W dniu 10 grudnia 2010 roku w siedzibie Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa – Winnice Lubuskie przedstawiło wyniki inwentaryzacji alei przydrożnych w powiecie zielonogórskim. Celem inwentaryzacji, która trwała od kwietnia do października, było rozpoznanie zasobu zadrzewień przydrożnych, określenie ich wartości i wytypowanie najbardziej wartościowych, kwalifikujących się do objęcia ochroną.
Spisem objęto aleje przy drogach wszystkich kategorii. Zinwentaryzowano 185 alei o łącznej długości 180 km, złożonych z 17,5 tys. drzew.
75% to aleje przy drogach asfaltowych, około 20% – przy drogach gruntowych. Pozostałe to zadrzewienia przy traktach brukowanych.
Przeważają aleje jednogatunkowe, głównie lipowe – wśród nich dominują lipy drobnolistne, mniej jest nasadzeń z lip szerokolistnych. Zinwentaryzowano po dwie aleje z lip srebrzystych i krymskich. Sporo jest alei dębowych (z dębu szypułkowego i czerwonego) i te ciągną się zazwyczaj wzdłuż dróg gruntowych. Kolejnym popularnym gatunkiem alejowym jest klon zwyczajny, a także topole. Oprócz nich występują również: kasztanowce, jesiony, robinie, brzozy, glediczje, a także drzewa owocowe – jabłonie i grusze.
Stan zdrowotny większości alei określono jako dobry. 11 alei zakwalifikowano do grupy pozostających w bardzo dobrej kondycji zdrowotnej, natomiast stan 15 określono jako zły.
W przypadku 30% alei nie przeprowadza się zabiegów pielęgnująco – korygujących. Większość alei poddawanych jest cięciom. W głównej mierze określono je jako nadmierne, a w kilku przypadkach dewastacyjne.
Biorąc pod uwagę przeciętne parametry drzew tzn. obwód pnia i wysokość, ustaliliśmy, że osiem alei wyróżnia się szczególnie. Są to aleje, w których większość drzew to okazy pomnikowe o obwodzie pnia przekraczającym 3 m. Są to: aleja lipowa i dębowa w Zatoniu, trzy aleje dębowe w Trzebiechowie, aleja przy wale Starej Odry w Krępie, aleja lipowa w Kijach i aleja dębowa pomiędzy Bojadłami i Kartnem. Te aleje oraz 16 innych zostały wytypowane do objęcia ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków. Kolejnych 48 alei zaproponowano do ujęcia w ewidencji zabytków.
Materiał ten \ przyjęty został przez Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jako wyjściowy do wartościowania alei przydrożnych w całym województwie lubuskim. Opracowanie przekazane też zostało Panu Ireneuszowi Plechanowi Staroście Zielonogórskiemu. W najbliższym czasie przewidziana jest prezentacja zasobu na spotkaniu z samorządowcami z powiatu zielonogórskiego.
