Genezę miasta należy wiązać z targiem bez grodu. Analiza warunków fizjograficznych i planu miasta zdaje się wskazywać lokalizację osady targowej w rejonie obecnego rynku oraz terenu zamkniętego ulicami Kopernika i Popławskiego. Osada nad Lubszą rozwijała się jako miejsce etapowe handlu tranzytowego, głównie jednak jako punkt obsługi lokalnego rynku. W pierwszej połowie XIII wieku Lubsko poddane zostało reformie przestrzennej, w wyniku której otrzymało istniejące do dziś rozplanowanie śródmieścia. Przywilej prawa magdeburskiego dostało z nadania margrabiego Miśni Henryka Dostojnego w 1283 roku. O tym, że w chwili lokacji prawnej istniało już ukształtowane przestrzennie miasto, świadczy zapis, mówiący o istnieniu w Lubsku obwarowań i bram miejskich oraz o mieszczanach. Drewniane początkowo umocnienia zastąpione zostały murami obronnymi z dwiema bramami.
Przez całe stulecia życie koncentrowało się w rejonie rynku, gdzie stały też najważniejsze budowle miejskie – kościół parafialny i ratusz. Na obrzeżu miasta, sprzężony z jego fortyfikacjami usytuowany został zamek, będący siedzibą panów feudalnych. W XIV wieku zabudowa wyszła poza mury, a przy wylotach traktów zaczęły się formować przedmieścia. Za bramą miejską już zapewne pod koniec XIII wieku postawiono szpital i kaplicę św. Ducha. Jak to wówczas bywało, pełnił on funkcję nie tyle szpitala, ile przytułku oraz przyjmował wędrowców i pątników. W roku 1370 miasto kupiło położone opodal wsie Dąbrowę i Hinkowo. Rozrastające się w ciągu stuleci przedmieścia w XIX wieku doszły do wspomnianych wsi. Budowa kolei i otwarcie w 1846 roku dworca zapoczątkowało rozwój nowych dzielnic w rejonie dawnej wsi Hinkowo.
Od roku 1369 Lubsko znalazło się pod berłem królów czeskich z dynastii luksemburskiej. W czasie wojny sukcesyjnej o księstwo głogowskie Jan II Żagański zajął w 1476 roku Lubsko i obsadził je swoją załogą. Sześć lat później, po przegranej księcia miasto włączone zostało do Brandenburgii. Władcy zaciągając pożyczki oddawali Lubsko w zastaw prywatnym wierzycielom. W ten sposób weszło ono w posiadanie panów na Żarach – Bibersteinów, którzy je najpierw dzierżawili, a w 1402 roku kupili. Po Bibersteinach właścicielami miasta aż do roku 1808, gdy przejęło je państwo pruskie, były kolejno rody Packow, Kotwitzów, Bredowow i Berfelde. Łużycka ludność wyparta została z miasta w znacznej mierze już w XVI wieku, żywioł słowiański dominował jednak na przedmieściach i w okolicy do końca XVIII wieku. Staromiejski zespół Lubska posiada kulturowe elementy przestrzenne dokumentujące jego historię od średniowiecza po czasy najnowsze. Składnikiem zabytkowej struktury jest trzynastowieczne rozplanowanie ze śladami wcześniejszego układu, a także obiekty architektoniczne z gotyckim kościołem, zamkiem, basztą z systemu obronnego i renesansowym ratuszem.
Informacje dla turystów na stronie internetowej Gminy Lubsko, w tym przewodnik multimedialny…
