Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w miejscowości Pyrzany, gm. Witnica, pow. gorzowski, woj. lubuskie
Autor / warsztat: warsztat działający na Kresach Wschodnich (warsztat lwowski?)
Czas powstania: 1615 r.
Materiał/ technika: srebro złocone, techniki złotnicze
Wymiary: wysokość – około 20 cm, średnica stopy – około 68 cm
Opis: Naczynie o cechach stylu gotyckiego i renesansowego. Stopa kielicha sześciolistna wyniesiona na gładkiej kryzie i dekorowanym cokoliku. Na stopie napis: „XXXIII Podh.”. Poszczególne pola stopy obwiedzione gładką bordiurą. Pięć pól stopy wypełnia grawerowana dekoracja w postaci symetrycznie zakomponowanej plecionki o stylizowanych motywach roślinnych. Powierzchnia plecionki szrafowana. Na szóstym polu grawerowana para herbów fundatorów kielicha, pod którymi wyryta jest data „1615”. Herby w ukłonie heradycznym. Tarcze turniejowe z wycięciem na kopię. W dolnej partii tarczy usytuowanej po prawej stronie trzy pary falistych linii w pas, powyżej sześciopłatkowy kwiat. Takiż sam kwiat w klejnocie nad hełmem, trzymany przez parę rąk zgiętych w łokciach. Godło tarczy po lewej stronie stanową trzy (?) faliste linie w pas, w których stronę skierowane są pąkiem trzy kwiaty wyrastające na łodyżce od dołu i od dwóch górnych naroży tarczy. W klejnocie nad hełmem, trzymane przez parę rąk zgiętych w łokciach, takież same kwiaty (?). Na sąsiednim polu po lewej stronie przymocowany odlany krzyż łaciński z postacią Chrystusa.. Tulejka kielicha wysoka, sześcioboczna. Wydzielony sześciobocznym talerzykiem sześcioboczny trzon kielicha dekorowany jest pojedynczymi, minuskułowymi literami na szrafowanym tle. Poniżej nodusa litery układają się w słowo „maria”, powyżej – w słowo „gloria”. Puklowany nodus w kształcie spłaszczonej kuli z sześcioma rombowymi guzami, z których każdy ozdobiony jest motywem pojedynczej, uskrzydlonej główki anielskiej. Na wierzchu i spodzie nodusa repusowane płatki dekorowane motywem maswerku. Gładka, głęboka czara kielicha o rozchylonym brzegu, ujęta od dołu niewielkim koszyczkiem o wklęsło-wypukłej krawędzi. Srebro złocone, kute, repusowane z elementami odlewanymi i grawerowanymi. Brak informacji na temat ewentualnych znaków złotniczych wybitych na naczyniu.
Kielich został przywieziony do Pyrzan w 1945 r. wraz z całym wyposażeniem ruchomym kościoła we wsi Kozaki (ob. Ukraina) koło Lwowa.
Nr rejestru zabytków: obiekt ujęty w wojewódzkiej ewidencji zabytków
Bibliografia:
Maraśkiewicz Z., Pyrzany, kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny – Kielich mszalny z pateną, karta ewidencyjna zabytku, 1987.
Informacje na temat przewiezienia wyposażenia ruchomego ( w tym kielichów) kościoła w Kozakach (ob. Ukraina) do Pyrzan w 1945 r. znajdują się m.in. na stronie internetowej: http://archiwumkresowe.pl/zyl-z-wsia-zyl-wsia-zyl-parafia-ks-michal-krall-na-fotografiach-ze-zbiorow-henryka-stojanowskiego/
Okoliczności kradzieży / zaginięcia: kradzież
Data utraty: pomiędzy 01.01.1994 r. a 31.12.1995 r.(?)
Nr karty w Krajowym wykazie zabytków skradzionych…: 12023
Uwagi: wraz z kielichem ukradziono przynależną doń, późniejszą patenę
Osoby posiadające informacje na temat skradzionego obiektu proszone są o przekazanie ich Lubuskiej Policji, bądź Lubuskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków.
Kamila Domagalska
