Geneza miasta wiąże się z grodem państwowym, który w 1109 stawił czoło wojskom cesarskim Henryka V. Położenie dawnej warowni, 1,5 km na zachód od dzisiejszego miasta, zlokalizował w 1962 Edward Dąbrowski. Przeprowadzone w latach 1984–1996 przez Sławomira Moździocha badania archeologiczne ustaliły, że oprócz militarnej, gród pełnił w regionie także funkcje administracyjną, gospodarczą (targ) i religijną (kościół). W 2. poł. XII w. osadnictwo przeniesione zostało na dogodniejszy, niezalewowy teren w rejon późniejszego miasta, gdzie oprócz grodu kasztelańskiego wykształciła się osada targowa z kościołem św. Stefana, wzmiankowanym w 1175. W 1. poł. XIII w. nastąpiła lokacja Bytomia i uporządkowanie jego układu przestrzennego. Duża powierzchnia placu rynkowego i rozległy obszar lokacyjnego miasta (17 ha) świadczą, że przewidywano dobre perspektywy jego rozwoju. Nadzieje rozwiała korekta w przebiegu drogi tranzytowej, omijającej Bytom. W XV w. Bytom stał się miastem prywatnym rodu Glaubitzów, następnie Rechenbergów, a od 1561 Schönaichów. W pocz. XVII w. Georg Schönaich utworzył w Bytomiu gimnazjum akademickie, które osiągnęło wysoki poziom nauczania. Studiowało w nim wiele wybitnych później osób, m.in. Jonasz Szlichtyng – pisarz ariański i Marcin Opitz – sekretarz i biograf Władysława IV. Okres pomyślności przerwała wojna trzydziestoletnia, a nieszczęść dopełnił w 1694 wielki pożar miasta. Odbudowany po tych kataklizmach Bytom, zachował w dużym stopniu swój kształt do dziś. Obecnie miasto funkcjonuje, jako lokalny ośrodek administracyjny, usługowy i oświatowo-kulturalny.
Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej
Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378
