Mostki, park pałacowy

Miejscowość Mostki (niem. Möstchen), położona jest przy drodze krajowej nr 92. Zespół pałacowy, znajduje się w pd.-zach. części wsi. Granice parku o powierzchni 14,7 ha wyznaczają od pn. pałac z zabudowaniami folwarcznymi, od zach. i wsch. stawy parkowe, drogi wewnętrzne sąsiadujące z otwartymi łąkami – stanowiącymi otulinę parku. Granicę otuliny od strony zach. wyznacza droga do Przecławia. Dalej
na zach. znajduje się leśna część parku z kamienną wieżą widokową. Wjazd na dziedziniec pałacowy znajduje się od pn.
Miejscowość Mostki wymieniona jest po raz pierwszy w 1470 r., gdy panowie von Laben sprzedali ją Janowi Lasocie (Lasseth). W 1524 r. właścicielem majątku wymieniany był biskup von Salza, a w latach 1608, 1640 i 1670 – rodzina von Sack. W 1685 r. Mostki należały do Kiliama von Sommerfeld, które jego syn Fryderyk von Sommerfeld sprzedał Erazmowi von Schenkersdorf. Następnie, w 2 poł. XIX w. jego wnuk Karol von Brescius, sprzedał majątek Ferdynandowi Schulz, który po nobilitacji otrzymał nazwisko von Heinersdorf. Za jego czasów pałac zyskał obecny wygląd. W rękach tej rodziny majątek pozostał do II wojny światowej. Po 1945 r. majątek należał do rolników indywidualnych, a w 1957 r. przeszedł na własność Skarbu Państwa. Od 1946 r. w pałacu mieści się szkoła. Obecnie pałac i jego najbliższe otoczenie jest własnością gmin Lubrza, pozostałą częścią parku władają Lasy Państwowe.
Kiedy wybudowano w Mostkach pierwszą rezydencję i jaki był jej wygląd nie wiadomo. Jednak od 1838 r., na zlecenie starosty von Brescius, realizowano przy niej park wg projektu E. Petzolda – ucznia ks. Ludwika Hermanna von Pückler-Muskau. Pałac o znanym nam wyglądzie wybudowany został w latach 1870-1880 na miejscu wcześniejszej budowli. I w tym czasie prawdopodobnie nastąpiła przebudowa parku. Nie zachowały się informacje, w jakim zakresie została ona przeprowadzona, jednak ok. 1880 r. w pobliskim parku leśnym wybudowano kamienną wieżę widokową. Kolejne prace w parku prowadzone były podczas wojny. Ich zleceniodawcą był Hans Henning von Schulz, który gościł w Mostkach Georga Potente – dyrektora ogrodu w Sanssouci. W 1942 r. panowie omawiali plany zadrzewień i obsadzeń na granicach parcel, natomiast w 1944 r. plany utworzenia miejsca pamięci Eberharda von Schulz .
Plan parku znany jest z mapy topograficznej w 1944 r. Jego kompozycja jest charakterystyczna i przedstawia trzy odmienne części. Zasadnicza część parku z wysokim drzewostanem, założona jest w kształcie wydłużonego trójkąta. Otulinę parku stanowią otwarte łąki ze swobodnie rozmieszczonymi grupami drzew i krzewów. Ostania część parku to park leśny ze ścieżkami spacerowymi oraz kamienną wieżą widokową znajdującą się na wzniesieniu po stronie zach. drogi do Przełazów. Obraz parku uzupełniają pocztówki z pocz. XX w. Przy frontowej elewacji pałacu, znajdowały się niewielkie zieleńce z regularnie posadzonymi drzewkami, a salon ogrodowy budował układ ozdobnych kwietników, gazonów i zbiorników wodnych. Tu także znajdowała się altana.
Drzewostan parku jest zaniedbany i wymaga pielęgnacji, w jego składzie wyróżniają się liczne: klony pospolite (Acer platanoides), lipy (Tilia sp.) i dęby szypułkowe (Quercus robur). Przy pałacu znajduje się okazałych rozmiarów buk pospolity o czerwonych liściach (Fagus sylvatica ‘Purpurea’).
Dzisiaj układ parku jest nieczytelny, a dawny układ wodny zachował się szczątkowo. Po części jest to wynikiem wprowadzonej do pałacu funkcji oświatowej i faktu ogrodzenia najbliższej pałacowi części parku, w imię bezpieczeństwa dzieci. Spowodowało to szeroką degradację kompozycji parku i układu wodnego, który jest niedostępny, a tym samym pozbawiony pielęgnacji. Przy pałacu zachował się relikt fontanny oraz fragment kamiennego pomnika, być może wspomnianego Eberharda von Schulz.