Na początku lipca 2024 r. pod kierownictwem mgr. Radosława Kuźbika przeprowadzono badania archeologiczne grodziska kultury łużyckiej zlokalizowanego w tzw. Zielonym Lesie pod Żarami. Były one kontynuacją rozpoczętych w 2022 r. interdyscyplinarnych prac badawczych, których celem jest rozpoznanie dotychczas słabo znanego zabytku archeologicznego. Tegoroczne prace w zakresie opracowania dokumentacji i pozyskania dat radiowęglowych zostały dofinansowane przez Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Mimo, że w jego obrębie w latach 20. XX wieku były prowadzone wykopaliska, to jednak ich wyniki nigdy nie doczekały się naukowego opracowania. Informacje o dokonanych wówczas odkryciach przez długi czas pozostawały niepotwierdzone, gdyż pozyskane wówczas zabytki archeologiczne zaginęły podczas wojny. Dopiero badania powierzchniowe wykonywane w ramach projektu AZP pozytywnie zweryfikowały dawniejsze ustalenia co do lokalizacji, rodzaju i chronologii stanowiska archeologicznego.
Już na etapie prospekcji geofizycznej przeprowadzonej w 2022 r. ustalono, że w miejscu gdzie zlokalizowano wykop badawczy może wystąpić budowla o skomplikowanej konstrukcji. W trakcie prac odkryto ślady budowli obronnej zbudowanej z ziemi, kamienia i drewna, której pierwotna szerokość mogła wynosić 6 m, a wysokość około 2-2,5 m. Od zewnątrz wał otoczono drewnianym parkanem, którego wysokość przypuszczalnie dochodziła do 5 m. Sama konstrukcja może wskazywać na co najmniej dwie fazy użytkowe, aczkolwiek wymaga to jeszcze dalszych badań. Podczas eksploracji wyróżniono serię nawarstwień powstałych na skutek działania wysokiej temperatury.
Pozyskane w trakcie badań archeologicznych materiały zabytkowe wskazują, że założenie obronne należy wiązać z wczesną fazą białowicką kultury łużyckich pól popielnicowych. Poza dość licznym zbiorem zabytków ceramicznych pozyskano również próbki do badań izotopów węgla C14, które pozwolą doprecyzować chronologię zabytku.
Marcin Aleksander Kosowicz, Radosław Kuźbik
