Włostów, park dworski

Park we Włostowie (niem. Nieβmenau) o powierzchni 10,5 ha znajduje się w pd. części wsi. Jego granice wyznaczają od pn. zabudowania wsi, od wsch. i pd. otwarty krajobraz pól, od zach. droga krajowa nr 27. Wjazd na dawny dziedziniec dworski znajduje się w środkowej części wsi od strony pn., na wprost wjazdu znajduje się ruina dworu. Tuż przy nim zachował się relikt fontanny. Dalszą część terenu zajmuje park krajobrazowy z bogatym układem wodnym, obejmującym cztery stawy i kanały wodne. Pierwszymi znanymi właścicielami wsi była rodzina von Wiedebach, ich nazwisko pojawia się w dokumentach źródłowych po raz pierwszy w 1381 r., a po raz ostatni w 1584 r. Za czasów ich władania miejscowością, pod k. XV lub na pocz. XVI w. wybudowano dwór obronny otoczony fosą. Następnie do końca XVIII w., wieś należała do rodziny von Rothenburg, od której zakupił ją kupiec żarski Petri. W 1803 r. siedzibę gruntownie przebudowano, nadając jej klasycystyczny kształt, przypuszczalnie w tym czasie założono tu park. Od 1820 r. Włostów był własnością dr Gritznera i jego spadkobierców, potem rodziny von Massow. W 1964 r. właścicielem majątku była rodzina Tülff, na zlecenie której słynny projektant E. Petzold zaprojektował włostowski park. Kolejnym właścicielem dóbr włostowskich był Georg Lucke, władający nim w latach od 1869 do 1894 r. Być może za jego czasów, pod k. XIX w. nastąpiła kolejna przebudowa dworu. Po 1945 r. zespół dworski użytkowany był przez PGR w Bieniowie. Opuszczony pod k. lat 60. XX w. popadł w ruinę. Dwór oraz znaczna część parku należy do wiejskiej Gminy Żary. Pozostały obszar, w tym folwark należą do osób prywatnych oraz Skarbu Państwa w zarządzie Agencji Własności Rolnej w Lubsku.
Układ parku znany jest z planu projektu E. Petzolda z 1864 r. Obszar parku o nieregularnym kształcie, wydłużonym jest na osi pn.-pd. Po stronie pn. znajduje się dwór, dawniej poprzedzony zieleńcem. Przy parkowej elewacji dworu znajdowała się fontanna. Z tego miejsca w głąb parku wyznaczono oś widokową, pozwalającą na daleki wgląd w park. Charakterystycznym elementem parku był bogaty układ wodny, znajdowały się tu aż cztery stawy parkowe. Drogi parkowe poprowadzone były swobodnie i pozwalały spacerować po każdym zakątku parku. Należy zwrócić uwagę, że do pałacu można było dojechać przez podwórze folwarczne, ale także drogą przez park, która prowadziła do niego od strony zach. (dzisiaj DK nr 27). Po przeciwnej stronie tej drogi wśród otwartych pól, znajdowała się dworska winnica. Mapa topograficzna z 1939 r., ukazuje park o nieznacznie powiększonym obszarze po stronie zach. Jednak kompozycja parku od czasów działań E. Petzolda nie została zmieniona. W 2011 r., wykonana została szczegółowa inwentaryzacja drzew i krzewów. W drzewostanie parku dominują: lipa drobnolistna (Tilia cordata), dąb szypułkowy (Quercus robur) oraz głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna). W tym miejscu warto wspomnieć, że parki E. Petzolda prócz malowniczych kompozycji, wyróżniały się również nietypowym drzewostanem. Do dziś w parku we Włostowie przetrwały m.in.: klon jawor o trójkalpowych liściach (Acer pseudplatanus ‘Trilobatum’), dąb szypułkowy o nietypowo powcinanych liściach (Quercus robur ‘Obtusiloba’ lub ‘Pauciloba’), lipa drobnolistna, odm. brzozolistna (Tilia cordata ‘Betulifolia’), a także malownicza lipa zrośnięta z dwóch drzew tak, że dziś pół drzewa ma liście gęsto owłosione, a druga część ma liście podobne do winorośli (Tilia platyphyllos subsp. cordifolia i subsp. platyphyllos ‘Vitifolia’) .
Dzisiejszy stan parku nie jest zadowalający. W zach. części parku zlokalizowana jest wiejska oczyszczalnia ścieków. Jej urządzenia są nieszczelne, z tego powodu cały układ wodny parku zanieczyszczony jest ściekami bytowymi. We wsch. części parku w okolicy pałacu znajduje się uporządkowany przez mieszkańców fragment parku, na którym urządzono niewielki plac zabaw dla dzieci. Natomiast pozostała część parku jest zaniedbana i sporadycznie odwiedzana przez mieszkańców.