Zespół pałacowo-parkowy w Nowej Wsi (niem. Neudorf) położony jest w pd.-wsch. części miejscowości, przy drodze wiejskiej prowadzącej w kierunku Templewa. Całość założenia, złożonego z pałacu z parkiem, ogrodu i folwarku, tworzy zwarty układ przestrzenny. Park zajmuje teren o powierzchni ok. 1 ha. Wzdłuż dróg od strony wsch., zach. i pd., założenie parkowe otaczał kamienny mur, obecnie zachowany na granicy z drogą od strony pd. Wjazd na teren parku prowadzi przez dwie bramy od strony zach. założenia.
Nowa Wieś posiada metrykę średniowieczną. Miejscowość należała do 1835 r., to jest do czasu kasacji dóbr klasztornych – do cystersów bledzewskich. Po tej dacie dobra poklasztorne zostały wydzierżawione prywatnym właścicielom. W 1888 r. zostali tutaj wymienieni Fussowie, którzy mniej więcej w tym czasie wybudowali neorenesansowy pałac oraz założyli w jego sąsiedztwie niewielki park krajobrazowy. Po II wojnie światowej majątek został znacjonalizowany i administrowany był przez PGR. Obecnie założenie pałacowo-parkowe stanowi własność prywatną.
Park zakomponowany w stylu krajobrazowym, zajmuje pn. część zespołu rezydencjonalnego, na obszarze kształtem zbliżonym do kwadratu. Dominantę architektoniczną założenia stanowi pałac, usytuowany pośrodku parku. Kompozycja założenia oparta jest na swobodnym rozmieszczeniu drzew, rosnących w luźnych grupach bądź pojedynczo i niewielkich polan trawiastych. Dawne osie widokowe i kompozycyjne oraz drogi wewnątrzparkowe uległy zatarciu i są obecnie nieczytelne. Czytelny jest natomiast przebieg dróg dojazdowych od bram wjazdowych do przeciwległych elewacji szczytowych pałacu. W układzie przestrzennym założenia wyodrębnić można polany po zach. i wsch. stronie rezydencji oraz dziedziniec przed głównym wejściem do pałacu w pd. elewacji szczytowej, pełniący dawniej funkcję dziedzińca honorowego. Podjazd do pałacu zaakcentowany był okrągłym gazonem, obwiedzionym żywopłotem świerkowym i obsadzony wewnątrz różami. W pd.-wsch. części zespołu zlokalizowany był ogród. Na wsch. od założenia, w obrębie zagajnika, znajdował się niewielki cmentarz rodzinny dawnych dzierżawców majątku ziemskiego. Kompozycyjnie z zespołem pałacowo-parkowym powiązane są zewnętrzne zadrzewienia wzdłuż dróg i rowu w części pd. oraz aleja lipowa wzdłuż drogi polnej i wiejskiej od zach.
Drzewostan parku został znacznie przetrzebiony i zachował się reliktowo. Drzewa rosną w luźnym układzie oraz pojedynczo. Jego skład tworzą gatunki rodzime1, w przewadze liściaste, w tym buk pospolity (Fagus sylvatica), buk pospolity odm. purpurowej (Fagus sylvatica ‘Atropurpurea’), dąb szypułkowy (Quercus robur), grab pospolity (Carpinus betulus), klon jawor (Acer pseudoplatanus) i klon pospolity (Acer platanoides), kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum), lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia). Uzupełnienie liściastego drzewostanu stanowi świerk pospolity (Picea abies).
Założenie zachowało swój pierwotny układ przestrzenny wraz z granicami. Nieczytelny jest natomiast przebieg dawnych dróg oraz ścieżek parkowych. Aktualnie pałac jest w trakcie remontu. W okresie powojennym przekształcono kompozycję parku, m.in. przez lokalizację hydroforni w pn.-wsch. partii założenia, wprowadzenie współczesnej zabudowy, a także zastosowanie dysharmonizującego ogrodzenia
złożonego z prefabrykowanych płyt betonowych. Przekomponowano zarazem dziedziniec pd. przed pałacem, przez co utracił on reprezentacyjny i ozdobny charakter. Drzewostan parku znacząco zubożał pod względem liczebności oraz składu gatunkowego.
W celu rewaloryzacji parku, należy przywrócić historyczną kompozycję założenia wraz z odtworzeniem układu kompozycyjnego oraz składu gatunkowego drzewostanu. Celowym jest usunięcie wtórnych budowli, wpływających na dewaloryzację układu kompozycyjnego oraz przestrzeni założenia. Należy zarazem wykonać nowe ogrodzenie parku, wzorując się na zachowanym fragmencie muru kamiennego.
Menu