Zbąszynek – wieża ciśnień

 W 2014 roku objęto ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków województwa lubuskiego kolejową wieżę ciśnień w miejscowości ZBĄSZYNEK.
Będąca własnością Polskich Kolei Państwowych S.A. wieża ciśnień powstała na potrzeby utworzonego po I wojnie światowej, nowego, ważnego, granicznego węzła kolejowego, jakim stał się Zbąszynek, założony w latach 1922-1930, wg projektu autorstwa Friedricha Veila. Poza obsługą węzła kolejowego obiekt miał zaopatrywać miasto w wodę pitną. Budowlę wzniesiono w latach 1923–1924 w stylu ekspresjonizmu, wg projektu Bruno Möhringa, jednego z najważniejszych twórców okresu secesji w Niemczech architekta, urbanisty i konstruktora, autora licznych, znakomitych realizacji na terenie Niemiec i obecnej Polski, urodzonego 11 grudnia 1863 roku w Królewcu, zmarłego 25 marca 1929 roku w Berlinie.
Mierząca 38 metrów wysokości, murowana wieża ciśnień dominuje w otaczającym krajobrazie i w panoramie miasta, wyróżniając się monumentalną bryłą, której bazą jest charakterystyczna forma wieloramiennej gwiazdy, na planie której wzniesiono korpus oraz ukształtowano elementy dekoracyjne. Narożom nadano charakterystyczny dla stylu, pryzmatyczny kształt, a detalowi architektonicznemu oszczędne, geometryczne kształty.
Siedmiokondygnacyjna, zwarta, monumentalna bryła posiada parterową część cokołową w formie niskiego prostopadłościanu. Pięć wyższych kondygnacji, to wysoki graniastosłup o podstawie w kształcie gwiaździstego 24-kąta. Wieńczący go, wydatny gzyms, powtarza gwiaździsty plan tego członu wieży, dodatkowo go podkreślając i akcentując. Kondygnacja najwyższa, nieco węższa od pozostałych, otrzymała formę niskiego graniastosłupa o 8 kątnej podstawie. Całość nakryto 8 połaciowym, ostrosłupowym, niewysokim dachem. Elewacje wykończono jednolicie czerwoną cegłą licową. Cztery z nich ozdobiono wysmukłymi, zamkniętymi trójkątnie płycinami, ujętymi uskokowym obramieniem. W każdej płycinie zakomponowano w pionie cztery duże okna. Powyżej każdej płyciny umieszczono ozdobny otwór okienny w kształcie 8 ramiennej gwiazdy. W oknach zachowała się oryginalna stolarka.
Obiekt posiada żelbetową konstrukcję w postaci układu  słupów zwieńczonych wieńcem. Przeciwległe słupy połączono promieniście ryglami, na których oparto betową płytę, stanowiącą jedyny strop w budynku, będący jednocześnie pomostem roboczym pod dolnym zbiornikiem wody. W górnej części, powyżej stropu, zlokalizowano dwa żelbetowe zbiorniki na wodę, które otrzymały formę umieszczonych nad sobą, współśrodkowych cylindrów z wypukłymi dennicami. Na  zewnętrznym murze zbiornika górnego oparto drewnianą konstrukcję dachową. Pierwotnie pokrycie dachu stanowiła dachówka ceramiczna, którą w latach 1988-89  zastąpiono blachą ocynkowaną ułożoną w karo. 
Wnętrze wieży, do wysokości znajdującego się pod zbiornikami stropu, stanowi jedną przestrzeń, o wysokości niemal 18 metrów. Ma ono formę obszernego holu, mieszczącego drewniane, zlokalizowane przy ścianach obwodowych, schody prowadzące na poziom zbiorników. Żelbetowy strop o promienistej konstrukcji, w centralnej części posiada otwór w kształcie 8-ramiennej gwiazdy. Powyżej, do zbiorników prowadzą pionowe drabinki włazowe, biegnące na poddasze w tulejowych otworach, przechodzących przez środek każdego zbiornika.
Budowlę zlokalizowano na terenie wodonośnym, znajdującym się na południowym skraju miejscowości, w pobliżu ośmiu studni kopalnych, z których pompami głębinowymi o napędzie elektryczny tłoczono wodę bezpośrednio do dwóch zbiorników, znajdujących się na szczycie wieży. W 1976 roku w wieży zainstalowano stację uzdatniania wody, która jednak nigdy nie została uruchomiona. Od roku 1987 górny zbiornik, z uwagi na uszkodzenie rurociągu oraz zmniejszenie zapotrzebowania na wodę, nie jest użytkowany.
  Obiekt zachował oryginalną, skomplikowaną konstrukcję oraz pierwotną, charakterystyczną dla epoki formę architektoniczną, stanowiąc znakomity przykład niemieckiego ekspresjonizmu, autorstwa wybitnego architekta, urbanisty i konstruktora. Dzięki powyższym cechom wieżę należy uznać za jeden z najcenniejszych gmachów na terenie Zbąszynka, który posiada znaczącą wartość artystyczną. Autentyzm kompletnie zachowanej substancji obiektu decyduje o jego dużej wartości naukowej.