W dniu 3 października 2013 r. w Pałacu Prezydenckim w Warszawie zorganizowane zostało Forum Debaty Publicznej pt. „Potencjał obszarów wiejskich”. Temat Forum brzmiał: „Sieć Najciekawszych Wsi – sposób na zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi w Polsce”. Forum Debaty Publicznej jest formą prezydenckich konsultacji społecznych, których zadaniem jest wypracowanie propozycji konkretnych zmian legislacyjnych w istotnych dla kraju kwestiach. Ma ono doprowadzić do zdiagnozowania problemu i wypracowania rozwiązań, które służyć będą w rozwiązywaniu problemów na wielu ważnych dla Polski płaszczyznach.
Licznie zgromadzonych gości, wśród których obecni byli m.in. wojewódzcy konserwatorzy zabytków, samorządowcy, przedstawiciele środowisk naukowych i organizacji pozarządowych, powitał dr A. Hałasiewicz z Kancelarii Prezydenta RP. Następnie referat pt. „Sieć Najciekawszych Wsi – koncepcję rozwoju i cel działania Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi” zaprezentowała R. Wilczyński Wojewoda Opolski, który od kilku lat popularyzuje ideę ochrony wsi. Jednym z pomysłów na ochronę tradycyjnej zabudowy i układu ulic na polskich wsiach jest projekt „Sieć Najciekawszych Wsi", którego pomysłodawcą, w oparciu o wzory m.in. z Francji, jest R. Wilczyński. Na jego zaproszenie w dn. 5-7 czerwca 2013 r. zorganizowany został na Opolszczyźnie Konwent Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków, poświęcony problematyce degradacji zasobu kulturowego wsi i przestrzeni wiejskich. W odpowiedzi na prośbę Wojewody Opolskiego wojewódzcy konserwatorzy zabytków wytypowali z terenu każdego z województw wsie, które ich zdaniem prezentują potencjał kulturowy. Rezultaty tej pracy przedstawiła na Forum Debaty Publicznej Iwona Solisz Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków. Jedynie 144 wsie na ponad 40 tys. istniejących w Polsce cechują się tradycyjną siecią zabudowy. Wśród nich brak jednak miejscowości o całkowicie zachowanym historycznym charakterze. Na niektórych obszarach Polski nie ma też w ogóle wsi o tradycyjnej zabudowie i układzie ulic, np. w części centralnej kraju historyczne elementy wsi przekształcono lub przeniesiono do skansenów. Sytuacja ta wygląda lepiej w województwie lubuskim, z terenu którego, w wyniku wstępnej weryfikacji, wytypowano aż 16 wsi m.in. Bobrowice, Bogaczów, Bytnicę, Danków, Dłużek, Glińsk, Jarnatów, Kolsko, Kołczyn, Konotop, Opalewo, Połęcko, Pomorski, Siecieborzyce, Smolno Wlk., Wysoką. Ilość ta zostanie w najbliższym czasie zweryfikowana i do grupy tej dołączą najprawdopodobniej kolejne, prezentujące nie tylko potencjał kulturowy ale również charakteryzujące się aktywnością mieszkańców na rzecz swoich wsi np. Biedrzychowice, Budachów, Lubno, Górzyn, Kosieczyn, Łagów, Osiek, Przytok, Trzebiechów, Zatonie.
Na podstawie rekomendacji m.in., wojewódzkich konserwatorów zabytków stworzona zostanie w Polsce grupa wsi objętych programem rewitalizacji i promocji w ramach projektu „Sieć Najciekawszych Wsi". Takie miejsca mogłyby stać się celem dla turystów nie tylko z uwagi na ich historyczną zabudowę, lecz także na ofertę np. jarmarków i festynów, warsztatów garncarskich czy nauki ludowych tańców.
W trakcie Forum podjęto próby zdiagnozowania problematyki polskiej wsi. Wieś przestaje być rolnicza, co powoduje, że mieszkańcy niepotrzebną zabudowę wiejską likwidują lub przekształcają. Wsie są też przebudowywane bez uwzględnienia kontekstu przestrzennego tj. historycznej zabudowy, co powoduje, że następuje bezpowrotna utrata tradycji miejsca (dr Irena Niedźwiecka-Filipiak z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu). Podobny pogląd wyraziło wielu innych uczestników Forum. Wielu też podkreślało konieczność partycypacji społecznej, gdyż bez akceptacji i zgody mieszkańców żadne działania o charakterze rewitalizacji nie przyniosą trwałych rezultatów, dlatego do ochrony dziedzictwa należy przekonać przede wszystkim mieszkańców wsi, pokazując im m.in. korzyści finansowe płynące z odnowy i promocji miejsc ich zamieszkania (R. Wilczyński).
Pełny zapis koncepcji wypracowanej w województwie opolskim dostępny jest na stronie internetowej: www.dziedzictwowsiopolskiej.pl
Wszystkich zainteresowanych tematem zapraszamy na warsztaty Informacyjno-szkoleniowe dotyczące projektów wdrożeniowych tworzenia Sieci Najciekawszych Wsi, które odbędą się w dn. 5 listopada 2013 r. w Jemielnicy (woj. opolskie). Informację uzyskają Państwo pod adresem: palacizbicko@vip-palm.pl lub nr telefonu: 77 456 19 00.
Barokowa figura św. Jana Nepomucena z kapliczki przed plebanią w Brzeźnicy
Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kapliczka usytuowana przed plebanią przy ob. ul. Zielonogórskiej 25 w miejscowości Brzeźnica, gm. Brzeźnica, pow. żagański Autor / warsztat:
