Marwice, park dworski

Marwice (niem. Marwitz) leżą 10 km na pn. zachód od Gorzowa Wlkp., w pobliżu drogi ekspresowej S3.
Wieś założona została w średniowieczu na krawędzi mokradeł i wyżej położonych terenów rolniczych. W centralnym punkcie wsi znajdował się późnoromański kościół z XIII w. W sąsiedztwie kościoła, od strony pn.-wsch. ulokowano folwark, a od strony wsch. dwór, otoczony parkiem.
Właścicielami dworu i części gruntów była wywodząca się z Pomorza rodzina von der Marwitz, wymieniana w Marwicach od 1337 r. W jej posiadaniu dobra marwickie znajdowały się do 1747 r., następnie przeszły na własność rodziny von Bergen. W latach 1801-1851 majątek dzierżawiła rodzina Iffland, która dzierżawę wykupiła i była w jej posiadaniu do 1945 r.1. Dwór został spalony przez armię radziecką i rozebrany. Na terenie folwarku utworzone zostało PGR.
Założenie ogrodu przy dworze przypisać należy rodzinie Iffland. Nie zachowały się informacje o wyglądzie dworu i ogrodu w czasach wcześniejszych. XIX-wieczny dwór znamy z fotografii powstałej w okresie międzywojennym. Istniejący do dziś park dworski, mimo zaniedbania, reprezentuje wysokie walory architektury ogrodowej. Dojazd do dworu biegnie od głównej ulicy wiejskiej, obok kościoła. Pierwotnie miał charakter alei lipowej.
Park zaprojektowany został w stylu angielskim w nawiązaniu do typu miejscowego krajobrazu. Nieznany architekt, zapewnie z kręgu berlińskiego, wykorzystał istniejącą sieć hydrograficzną jako główny element kompozycji. Założony został ok. 1850 r. i rozbudowany dwa razy w 1891 r. i 1928 r., kiedy powiększono teren od wsch., poprzez utworzenie dwóch nowych polan widokowych. Zostały obsadzone dookoła pojedynczymi szpalerami z drzew liściastych. W pd.-zach. narożniku, pod wielkim dębem, utworzony został punkt widokowy.
Zajmuje on powierzchnię ok. 4 ha. Znaczną część parku stanowią stawy o zróżnicowanej wysokości tafli wody. Stawy połączono rowami, na których zbudowane zostały zastawki, dzięki którym regulować można było poziom wód.
Dominującym akcentem architektonicznym tego parku, obok urządzeń hydrograficznych, jest sztucznie usypany kopiec widokowy, wcinający się w linie brzegową stawu. Na jego szczycie znajdowała się altana, z której to roztaczał się widok, z jednej strony na dwór i kościół, a z drugiej strony na stawy i okoliczne łąki i pola. U podnóża kopca usytuowana została lodownia.
W parku dobrze zachował się drzewostan składający się z gatunków, takich jak: brzoza brodawkowata (Betula verrucosa), buk pospolity (Fagus sylvatica), dąb szypułkowy (Quercus robur), grab pospolity (Carpinus betulus), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum), robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), lipa drobnolistna (Tilia cordata) i lipa szerokolistna (Tilia plathyfyllos) oraz świerk pospolity (Picea abies). Na szczególną uwagę zasługują zachowane przy dawnym dworze dwa pomnikowe platany klonolistne (Platanus x acerofolia).
Czytelne zostały także takie elementy zagospodarowania terenu jak: kanały, stawy, pagórek widokowy i polany. Ciągi komunikacyjne zostały zatarte. Główne wejście do parku od strony kościoła zostało zlikwidowane. Obecnie dostęp do parku możliwy jest od strony osiedla, byłego PGR. Polana na skraju parku wykorzystana jest jako trawiasty plac sportowo-rekreacyjny, przy którym zlokalizowany jest mały plac zabaw. Główna część parku jest bardzo zaniedbana, zdewastowane i zaśmiecone zostały stawy i kanały. Konieczna jest trzebież samosiewów i odtworzenie ciągów komunikacyjnych.