Założenie w Stypułowie (niem. Herwigsdorf) określany mianem „dolny” znajduje się w zach. części wsi. Przez dawne podwórze folwarczne wiedzie droga wojewódzka nr 296, dzieląc jego zabudowania na część pn. oraz pd. z dworem i parkiem. Dwór znajduje się blisko drogi, a park rozciąga się w kierunku pd. Jego obszar wynosi 3,8 ha, a dawnej jego środkową część zajmował staw o obszarze 0,6 ha – dzisiaj jest zarośnięty.
Jako właścicieli przedstawianego majątku, wszystkie źródła historyczne do k. XIX w., zgodnie wymieniają rodzinę von Knobelsdorff. W 1879 r. właścicielem majątku został Hermann Doherr. Następnie jego syn Aleksander Doherr-Gruschitz, który pozostał właścicielem majątku do czasów II wojny światowej. Od 1945 r. posiadłość była we władaniu PGR Kożuchów. W ostatnich latach pałac przejęła Gmina Kożuchów. W budynku znajdują się mieszkania komunalne.
Klasycystyczny pałac, wybudowany został ok. 1800 r. dla Ernesta von Knobelsdorffa wg projektu berlińskiego architekta Chrystiana Schultze. Domniema się, że w tym samym czasie po stronie pn. pałacu wybudowano regularny ozdobny staw, do którego prowadziła droga rozpoczynająca się przy ogrodowej elewacji dworu. Plan parku znany jest z map topograficznych z 1901 r. i 1933 r., gdzie staw zajmuje znaczną jego część. Okalają go regularnie poprowadzone drogi. Po wsch. części pałacu znajdował się salon ogrodowy – ozdobna polana zazwyczaj dekorowana kwiatami, obsadzona rzadkimi gatunkami drzew i krzewów. Za zasadniczą część parku uznano niewielki obszar, znajdujący się po pd. stronie stawu. Czas jej założenia datuje się na lata 60. XIX w.
W 1978 r. w tej części parku za najwartościowsze drzewa uznano 150-letnią topolę oraz 4 grupy lip. Teren przy stawie określono jako parkowo-leśny. Z wykonanej wówczas inwentaryzacji drzew wynika, że z posadzonych drzew najliczniej reprezentowane są: kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum), lipa drobnolistna (Tilia cordata) i sosna czarna (Pinus nigra). Pojedynczo występowały w parku: lipa amerykańska (Tilia americana), topola biała (Populus alba), sosna banksa (Pinus banksiana) i żywotnik zachodni (Thuja occidentalis).
Dawny układ parku jest nieczytelny. Niepielęgnowany zbiornik wodny, od wielu lat ulega sile sukcesji, a na jego dawnym obszarze, nie można już dopatrzeć się otwartego lustra wody. Teren parku jest podmokły i bardzo zarośnięty. Układ dróg jest częściowo czytelny, jednak spacerowanie po parku nie należy do przyjemności. Przed pałacem oraz na terenie dawnego salonu ogrodowego urządzono ogrody warzywne, okolone rzędami prowizorycznych szopek. Doprowadzenie do rewaloryzacji parku jest możliwe, jednak jej wykonanie z pewnością pochłonie ogromne koszty.
Menu