W dniu 11 września 2009 r. zorganizowane zostały w Kostrzynie nad Odrą wojewódzkie obchody Europejskich Dni Dziedzictwa przy współudziale Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, Burmistrza Kostrzyna nad Odrą, Muzeum Twierdzy Kostrzyn oraz Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Zielonej Górze.
Obchody Europejskich Dni Dziedzictwa, odbywające się z inicjatywy Rady Europy, mają na celu szeroko pojętą edukację historyczną i kulturalną, promowanie regionalnego dziedzictwa oraz przypomnienie o wspólnych korzeniach kultury europejskiej. Tematem tegorocznych obchodów było hasło „ Zabytkom na odsiecz. Szlakiem grodów, zamków i twierdz”. Odbyły się one w cennym pod względem wartości kulturowych mieście Kostrzyn nad Odrą. Tematem przewodnim sesji naukowej była architektura obronna oraz jeden z jej najcenniejszych przykładów w naszym regionie – twierdza Kostrzyn. Program imprezy obejmował sesję naukową, w trakcie której wygłoszone zostały następujące referaty:
- B. Bielinis-Kopeć „Średniowieczne obwarowania miast w woj. lubuskim – prezentacja zasobu, stanu zachowania i problematyki ochrony”
- M. Furmanek „Najstarsze neolityczne fortyfikacje w Polsce”
- S. Górka „Wczesnośredniowieczne grodzisko w Kostrzynie”
- B. Skaziński „Średniowieczne fortyfikacje miejskie Strzelec Krajeńskich”
- D. Piotrowska „Nowomarchijskie zamki i pałace – wstęp do problematyki”
- J. Pokrzywnicki „Kolejki polowe a twierdza”
- J. Piątkowski „Twierdza kostrzyńska podczas okupacji francuskiej”
- P. Rychterski „Baterie skrzydłowe fortu Sarbinowo”
- M. Wichrowski „Kostrzyńskie manewry forteczne w 1889 r.”
Uroczystość uświetniło wręczenie odznak "Za opiekę nad zabytkami” przyznanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
- Panu Jerzemu Węgrowi – założycielowi i prezesowi Kunickiego Stowarzyszenia Inicjatyw Pozarządowych w Żarach, który brał czynny udział we wszystkich programach rewitalizacji miasta. Był pomysłodawcą tzw. inwestycji wspólnych polegających na przeznaczeniu środków finansowych na dofinansowane prac m.in. przy zabytkowych obiektach sakralnych. Stowarzyszenie, któremu przewodniczy, inicjowało i czynnie uczestniczyło w renowacji ruchomych obiektów sakralnych znajdujących się w zabytkowym kościele pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Żarach d. Kunicach. Przewodniczy we wszystkich pracach renowacyjnych obiektu kościelnego i poszukuje koniecznych środków finansowych do ich realizacji. Stowarzyszenie było wydawcą monografii o historii i zabytkach kościoła, a także folderu „Żary – Kunice Turystycznie”.
- ks. Józefowi Drozd – proboszczowi Parafii Rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku, który wykazał się dużym zaangażowaniem w pracach konserwatorskich w kościele w Słońsku, polegających m.in. na: konserwacji polichromii sklepień, wymianie oświetlenia świątyni na mosiężne żyrandole wykonane według historyznego wzoru, konserwację organów, empory, ambony, remont dachu i wnętrza budynku plebanii. Ksiądz proboszcz wraz z wójtem Gminy Słońsk zadbali o odpowiednią oprawę obchodów jubileuszowych kościoła w 2008 roku, wraz z prelekcją na temat historii miejscowości, kościoła i znajdujących się w nim zabytków.
- ks. Rafałowi Zięciakowi – proboszczowi Parafii Rzymskokatolickiej pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Gorzowie Wlkp. Do zrealizowanych przy jego udziale prac remontowo-konserwatorskich zaliczyć można przystąpienie do renowacji 150-letniej nekropoli cmentarnej. Zorganizowano również wystawę historyczną z okazji 150-lecia powstania Parafii Rzymskokatolickiej jako pierwszej po wojnie w Gorzowie Wlkp. Z okazji 100-lecia powstania kościoła przygotowano konferencje i cykl wykładów z historii Parafii i kościoła.
Doroczną Nagrodą Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków za promowanie zabytków woj. lubuskiego, przyznawana instytucjom pozarządowym i osobom prywatnym za znaczące dokonania na polu promocji, organizacji przedsięwzięć i publikacji związanych z zabytkami materialnymi i kulturowymi regionu w bieżącym roku zostali uhonorowani:
- Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kożuchowskiej, które na polu popularyzacji i promocji zabytków regionu, zorganizowało dwie konferencje naukowe w 2008 i 2009 r.: „Renowacja architektury sakralnej i zabytkowych budowli strategią na zachowanie i promocję dziedzictwa kulturowego w województwie lubuskim’ oraz „Obraz religijny ziem województwa lubuskiego w XVI-XVIII w.” Z obu spotkań opublikowano materiały konferencyjne – pt. „Zabytki Kożuchowa i okolic” oraz „Kościół Łaski w Kożuchowie”. W ramach promowania zabytków przygotowano dwie wystawy, które prezentowano na zamku w Kożuchowie. W 2009 r. wydano publikację „Legendy o gminie Kożuchów”, która jest efektem projektu skierowanego do uczniów szkół podstawowych i realizowanego przez Miejską Bibliotekę w Kożuchowie. Efektem prac badawczych są dwie publikacje poświecone zabytkom Kożuchowa: „Mury obronne Kożuchowa” i „Zamek w Kożuchowie. Rys historyczny” (w druku). Dzięki staraniom Towarzystwa udało się przeprowadzić prace konserwatorsko-restauratorskie przy fasadzie kamienicy św. Piotra i Pawła przy ul. Klasztornej w Kożuchowie (2006 r.), renowację rzeźby św. Jana Nepomucena i figury Maryjnej w Kożuchowie (2007 r.), uporządkowanie Lapidarium i renowację dwóch nagrobków. Aktywne działania na polu popularyzacji i ochrony zabytków stawiają TPZK w rzędzie jednych z najbardziej aktywnych stowarzyszeń w południowej części województwa lubuskiego.
- ks. Olgierd Banaś – proboszcz Parafii Rzymskokatolickiej w Łęgowie od 1990 roku. W jej skład wchodzi m.in. drewniany kościół pw. Nawiedzenia NMP w Klępsku. W roku 1994 ksiądz Banaś zorganizował sesję i wystawę „Zabytki Klępskiego Kościoła” z udziałem historyków sztuki z Torunia, Wrocławia i Poznania. Kolejną wystawę pt. „Kościoły drewniane diecezji zielonogórsko-gorzowskiej” zorganizował w 1997 r. Była ona prezentowana w Paradyżu, Muzeum Regionalnym w Świebodzinie, Skansenie w Ochli, Smardzewie, Lubrzy oraz w Görlitz w Niemczech. W roku 2002 przygotował następną wystawę „Witraże w kościołach diecezji od 1945 roku”. Lata 1997-2000 ksiądz przeznaczył na bezpośrednie poznawanie drewnianych kościołów o konstrukcji szachulcowej, co zaowocowało kolejną wystawą „Kościoły szachulcowe w Polsce”. Jako proboszcz parafii w Łęgowie postawił sobie za cel zabezpieczenie kościoła w Klępsku. Dzięki jego staraniom w 1998 r. parafia otrzymała Nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki w konkursie na najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego. Kolejnym zadaniem jakie sobie wytyczył było odrestaurowanie zabytkowych organów Samuela Ludwiga Hartiga z 1822 roku znajdujących się w klępskim kościele. Renowacja trwała niespełna trzy lata. W dniach 23-24 maja 2009 roku miała miejsce kolaudacja odrestaurowanych organów. Profesjonalnie opracowana strona internetowa http://klepsk.prv.pl pozwala ludziom z całego świata na poznanie historii kościoła w Klępsku.
- Wojciechowi Jachimowiczowi, który jest właścicielem dworu w Szybie, twórcą Muzeum Instrumentów Muzycznych (ponad 3000 obiektów muzealnych). Odbudował dwór i animował w nim szerokie życie kulturalne. Organizator Ogólnopolskich Plenerów Malarskich i Fotograficznych (w tym roku odbył się jubileuszowy XX Plener). Publicysta i dziennikarz, współpracownik wielu pism i redakcji w Polsce z zakresie regionalizmu polskiego i lubuskiego. Autor ponad 160 publikacji (w kraju i za granicą) w tym Legend Wzgórz Dalkowskich. Założyciel i redaktor naczelny czasopisma społeczno – kulturalnego Merkuriusz Regionalny z siedzibą we dworze w Szybie.
- dr Tadeuszowi Szczurkowi, pasjonatowi poświęcającemu swój czas dla ratowania i zabezpieczania zabytków kultury materialnej głównie obiektów numizmatycznych z regionu dawnej Nowej Marchii i skupiający wokół siebie grono osób zainteresowanych historią i kulturą regionu. Do ważniejszych osiągnięć w dziedzinie promocji i organizacji przedsięwzięć związanych z zabytkami materialnymi i kulturowymi regionu należy zaliczyć: organizację w 1977 r. Muzeum Grodu Santok, utworzenie Gabinetu Numizmatycznego jako działu Muzeum Lubuskiego gromadzącego liczne skarby i znaleziska monet pozyskane z jego inicjatywy. Opublikował on ponad 100 prac dotyczących numizmatyki i archeologii
Impreza zgromadziła blisko 90 uczestników, wśród nich obecni byli przedstawiciele samorządu terytorialnego, właściciele i użytkownicy zabytków, społeczni opiekunowie zabytków, przedstawiciele lubuskich instytucji kultury, miłośnicy zabytków, regionaliści.
