwentaryzacji wchodziła: dokumentacja opisowa dotycząca ikonografii, stanu zachowania oraz sposobu wykonania malowideł; badania petrograficzne zaprawy na której powstały malowidła; dokumentacja fotograficzna stanu zachowania, umożliwiająca dokładne wydruki w skali 1:1; dokumentacja fotograficzna m.in.zbliżeń twarzy po usunięciu warstwy przemalowania; transfer metodą strappo jednej głowy – do oddzielenia warstwy malarskiej od tynku/ściany metodą strappo zastosowano 50% klej skórny (zabieg zakończył się pełnym sukcesem i udało się zdjąć około 95% zachowanych warstw oryginału) – transfer umieszczono na płycie styrodur i opakowano w zamykane pudło; dokumentacja rysunkowa – przeniesienie rysunku kompozycji na kalki oraz pobranie próbek polichromii z każdego koloru danej postaci – próbki zarchiwizowano wraz z mapowaniem i umieszczono na 12 planszach A3 ze zdjęciami z zaznaczonym dokładnym miejscem pobrania próbek.
Jak ustalono w trakcie prowadzonych badań, przed wymalowaniem nowej dekoracji malarskiej w międzyrzeckiej świątyni, przygotowano najpierw podłoże pokrywając je tynkiem wapienno-piaskowym. Następnie na XIX wieczną polichromię, już wcześniej w znacznej części pokrytą pobiałami, założono cienką warstwę tynku wapiennego w formie przecierki i pobiałę wapienną. Następnie przeniesiono rysunek kompozycji, wykonany cienką ciemną linią. Nową kompozycję malarską wykonano najprawdopodobniej używając do tego farb powstałych ze zmieszania pigmentu suchego ze spoiwem akrylowym lub farb wapiennych. Postacie malowano płaskim kryjącym kolorem, obwiedzionym mocnym czarnym konturem. Nimby złocono a w nich namalowane podpisy namalowano niebieską farbą (trzcionka gruba i obrysowana czarnym konturem). Oryginalnie kompozycja utrzymana była w szarościach, brązach, mocnych błękitach i ostrej żółcieni. Postacie miały duże, wyraźne oczy i kanciaste rysy twarzy. W latach 70. XX w. kompozycję przemalowano farbami akrylowymi, obrysowując każdą z postaci płaskim pomarańczowym kolorem, jednak w trakcie badań wyodrębniono pierwotną warstwę malarską.
W spotkaniu uczestniczyli licznie regionaliści, historycy, artyści plastycy, architekci, przedstawiciele stowarzyszeń. Dokumentację z badań zaprezentowano w formie ekspozycji w zielonogórskim muzeum.