Osowa Sień, park pałacowy

Pałac wraz z założeniem parkowym usytuowany jest w pn. części Osowej Sieni, w majątku historycznie określanym jako „górny” (niem. Ober Röhrsdorf). W zespole zachowały się do czasów współczesnych rządcówka, budynki gospodarcze, stodoły, obory oraz mocno przebudowana gorzelnia. Rezydencja zlokalizowana jest w pn. części parku. Park o charakterze krajobrazowym w stylu romantycznym otacza pałac od strony pd. i w mniejszej części od pn. Powierzchnia parku wynosi 7,8 ha. Wzdłuż zach. granic parku znajdują się zabudowania mieszkalne, natomiast od pn. i wsch. tereny upraw i łąki. Wsch. granica biegnie wzdłuż alei lipowej (Tilia cordata), prowadzącej na podjazd pałacu. Od pd. granicę wyznacza droga w miejscowości. Na teren rezydencji prowadzą dwie drogi, pierwsza wspominana już wzdłuż alei od wsch., natomiast druga biegnie od strony zabudowań folwarcznych, w części pd.-zach. założenie parkowe przetrwało w swoich pierwotnych granicach.
Górny folwark w Osowej Sieni przejął po ojcu Andrzej Żychliński (1706-1755) ożeniony z Julianną Geiler. Młodsza z dwóch jego córek, Charlotta Constantina, wyszła za mąż za Karola Władysława von Unrugh. Owocem ich małżeństwa była jedyna córka, która w 1779 r. wyszła za Jana Baltazara von Schlichtinga (1745-1809). Po śmierci męża, majątek na mocy ugody przejął najmłodszy z potomstwa Schlichtyngów – Wilhelm Ferdynand (1786-1856). Po nim dobra odziedziczyła córka Emilia Teodora Eleonora Franciszka, od 1839 r. żona Leopolda Hugo von Heydebrandt. Jeszcze za życia dziedziczki posiadłość przejęła jej córka – Anna Julia Teresa – wydana za Eugenia Friedricha Heinricha barona von Seherr – Thoss. W 1886 r. w skład majątku wchodził folwark „NeuGranice graetz” (Nowy Ogrodnik), obejmujący 927,96 ha ziemi – w tym 333,44 ha roli, z własną cegielnią, gorzelnią parową, młynem, maślarnią, składami bydła i owiec oraz osada leśna Halbmond, zwana też Waldkrung. Na mapie wsi z 1890 r. widoczne jest stare założenie dworsko-parkowo-folwarczne. Istniał wówczas XVIII-w. dwór, który został rozebrany pod k. XIX w. W zbiorach ikonograficznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu zachowało się zdjęcie tego dworu, wykonane w 1896 r. dla Historisches Gesellschaft für die Provinz Posen, przedstawiające jednokondygnacyjny budynek nakryty dachem naczółkowym. Na jego miejscu baron von Seherr- Thoss wzniósł obecny pałac, którego budowa zakończona została prawdopodobnie przed śmiercią barona w 1904 r. Świadczyć mogą o tym monogramy „AST” (= Anna Seherr-Thoss) oraz „EST” (= Eugen Seherr-Thoss), umieszczone na skrzydłach drzwi głównych w elewacji pn. W 1919 r. wdowa po baronie wydzierżawiła pałac wnukowi Lotharowi von Brandenstein, który mieszkał w Osowej Sieni wraz z rodziną do 1945 r. Jego córka Leoni Ossowski – niemiecka pisarka, uhonorowana medalem „Zasłużony dla Kultury Polskiej” – jest autorką kilku powieści o Osowej Sieni przed- i powojennej. Powstały na przełomie XIX i XX w. pałac w Osowej Sieni Górnej reprezentuje nurt, odwołujący się do tradycji niemieckiego „burgu”, operującego formami neogotyckimi i neorenesansowymi. Po II wojnie światowej zespół pałacowo-parkowy objął w posiadanie Państwowy Ośrodek Hodowali Zarodowej Osowa Sień, która po 1990 r. przekształciła się w spółkę Hodowli Zwierząt Zarodowych Osowa Sień Sp. z o.o. Początkowo pałac był siedzibą dyrekcji zakładu POHZ, następnie zaadaptowano go na przedszkole. W 2007 r. pałac przejął właściciel prywatny.
Dawny park na starych kartach pocztowych wygląda bardzo malowniczo. Zdjęcia pokazują bujną roślinność porastającą rabaty i łąki przypałacowe. Byliny i rośliny jednoroczne zgrupowane były w pobliżu drzew i krzewów kwitnących. Na łące przed ogrodową elewacją pałacu znajdowała się grupa magnolii. Wiele iglastych drzew i krzewów zdobiło trawniki. Drogi wiły się, meandrując przez środkową część parku, wiodąc przybyłych przed pd. elewację pałacu. Park był ogrodzony murem od strony wsch. i od strony zach. na całej swojej długości.
Obecnie park nie zmienił swoich granic i zachował swój swobodny układ kompozycyjny oraz romantyczny charakter. Układ dróg częściowo uległ zatarciu. Nie funkcjonuje droga biegnąca przez łąki parkowe, która najczęściej była widoczna na starych fotografiach. Na terenie parku odnaleziono jedną zachowaną lodownię oraz pozostałości fundamentów po drugiej w pd.-zach. części założenia. Wśród gęstego drzewostanu na pd. niedaleko granicy na sztucznie uformowanym wzgórzu znajdują się pozostałości po dawnym pawilonie ogrodowym. Nie odnaleziono żadnych materiałów historycznych z wizerunkiem tej budowli. W niewielkiej odległości na wsch. od wzgórza znajduje się staw parkowy. Na obszarze parku występuje liczny starodrzew. Zachowały się potężne drzewa pomnikowe o pięknych rozłożystych pokrojach. Na łące przy rezydencji rośnie imponujących rozmiarów platan klonolistny (Platanus x acerifolia), rozłożysta pomnikowa lipa drobnolistna (Tilia cordata), prawdopodobnie syngielton bukietowy oraz dwa krępe, pomnikowe jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior) o niespotykanych pokrojach. W głębi łąki znajduje się kolumnowa forma dębu szypułkowego (Quercus robur) o fantazyjnych kształtach konarów oraz metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides). Teren jest tu wilgotny i dzięki tym warunkom drzewo przetrwało do naszych czasów. Przy granicy wsch. tuż przy bramie wjazdowej na folwark rośnie buk czerwonolistny (Fagus silvatica ‘Atropunicea’) w towarzystwie lipy krymskiej (Tilia euchlora). Niedaleko buka w cieniu jego korony przycupnęła brzoza brodawkowata (Betula veruculosa ‘Younga’) w formie płaczącej. W części pn. parku na tyłach podjazdu znajduje się malownicza grupa trzech katalp (Catalpa bignonioides), a po przeciwnej stronie polany grupa dębów czerwonych (Quercus rubra), kasztanowiec biały (Aaesculus hippocastanum) i dąb szypułkowy (Quercus robur). Niedaleko pałacu na łące przy platanie zachowała się wiekowa magnolia pośrednia (Magnolia ⨯ soulangeana). Drzewa iglaste występują w mniejszości. Są to głównie cisy (Taxus), jałowce (Juniperus), świerki srebrne (Picea pungens), modrzewie (Larix) i cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera). W piętrze krzewów prócz pojedynczego starego jaśminowca występują również forsycje oraz czarny bez. Natomiast jest bogate runo parkowe szczególnie ozdobne wiosną. Są tu łany przebiśniegów, fiołki wonne, zawilce gajowe, cebulica syberyjska, ziarnopłon wiosenny i bluszcz pospolity.