W dniach 28 – 30 kwietnia 2010 r. na zamku w Kożuchowie odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. „OBWAROWANIA MIAST – PROBLEMATYKA OCHRONY, KONSERWACJI, ADAPTACJI I EKSPOZYCJI”. Honorowy patronat nad konferencją objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałek Województwa Lubuskiego. Odbyła się ona przy współudziale Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS. Organizacji tego przedsięwzięcia podjęli się Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kożuchowskiej i Gmina Kożuchów, przy współpracy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Kożuchów, Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie oraz Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Zielonej Górze. Nad właściwym poziomem merytorycznym konferencji czuwał Komitet Naukowy, który tworzyli prof. Maria Brykowska, dr hab. inż. Bogusław Szmygin, prof. PL, dr arch. Marcin Gawlicki, dr hab. arch Piotr Molski, dr arch. Maria Ludwika Lewicka i dr Stanisław Kowalski.
Główne obszary problemowe obejmowały:
- Obwarowania miast w rewitalizacji zurbanizowanego środowiska kulturowego,
- Współczesne aspekty kulturowe adaptacji i ekspozycji reliktów fortyfikacji,
- Zakres przekształceń i granice dopuszczalnej ingerencji w historyczne struktury miejskich systemów obronnych i ich bezpośredniego otoczenia,
- Aspekty techniczne związane z realizacją prac konserwatorskich.
W trakcie trzydniowych obrad poruszono szereg zagadnień wpisujących się w zakreślone wyżej obszary problemowe oraz podjęto dyskusję. Uczestnicy konferencji zwiedzili też zabytki Kożuchowa oraz Żagania. Konferencja ta wpisuje się w szeroko omawiane w ostatnich latach zagadnienia związane z ochroną zabytków architektury obronnej, podjęte przez Polski Komitet Narodowy ICOMOS i Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Stanowi tym samym kontynuację ogólnopolskich konferencji pt. „Trwała ruina. Problemy utrzymania i adaptacji” (Janowiec 2005 r.), „Zabytki architektury obronnej – teoria a praktyka” (Działdowo 2007 r.), „Ruiny zabytków sakralnych –ochrona i adaptacja do nowych funkcji” ( Gubin 2008 r.), „Zamki, grody i ruiny” ( Ciechanowiec 2009 r.). Bezpośrednią inspiracją dla podjęcia w szerszym aspekcie tematu obwarowań miast było poruszenie tej problematyki na zjeździe wojewódzkich konserwatorów zabytków w Cedyni (w 2009 r.)
Obwarowania dawnych miast są ważną pamiątką przeszłości, stąd ich zachowanie dla przyszłych pokoleń leży w interesie nas wszystkich. Od mądrych decyzji i aktywnych działań zależeć będzie czy ich stan zachowania ulegnie poprawie a „wykreowane” formy ekspozycji i funkcji respektować będą ich kulturowe wartości, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a także z międzynarodowymi kartami i konwencjami ochrony dziedzictwa kultury. Konferencja miała w zamyśle organizatorów wywołać dyskusję i stworzyć płaszczyznę do wymiany poglądów i doświadczeń związanych z problematyką ochrony tego typu zabytków zaś wnioski i refleksje z niej płynące – ułatwić ocenę stosowanych rozwiązań. Liczny udział pracowników służb ochrony zabytków, wojewódzkich i samorządowych konserwatorów zabytków, pracowników Regionalnych Ośrodków Badań i Dokumentacji Zabytków oraz pracowników naukowych dowiódł, że dyskusja nad problematyką ochrony obwarowań miejskich jest potrzebna i powinna być kontynuowana.
