Bogaczów, park pałacowy

Bogaczów (niem. Reichenau) leży przy drodze Nowogród Bobrzański – Krosno Odrzańskie. Park o powierzchni 26 ha, usytuowany jest w centralnej części wsi, po zach. stronie drogi. Po przeciwnej stronie ulicy, na wprost głównego wjazdu do rezydencji, stoi gotycki kościół. Pałac stanowi dominantę krajobrazową założenia. Fasada, z głównym wejściem, skierowana jest w stronę pd., gdzie rozciąga się rozległy park krajobrazowy. We wsch. części
zachował się budynek gospodarczy murowany z kamienia i cegły. Przy pałacu, w części zach. zachował się też staw, jednak w zmienionym kształcie. Do pałacu prowadzi od wsch. droga główna wysadzana kasztanowcami zwyczajnymi (Aesculus hippocastanum).
Wg Webera pałac w Bogaczowie pochodzi z XVII w., zbudowany prawdopodobnie przez Philippa von Niesemeuschel. Kolejne przebudowy miały miejsce w latach 1863 i 1893. Pierwotnie zbudowany na planie litery „U”, jednak wbudowanie klatki schodowej pomiędzy skrzydła budynku, zatarło układ budynku, nadając mu rzut zbliżony do prostokąta. Najstarsza wzmianka o Bogaczowie pochodzi z 1305 r., ale wieś prawdopodobnie powstała już w XII w. Pierwsza wzmianka o właścicielach dóbr w Bogaczowie z 1441 r. wymienia rodzinę von Niesemeuschel, która zakupiła te dobra od rodziny von Rabenau z Kosierza. Po śmierci Adama von Niesemeuschel w 1560 r. następuje podział majątku pomiędzy jego synów i zostaje wówczas wyodrębniony folwark górny (z pałacem) i dolny (z dworem). Ponowne scalenie majątku następuje w 1702 r., kiedy to Philipp von Niesemeuschel kupił folwark górny. W rękach rodziny von Niesemeuschel Bogaczów pozostawał aż do 1746 r., kiedy dostał się w ręce rodziny von Luttwitz. Od poł. XVIII w. majątek często zmienia właścicieli. Był w posiadaniu kolejnych rodów szlacheckich: von Haugwitz, von Bomsdorff, von Wulfen, von Rheinhaben, von Sembach, von Nositz-Wallwitz. Ostatnimi właścicielami w latach 1877-1945 była rodzina hrabiów von Strachwitz. Po 1945 r. pałac użytkowany był przez Lasy Państwowe jako siedziba nadleśnictwa, następnie przez PGR, Technikum Rolnicze, a od 1974 r. Państwowy Dom Dziecka. W latach 70. XX w. na obiekcie przełożono dachówkę. Następnie nieużytkowany ulegał stopniowej degradacji. Obecnie stanowi własność prywatną. Właściciel podjął szeroko zakrojone prace remontowe.
Wielkopowierzchniowe założenie w stylu krajobrazowym powstało w I poł. XIX w. na bazie wcześniejszej kompozycji regularnej2. Charakterystycznymi elementami parku są szeroko otwarte polany, rozciągające się po pd. stronie pałacu oraz ramujące je liczne komponowane grupy drzew. Elementy te są klasycznym przykładem powiązań kompozycji parkowej z detalami przyrodniczymi otwartego krajobrazu. Podobnym przykładem są pozostałości alei parkowej, niezbyt dobrze zachowanej, prowadzącej od pałacu w kierunku pd.-zach. W kierunku pn. aleja ta przechodzi przez drzewostan parkowy, wchodząc w niego jako dukt leśny. Podobnie komponowane były grupy zadrzewień w krajobrazie otwartym z zach. strony parku. Jedynym elementem wcześniejszej, regularnej kompozycji parkowej jest zachowane niewielkie wnętrze przed głównym wejściem do pałacu od strony pd. oraz słabo już czytelny podjazd do pałacu od strony pn. Drzewostan parkowy jest bardzo zróżnicowany i odznacza się dużym bogactwem dendroflory. Budują go głównie dąb bezszypułkowy (Quercus petraea), klon zwyczajny (Acer platanoides), grab (Carpinus betulus), jawor (Acer pseudplatanus), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) oraz pojedynczo wiąz szypułkowy (Ulmus leavis), a spośród gatunków iglastych świerk pospolity (Picea abies) i modrzew europejski (Larix decidua). Łącznie w parku występuje ponad 60 taksonów drzew i krzewów. Kilkanaście z nich to drzewa o wymiarach pomników przyrody liczące 150-200 lat. Do najcenniejszych okazów dendroflory należy zaliczyć blisko 200-letni cypryśnik błotny (Taxodium distichum), rosnący w pd.-zach. części parku oraz wiekowe platany klonolistne (Platanus x hispanica). Układ całego parku jest czytelny, zachowany w pierwotnych granicach. Natomiast dawny układ komunikacyjny, z wyjątkiem głównych dróg, zachował się w niewielkim stopniu. Drogi wewnątrz parku zachowały się tylko w pd.-zach. części. Park pałacowy nie podlega pielęgnacji ogrodniczej. Z drzewostanu parkowego zachował się podstawowy starodrzew w historycznych granicach, jednak stracił swoje podstawowe walory kompozycyjne w wyniku zarośnięcia przez liczne samosiewy drzew i krzewów, których wiek dochodzi już do 30-40 lat. Staw wymaga rekultywacji.