Koziczyn, park przy willi

Koziczyn (niem. Steinbockwerk) położony jest ok. 8 km na pn.-zach. od Cybinki. Miejscowość znajduje się nad rzeką Pliszką, przy lokalnej drodze do Maczkowa. Willa wraz z parkiem położona jest na skarpie, po pd.-zach. stronie miejscowości. Zasięg założenia wyznaczają od pn. rzeka Pliszka, droga brukowana od zach. i od pd. droga gruntowa, natomiast od wsch. uprawa leśna. Na teren parku prowadzi wjazd główny od pd. oraz wejście schodami w stromej skarpie od zach. Teren parku jest częściowo ogrodzony siatką od strony dawnych wejść.
Przed zabudowaniami dawnej papierni oraz stawami hodowlanymi, na wysokiej skarpie posadowiona została willa właściciela zakładu wraz z budynkiem gospodarczym. Oba budynki repreznetują tzw. styl rodzimy (Heimatstil) z elementami secesji. W ich otoczeniu założony został park. Powstanie willi wraz z założeniem parkowym związane jest z osobą właściciela papierni w Sądowie i Koziczynie – Paula Steinbocka z Frankfurtu nad Odrą1. Rozwój papierni możliwy był dzięki dobrze prosperującej kopalni węgla brunatnego w Cybince, założonej w latach 1857-1858. Umożliwiło to fabrykantowi uruchomienie oraz eksploatację dużych maszyn parowych, co doprowadziło do zwiększenia produkcji papieru z 1,5 do 3,5 ton papieru dziennie. W 1883 r. zdecydowano o rozbudowie fabryki w Koziczynie. W 1889 r. wybudowano drogę dojazdową z szosy Słubice-Cybinka, a w 1907 r. poprowadzono do Koziczyna linię kolejową z Kunowic do Cybinki, co przyczyniło się do zwielokrotnienia produkcji. Czas powstania willi i parku datuje się na pocz. XX w., to jest na okres największej prosperity tutejszego zakładu przemysłowego. W okresie powojennym willa wraz z założeniem parkowym stanowiła własność Przedsiębiorstwa Rolno-Przemysłowego Państwowych Zakładów Zbożowych. Obecnie jest to własność prywatna.
Park pierwotnie zajmował teren o powierzchni ok. 1,5 ha, obecnie pomniejszoną do ok. 1,22 ha. Założenie oparto o prostą, krajobrazową kompozycję, na planie zbliżonym do trapezu. Układ przestrzenny oraz kompozycja założenia wskazują, iż przebieg dróg posiada charakter swobodny i nieregularny. Główny element w przestrzeni parku zajmuje polana widokowa, rozciągająca się po stronie pn. willi. Od wsch. przestrzeń polany zamyka zwarty ciąg klonów jesionolistnych (Acer negundo). W kierunku pn.-zach. teren otwiera się na malowniczy krajobraz meandrującego starorzecza rzeki Pliszki. Przed elewacją frontową wilii fabrykanckiej zachowały się pozostałości owalnej fontanny, której widok wyłaniał się na osi wejścia schodami od strony zach. Kompozycja nasadzeń drzew posiada swobodny charakter, w powiązaniu z lasem sosnowym, otaczającym park. W składzie gatunkowym drzewostanu przeważają gatunki rodzime i introdukowane do lasów gospodarczych. Starodrzew parku pochodzi z pocz. XX w. We frontowej części założenia występowały okazy sosny pospolitej (Pinus sylvestris), świerku pospolitego (Picea abies), daglezji zielonej (Pseudotsuga menziesii) oraz nieregularnie rosnące drzewa gatunków liściastych, takich jak: klon pospolity (Acer platanoides), dąb szypułkowy (Quercus robur), buk pospolity (Fagus sylvatica) oraz lipa drobnolistna (Tilia cordata) i szerokolistna (Tilia platyphyllos). W obniżeniu terenu parku przy starorzeczu Pliszki występuje wielogatunkowy drzewostan wtórny z okresu powojennego, na jego tle wyróżnia się okazały dąb szypułkowy (Quercus robur). Najliczniejszy drzewostan stanowią kolejno: sosna pospolita (Pinus sylvestris), dąb szypułkowy (Quercus robur), robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), klon jesionolistny (Acer negundo), topola osika (Populus tremula) i brzoza brodawkowata (Betula pendula). Wiek drzew jest zróżnicowany i wynosi od 20 do 120 lat. Najstarszymi drzewami w parku są dęby szypułkowe (Quercus robur). Średnia wieku pozostałego starodrzewia wynosi ok. 80 lat. W poszyciu parku rosną trzy gatunki krzewów: dereń biały (Cornus alba), jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius) oraz śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus).
Zasięg oraz powierzchnia parku są czytelne i rozpoznawalne w dawnych, historycznych granicach. Znacząco zmieniła się natomiast kompozycja układu wnętrza założenia, w obrębie którego zatarciu uległy ścieżki. Starodrzew parku uległ znacznemu zubożeniu i zachował się tylko jednostkowo. Teren parku ulega silnej sukcesji i zarastaniu samosiewami gatunków lekkonasiennych.
Niezbędne jest oczyszczenie parku z samosiewów wraz z przywróceniem oryginalnej kompozycji założenia, odtworzenie osi widokowej w stronę rzeki, rekonstrukcja fontanny i wejścia na teren parku. Konieczne jest uzupełnienie nasadzeń w obrębie założenia. Teren parku należy wygrodzić ogrodzeniem o stylowej, historyzującej formie.