Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Remont dachu poczty w Szprotawie

Trwa remont dachu zabytkowego budynku szprotawskiej poczty. W oparciu o zachowaną, historyczną dokumentacją fotograficzną, utrwaloną m. in. na dawnych kartach pocztowych, w ramach inwestycji odtworzona zostanie pierwotna forma pokrycia dachowego z ciemnej dachówki karpiówki, na tle której powtórzony zostanie dekoracyjny wzór z dachówki czerwonej.

Wzniesiony jako siedziba ówczesnej pruskiej poczty cesarskiej około roku 1889 gmach stanął przy wschodniej pierzei obecnego placu Komuny Paryskiej, dawniej Bismarkplatz, położonego na wschód od średniowiecznego centrum Szprotawy, na obszarze dawnego Przedmieścia Głogowskiego (niem. Glogauer Vorstadt), na miejscu dawnego szpitala, czy też domu sióstr. Fotografie z tego czasu ukazują przed fasadą rozległy plac z ulokowanym centralnie pomnikiem upamiętniającym ofiary wojny francusko – pruskiej. Przypuszczalnie w latach 30. XX wieku przebudowano główne wejście do budynku. Zlikwidowano wówczas okazały, kamienny, neorenesansowy portal, zdobiący wejście główne i wybudowano w jego miejscu murowany ganek z balkonem.


Wolnostojący, dwukondygnacyjny budynek założony został na planie zbliżonym do litery „U”, który dostosowany został do nieregularnego kształtu parceli, ulokowanej między dwoma drogami odchodzącymi promieniście od placu w kierunku wschodnim. Nakrywające go strome dachy pokryto ceramiczną dachówką. Od strony zachodniej, północnej i południowej w połaciach umieszczono niewielkie wystawki nakryte hełmami o formie ostrosłupa zwieńczonego iglicą z kulą. Posadowioną na wysokim, kamiennym cokole bryłę budynku urozmaicają pseudoryzality zwieńczone szczytami o falistym wykroju, umieszczone w centralnej części fasady oraz na skrajach elewacji bocznych.


Elewacje wykończone czerwoną cegłą licową, ozdobiono kamiennym detalem architektonicznym i sztukateriami. Cokół ukształtowano z piaskowcowych, prostokątnych boni, o powierzchni rustykowanej, ujętej w sfazowne obramienia.
Pięcioosiową fasadę zdobi trzyosiowy pseudoryzalit zwieńczony dwukondygnacyjnym szczytem o neorenesansowej formie, który jest najbardziej dekoracyjnym elementem budynku. Wklęsło-wypukłą ramę zdobioną wolutami i rautami wieńczą sterczyny i kule na cokolikach. W zamknięciu szczytu umieszczono tarczę herbową ujętą w dwie woluty, a nad nią półowalny fronton zwieńczony kulą na cokoliku. Poziomo szczyt artykułowany jest kamiennymi, profilowanymi gzymsami międzykondygnacyjnymi.


W pierwszej kondygnacji szczytu znajduje tryforium w kamiennej oprawie, doświetlające poddasze, wyżej zaś zegar z okrągłą tarczą, ujęty w obramienie z cegły ozdobione czterema kamiennymi ciosami. Krawędzie elewacji i pseudoryzalitu zaakcentowane zostały rustykowanymi ciosami kamiennymi. Wejście główne, umieszczone w osi pseudoryzalitu, poprzedzone murowanym, zamkniętym gankiem, na którym umieszczono balkon. Otwory okienne fasady, w zależności od lokalizacji, różnią się wielkością i kształtem. W parterze psedoryzalitu okna mają formę prostokąta stojącego zamkniętego łukiem pełnym, a w drugiej jego kondygnacji zamknięte są prosto. Z kolei w skrajnych osiach fasady, w parterze występują szerokie otwory zamknięte łukiem odcinkowym, a na piętrze prostokątne okna podwójne ujęte we wspólne obramienie. Okna na parterze ujęte są w gładkie, kamienne, obramienia o sfazowanej krawędzi wewnętrznej, z wydzielonym w górnej części kluczem i pojedynczymi ciosami kamiennymi po bokach. Pod oknami pierwszej kondygnacji znajdują się prostokątne płyciny wypełnione masywnymi elementami w kształcie rautów. Zamknięte prosto okna na piętrze posiadają nieco bardziej rozbudowaną oprawę. Ujęte są w podobne ramy, co okna na paterze, ale dodatkowo zwieńczone są prostymi naczółkami, nad którymi umieszczono płyciny zamknięte łukiem odcinkowym, zaakcentowanym obramieniem z cegieł ozdobionym kamiennymi klińcami. Pierwotnie wszystkie płyciny wypełnione były dekoracją sztukatorską. Zamknięte łukiem pełnym otwory wejściowe ganku ujęte zostały w identyczne obramienia jak okna parteru. Elewacje boczne, północna i południowa, zakomponowane zostały analogicznie. Obie czteroosiowe, z jednoosiowym, trzykondygnacyjnym pseudoryzalitem umieszczonym w skrajnych osiach, zwieńczonym szczytem o wklęsło-wypukłym wykroju. Podziały oraz wystrój tych elewacji są takie same jak w fasadzie. Dotyczy to formy cokołu, gzymsów, kształtu oraz oprawy otworów okiennych. Niemniej tu, w płycinach nad oknami drugiej kondygnacji w elewacji północnej, zachowały się oryginalne dekoracje sztukatorskie przestawiające symbole poczty – gołębia pocztowego i trąbkę pocztową, wkomponowane w ornament okuciowy. W przyziemiu pseudoryzaliów ulokowane są wejścia boczne prowadzące do pionu klatek schodowych. Prostokątne otwory wejściowe ujęte zostały w ozdobne, kamienne obramienia. Tworzą je rama o sfazowych krawędziach wewnętrznych, ozdobiona w górnej części konsolami wolutowymi, nad którą umieszczono trójkąty fronton wypełniony dekoracją złożoną z muszli i wolut. Nad wejściem mieści się otwór okienny zamknięty łukiem pełnym, ujęty w identyczne obramienie jak okna na parterze budynku, powyżej zaś, na trzeciej kondygnacji pseudoryzalitu znajduje się okulus w gładkiej, kamiennej ramie ozdobionej czterema klińcami w formie rautów. Szczyty w elewacjach bocznych ujęte zostały w podobną ramę jak szczyt fasady. Gładkie, pozbawione otworów, elewacje wschodnie skrzydeł bocznych ozdobiono jedynie fryzem ząbkowym oraz kamiennym czwórliściem.


Elewacje od strony dziedzińca wewnętrznego ozdobiono poziomym fryzem ząbkowym i arkadowym z cegły czerwonej i glazurowanej, zielonej. Dodatkowym akcentem poziomym są pasy z zielonej cegły glazurowanej poprowadzone w linii okien parteru. W skrajnej, południowej, osi elewacji tylnej ulokowane jest dodatkowej wejście do obiektu. W gmachu szprotawskiej poczty zachowała się częściowo oryginalna stolarka drzwiowa i okienna. Historyczne drzwi znajdują się w wejściach bocznych, odpowiednio w elewacji północnej i południowej. To dekoracyjne, drewniane drzwi dwuskrzydłowe o konstrukcji ramowo-płycinowej, do których prowadzą granitowe, dwustopniowe schody. Oryginalna stolarka okienna zachowała się wyłącznie na drugiej kondygnacji elewacji frontowej oraz bocznych, północnej i południowej, a także częściowo w elewacji tylnej.  Historyczna stolarka okienna zachowała się również w pseudoryzalitach elewacji bocznych (w pionie klatek schodowych) oraz w szczytach (poziom poddasza). Na drugiej kondygnacji znajdują się okna trójpodziałowe o półkolistym, uchylnym nadślemnieniu, z dekoracją ślemienia i listwy przymykowej identycznej jak w wyżej opisanych oknach. Wyżej zaś czteroskrzydłowy okulus ze stałym ślemieniem, o dekoracji w postaci dekoracyjnych nacięć. Z zachowanych materiałów ikonograficznych wynika, że oryginalnie stolarka utrzymana była w kolorze zielonym, co było dość powszechne w budowlach z tego okresu. Po 1945 r. nie wprowadzono większych zmian w wyglądzie zewnętrznym szprotawskiej poczty. Analizując materiał ikonograficzny stwierdzić można, iż w okresie powojennym zniknęły lub zostały uszkodzone następujące elementy: kamienna kula umieszczona na prawym uskoku szczytu w elewacji frontowej, trzy metalowe wiatrowskazy zdobiące ww. szczyt, metolowe iglice z kulami, akcentujące kalenicę dachu, sztukaterie zdobiące płyciny nad oknami drugiej kondygnacji (przedstawiające prawdopodobnie symbole pocztowe) oraz napis umieszczony na fryzie wieńczącym fasadę („Kaiserliches Postamt”). Ponadto w północnej połaci dachu zlikwidowano oryginale wystawki dachowe, wstawiając w to miejsce większe wystawki. Wymieniono również stolarkę okienną oraz drzwiową (w ganku) w parterze budynku.  
     Stylistycznie gmach poczty nawiązuje do późnego renesansu, przy czym w jego wystroju występują również elementy odwołujące się do innych stylów, m.in romańskiego. Budowla ma wygląd charakterystyczny dla obiektów użyteczności publicznej, wznoszonych na obszarze Prus w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, wpisując się w ogólny trend panujący w architekturze gmachów pocztowych tego czasu, odznaczających się monumentalną formą, nawiązywaniem do stylów historycznych (w szczególności renesansu) oraz, chętnie stosownym na elewacjach, zestawieniem czerwonej cegły z jasnym, kamiennym detalem architektonicznym. 
 


 

Zobacz również

Drogomin - kościół - zakończenie prac konserwatorskich i restauratorskich przy ambonie

Zakończenie prac konserwatorskich i restauratorskich przy barokowej ambonie w kościele filialnym w Drogominie

Zakończone zostały prace przy barokowej ambonie z kościoła w Drogominie. Ostatni etap dotyczył prac przy baldachimie. Wykonano uzupełnienie ubytków drewna

Bojadła - ołtarz główny, pierwotnie ambonowy

Prace konserwatorskie i restauratorskie przy ołtarzu głównym należącym do wyposażenia kościoła parafialnego pw. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Bojadłach

Trwają prace konserwatorskie i restauratorskie przy ołtarzu głównym należącym do wyposażenia kościoła parafialnego pw. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w

Trzebiechów - pałac - remont

Remont pałacu w Trzebiechowie

Dobiegają końca prace prowadzone w budynku pałacu w Trzebiechowie, obejmujące m in. wymianę wtórej stolarki okiennej, remont elewacji oraz odświeżenie

Zobacz również

Skip to content