Dębinka, park dworski

Założenie w Dębince (Eichenrode,Tzschecheln) położony jest w pd. części wsi. Od pn. i pd. graniczy z lasem, od wsch. z drogą prowadzącą do Zajączka oraz zach. z otwartymi polami. Wjazd na teren posesji znajduje się od strony pn. Droga dojazdowa i dziedziniec nie są utwardzone. Pałac znajduje się po środku dawnego dziedzińca, dalej znajduje się folwark. Po stronie zach. zabudowań płynie strumień, w kilku miejscach rozszerzający się w niewielkie stawy i rozlewiska. Wzdłuż cieku rozciąga się park na powierzchni 2,5 ha.
Początki majątku sięgają poł. XVI w., wówczas jego właścicielami byli Schönaichowie. Budynek był założony na planie prostokąta, przypuszczalnie otoczony fosą. W 1737 r., gdy właścicielami majątku byli von Schollensternowie, pożar zniszczył część folwarku i poważnie uszkodził pałac. W konsekwencji został on przebudowany, a po jego pn. stronie utworzono ogród w stylu barokowym. W XIX w., prawdopodobnie gdy właścicielami majątku w Dębince byli spadkobiercy Jana Fryderyka Wilhelma v. Schültz, bryła pałacu zyskała na okazałości. Jej charakterystycznym elementem stała się wysmukła wieża, zwieńczona dachem kopulastym z latarnią. Nowy pałac w stylu neoklasycznym, domagał się również wprowadzenia zmian w otoczeniu. I tak założony został park w stylu swobodnym. Za pałacem znajdowała się polana, z której widoki rozciągały się w kierunku pn. i pd. Przed pałacem znajdował się gazon – ozdobny trawnik, na skraju którego, a przy podjeździe znajdowała się dwupniowa lipa. Na pocz. XX1 w., gdy właścicielami majątku była rodzina Stanmerów, pałac i jego otoczenie przeszły kolejne przeobrażenie. Wyburzono wówczas starą wieżę i wybudowano nową na styku starego dworu i nowej przybudówki od strony pd. Z tego czasu pochodzą kolejne przekształcenia parku, a widok parku jest znany, dzięki pocztówkom z tego czasu. Przed pałacem znajdował się ozdobny trawnik gęsto obsadzony drzewami i krzewami. Po stronie pd. pałacu znajdowała się grupa drzew iglastych, a druga po jego stronie pn. przy pałacu. W 1938 r. w pałacu mieszkały trzy hrabiny Brunhilda, Irma i Ruth von Sparr. Po wojnie majątek przejęło PGR, do dnia dzisiejszego majątek pozostaje własnością Skarbu Państwa (ANR), część parku należy do Lasów Państwowych. W 2012 r. w wyniku pożaru częściowemu zniszczeniu uległ dach oraz całkowitemu zniszczeniu wieżyczka zlokalizowana na styku korpusu głównego i skrzydła bocznego pałacu. W 2013 r. przeprowadzono naprawę dachu, jednak spalona wieża nie została odbudowana. Kompozycja parku jeszcze częściowo czytelna była w 1988 r., gdy wykonano szczegółową dokumentację parku. W parku od dawna nie były prowadzone żadne prace pielęgnacyjne.
Park rozciąga się w kierunku zbliżonym do pn.-pd. po zach. stronie parku. Niestety nawet mapa topograficzna z 1936 r., nie ukazuje jego granic. Układ części środkowej parku znany jest z planu inwentaryzacyjnego drzew wykonanego z 1988 r. Jednak, zasadna jest teza, że park jest częścią większego kompleksu leśnego otaczającego wieś, a granice parku przenikają się z lasem. Zasadniczo park można podzielić na trzy części pd. ze stawem przylegającym do lasu. Część środkową, przylegającą do pałacu z obszerną polaną i częścią zadrzewioną za strumieniem. Tu w sylwetce parku wyróżniają się buki o czerwonych liściach (Fagus sylvatica ‘Purpurea’), a tuż przy nim dominuje dąb szypułkowy (Quercus robur). Ostatnia – pn. część parku łączy się z kompleksem leśnym. Swoistą osią kompozycyjną parku, łączącą wszystkie części parku jest strumień, wraz ze stawami i niewielkimi rozlewiskami. Przed pałacem czytelny jest jeszcze relikt dawnego gazonu, jednak już bez otoki wiekowych drzew. W grupie najstarszych drzew z parku dominują dęby szypułkowe (Quercus robur), klony zwyczajne (Acer platanoides), klony jawory (Acer pseudoplatanus), ale także olsza czarna (Alnus glutinosa) i dęby czerwone (Quercus rubra).
Układ parku jest nieczytelny. Nie istnieją żadne drogi spacerowe, również z uwagi na fakt, że spacer po nim dawno już nie jest możliwy, z uwagi na grząski, podmokły teren od nieuregulowanego strumienia. W części środkowej parku, pod okapem starych drzew, występuje gęsty podrost klonu pospolitego i krzewów, ograniczający widoczność. Cały majątek jest zaniedbany i pilnie potrzebuje troskliwego właściciela. Poza podstawowymi pracami niezbędne jest zagospodarowanie pałacu, uregulowanie strumienia oraz pielęgnacja parku.