Podjęto starania aby objąć ochroną prawną Dolinę Noteci, która rozciąga się na terenie trzech województw: wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego i lubuskiego. W dn. 14 maja 2007 r. w Pile odbyła się debata "Dolina Noteci – perspektywy rozwoju gospodarczego i turystycznego". Uczestniczyło w niej m.in. trzech wojewódzkich konserwatorów zabytków oraz samorządowcy. Zaprezentowane zostało dziedzictwo kulturowe tego obszaru i wnioski do jego ochrony.
Delta Noteci znajduje się w północno-wschodniej części województwa lubuskiego, a rzeka uchodzi do Warty w Santoku. Obszar łęgów noteckich obejmuje po części tereny następujących gmin: Drezdenko, Stare Kurowo, Zwierzyn i Santok. Obszary te znajdują się na terenie powiatu strzelecko-drezdeneckiego i gorzowskiego. Obszar łęgów nadnoteckich od strony północnej ograniczają zalesione wzgórza morenowe, od południa zwarte lasy Puszczy Noteckiej.
Same łęgi posiadają szerokość od kilkunastu do kilkudziesięciu kilometrów. Jest to obszar o wybitnych wartościach krajobrazowych z gęstą siecią kanałów irygacyjnych, obsadzonych wierzbami, ze starymi szlakami komunikacyjnymi, o tradycyjnej, zachowanej jeszcze nawierzchni brukowej. Tzw. Błota Nadnoteckie zostały w przeciągu osiemnastego stulecia osuszone i poddane procesowi intensywnej kolonizacji. Szczególne zasługi na tym polu położył pruski urzędnik, zaufany Fryderyka Wielkiego – Franz Balthasar Schoenberg von Brenckenhoff, który wraz z podległymi mu specjalistami (inżynierami, mierniczymi i finansistami) kierował osuszaniem i zasiedlaniem doliny z pobliskiego Drezdenka.
Kolonistami na łęgach nadnoteckich byli emigranci pochodzący z szeregu księstw niemieckich oraz Rzeczypospolitej, zachęceni przez królów pruskich korzystnymi warunkami bytowymi, w tym okresowym zwolnieniem z podatków, a w przypadku gminy mennonickiej osiadłej w Głęboczku, zwolnieniem ze służby wojskowej, która kłóciła się z ich przekonaniami religijnymi (mennonici przenieśli się w 1830 roku nad Wołgę). W efekcie akcji kolonizacyjnej powstało na tym bezludnym, niekorzystnym dotąd dla celów osadniczych obszarze, kilkadziesiąt wsi o rozproszonej zabudowie siedliskowej z dominantami w postaci wież ryglowych kościołów – zborów protestanckich.
Do najcenniejszych założeń osadniczych na tym terenie należy bez wątpienia Drezdenko, zlokalizowane pomiędzy Notecią a jej leniwą odnogą, zamykającą założenie po stronie południowej. Drezdenko, ośrodek o genezie średniowiecznej, jest w ogóle jednym z cenniejszych układów urbanistycznych na terenie północnej części województwa lubuskiego. Składa się z kilku dobrze czytelnych elementów: grodziska, średniowiecznej, wrzecionowatej osady targowej, osady rybackiej – tzw. chyży, reliktów pruskiej twierdzy, rozebranej po wojnie siedmioletniej oraz nowożytnego Nowego Miasta, które zostało założone jako centrum wymiany towarowo-pieniężnej dla kolonizowanych łęgów nadnoteckich.
Do cenniejszych realizacji architektonicznych na terenie miasta należy kościół pw. Przemienienia Pańskiego z pocz. XX wieku, budynek dawnego Sądu Rejonowego z poł. XIX wieku, arsenał twierdzy z poł. XVII wieku, pałac poznańskiego kupca Treppmachera z 2 poł. XVIII wieku, eklektyczna willa fabrykancka Stoltzów oraz szereg ryglowych kamienic z lat 70. XVIII wieku, z których część w ostatnich latach została poddana pracom remontowo-konserwatorskim lub została zrekonstruowana w oparciu o badania architektoniczne. Spośród zabudowy łęgów nadnoteckich na szczególną uwagę zasługują ryglowe kościoły w Przynotecku i Starym Polichnie, ponadto kościoły w Górecku, Gościmcu i Zwierzynie. Te ostatnie niestety w okresie powojennym utraciły część swojej oryginalnej substancji poprzez przemurowane, zachowując mimo wszystko swą oryginalną, szlachetną bryłę. Spośród kościołów neostylowych wymienić należy kościoły w Żółwinie, Trzebiczu i Goszczanowie, których wieże wpisują się jako dominanty w krajobraz doliny.
Znacznie rzadsza jest zabudowa rezydencjonalna. Należałoby w tym miejscu wymienić zwłaszcza pałac w Pławinie oraz założenioe dworsko-folwarczne w Sarbiewie. Na terenie łęgów nadnoteckich zachowało się również wiele przykładów budownictwa olęderskiego, w tym ryglowych budynków mieszkalnych i gospodarczych, niekiedy z oryginalną jeszcze stolarką okienną i drzwiową. Na uwagę zasługują też wiejskie cmentarze, lokalizowane zazwyczaj na tzw. kępach, naturalnych wyniesieniach terenu, o bujnej roślinności, z zachowanymi niekiedy dobrze pomnikami nagrobnymi. U ujścia Noteci do Warty wreszcie – znajduje się gród santocki, doskonale czytelny w krajobrazie ze skarpy moreny, opisany jako "strażnica i klucz do królestwa polskiego" w Kronice Gala Anonima. Badania archeologiczne prowadzone na grodzisku santockim, doprowadziły do wyróżnienia kilkunastu warstw osadniczych, od prehistorii poczynając i kończąc na zamku dzierżonym przez książąt wielkopolskich, a następnie margrabiów brandenburskich.
Prawdziwą rewolucją w krajobrazie doliny było wytyczenie i realizacja w 1857 roku linii kolejowej z Gorzowa do Krzyża i dalej w kierunku na Gdańsk. Nasyp kolejowy powstał wzdłuż północnej krawędzi doliny u podnóża wzgórz morenowych, urozmaicając poprzez swój charakterystyczny nasyp krajobraz nadnoteckich łęgów. Powstały zarazem zespoły dworców kolejowych w Górkach Noteckich, Sarbiewie, Zwierzynie, Starym Kurowie i Nowym Drezdenku, co wpłynęło na rozwój gospodarczy tych miejscowości. Dopełnieniem krajobrazu kulturowego dolnej Noteci jest zachowany w dość dobrym stanie system umocnień wznoszonych przez Niemców w latach 30. XX wieku. Poczynając od monumentalnych jazów, przygotowywanych, ale na szczęście nie wykorzystanych do podtopienia przedpola drezdeneckiego, po niewielkie schrony bojowe zlokalizowane na zboczach wzgórz morenowych, które zachowane zostały w różnym stopniu, od idealnych, świetnie wręcz się prezentujących (dających możliwość adaptacji na cele turystyczne), po wysadzone i kompletnie strzaskane w wyniku wewnętrznej detonacji.
Widoczna jest coraz większa świadomość samorządów terytorialnych w dziele ochrony dziedzictwa kulturowego na tym obszarze. Wymienić należy działania Starosty Strzelecko-Drezdeneckiego, wspierającego finansowo remonty wiejskich kościołów, Burmistrza Miasta i Gminy Drezdenko widzącego silny atut w zabytkowym charakterze Drezdenka i prowadzącego konsekwentnie remonty w zabytkowych obiektach, Wójta Gminy Zwierzyn współfinansującego remonty wiejskich kościołów, czy Wójta Gminy Santok wspierającego wcześniej remonty ryglowych kościołów w Gralewie i Janczewie, położonych już na wysoczyźnie, a obecnie deklarującego chęć utworzenia w części łęgów nadnoteckich parku kulturowego i przygotowującego się do złożenia wniosku o uznanie Grodu w Santoku za Pomnik Historii.
