Drzeniów, park pałacowy

Założenie parkowe wraz z sadem i ogrodem warzywnym w Drzeniowie (niem. Drehnow) znajduje się po wsch. stronie miejscowości, w sąsiedztwie zespołu folwarcznego. Założenie obejmuje teren urozmaicony w sensie topograficznym, z rozległymi, niewysokimi pagórkami i ciekami wodnymi, w otoczeniu kompleksów leśnych. Dostęp na teren dawnego dziedzińca pałacowego i parku wiedzie od strony głównej ulicy wiejskiej, w sąsiedztwie kościoła.
Drzeniów posiada metrykę średniowieczną. W XV w. majątek stanowił własność rycerską rodziny von Loben. W okresie nowożytnym właściciele zmieniali się wielokrotnie. Były to rodziny Beneckendorf, Moller, a następnie Dechen. Założenie rezydencjonalne w Drzeniowie powstało w XVIII w., a jego centralnym elementem był barokowy pałac, obecnie niezachowany, położony na obrzeżach parku. Ok. 1800 r. majątek stanowił własność hrabiego von Finckenstein. Rezydencja została w 2 poł. XIX w. przebudowana i rozbudowana. Równocześnie powiększono i przekomponowano założenie parkowe. Do 1911 r. majątek ziemski należał do ks. Wilhelma von Löwenstein-Wertheim-Freudenburg.Po II wojnie światowej majątek został znacjonalizowany. W okresie powojennym znajdował się tutaj PGR. W latach 70. XX w. dokonano rozbiórki pałacu. Z dawnego zespołu obok parku zachowały się częściowo zabudowania folwarczne z 2 poł. XIX i 1 poł. XX w.
Zespół rezydencjonalny składał się z części obejmującej pałac, zlokalizowanej w pd. partii założenia oraz części gospodarczej, zlokalizowanej po stronie pn. Zespół zabudowy folwarcznej zakomponowany został na planie wielobocznym i złożony był z gorzelni, spichlerzy, stajni, obór i stodół, a także budynków administracyjnych oraz oficyn folwarcznych. Wsch. część dziedzińca posiadała zwarty układ kompozycyjny, natomiast zach. rozproszony. Park założono na planie nieregularnego wielokąta. Od zach. park sąsiadował z sadem. Założenie wygradzał kamienny mur. Do dnia dzisiejszego zachował się po stronie wsch. odcinek kamiennego muru z zamurowaną furtą. Od pn. znajduje się XIX-wieczne ogrodzenie z ozdobnymi bramami z wyobrażeniem herbu przedwojennych właścicieli majątku oraz datą budowy bramy: „1939”. Pierwotnie założenie ogrodu barokowego zajmowało najbliższe otoczenie rezydencji, przeobrażone w 2 poł. XIX w. w park krajobrazowy, powiązany w sensie kompozycyjnym z rozległymi kompleksami leśnymi, położonymi w jego otoczeniu. Od strony pd. park otwiera się na pola uprawne. Dominantę architektoniczną tworzył pałac, zlokalizowany na obrzeżu parku. Za pałacem, po stronie pd. elewacji ogrodowej, rozciągała się główna oś kompozycyjna, przechodząc przez polanę – dawny parter ogrodowy, dalej przez ozdobny basen. Oś widokowo-kompozycyjną na krańcach parku zamykał wydłużony staw z przepływającym ciekiem wodnym. We wsch. części parku znajdował się drugi, mniejszy staw parkowy, połączony tym samym ciekiem wodnym. W obrębie założenia znajdowały się ciekawe pod względem formy architektonicznej budowle: pawilon chiński w kształcie rotundy, który był usytuowany w pobliżu pałacu, po wsch. stronie ozdobnego basenu, natomiast po stronie zach. znajdował się neogotycki domek ogrodnika. Budowle te wyznaczały oś kompozycyjną poprzeczną w obrębie parku, a zarazem były doskonale wyeksponowane od strony pałacu. W pobliżu dwóch wjazdów, jednego po stronie pn.-wsch. z drogą do parku, zlokalizowane były stróżówki i lodownia. W pd.-zach. części założenia, w otoczeniu lasu, znajduje się ruina mauzoleum rodowego dawnych właścicieli, z reliktami detalu architektonicznego oraz inskrypcjami epitafijnymi.
Najstarsze okazy drzew zachowane w pd. części parku mogą być pozostałościami pierwotnego założenia barokowego. Starodrzew parkowy reprezentują takie gatunki, jak dąb szypułkowy (Quercus robur), dąb szypułkowy odm. piramidalna (Quercus robur ‘Fastigiata’), klon pospolity (Acer platanoides ‘Globosum’), kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum), wiąz szypułkowy (Ulmus laevis), robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), lipa drobnolistna (Tilia cordata) i szerokolistna (Tilia platyphyllos), buk pospolity (Fagus sylvatica), wierzba biała (Salix alba), świerk pospolity (Picea abies). Na szczególną uwagę zasługuje grupa 13 dębów szypułkowych (Quercus robur), nazywanych obecnie „Legiony Polskie”, nasadzonych wzdłuż drogi wiodącej ze wsi do dawnego majątku. Wyróżniają się one znacznymi obwodami pni, mierzącymi od 260 do 512 cm.
Park wskutek braku bieżącej pielęgnacji jest mocno zaniedbany, historyczna kompozycja założenia uległa zatarciu i przekształceniu. Pozostałości fundamentów rozebranego pałacu, chińskiego pawilonu i basenu, umożliwiają rozpoznanie ich pierwotnego położenia. Natomiast brak tych elementów w sposób znaczący zuboża kompozycję przestrzenną. Dziedziniec gospodarczy zachowany w pierwotnym obrysie, częściowo utracił pierwotny charakter oraz wartości historyczne. Założenie parkowe wymaga pełnej rewaloryzacji przyrodniczo-konserwatorskiej, w tym zabiegów pielęgnacyjnych, uczytelnienia osi widokowych oraz alejek parkowych. Ponadto koniecznością jest zabezpieczenie dawnego mauzoleum grobowego i pozostałości
po dawnych budowlach w obrębie parku.