Prace zabezpieczające drewniany kościół w Kalsku

Po raz kolejny Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznał dotację na prace związane z zabezpieczeniem drewnianego kościoła w Kalsku w gm. Międzyrzecz. W roku ubiegłym wykonano fumigację  konstrukcji świątyni, zaś w tym roku 138 tys. zł. przeznaczone zostanie na wykonanie instalacji elektrycznej, przeciwpożarowej.
Kościół w Kalsku zbudowano w l. 1692-1693 w tzw. zdwojonej konstrukcji ścian zw. również przysłupową. Ściany wewnętrzne tworzą bierwiona, od zewnątrz objęte szkieletem, którego słupy dźwigają ciężar dachu i wieży. W 2017 r. U. Schaaf i M. Prarat wykonali badania architektoniczne zabytku, które objęły analizę (układów konstrukcyjnych,  złączy  ciesielskich,  budulca  i  jego  obróbki, systemów  ciesielskich znaków montażowych  oraz  materiałów  zastosowanych  do  wypełnienia pól  szkieletu),  chronologiczne rozwarstwienie oraz teoretyczną  rekonstrukcję  rysunkową  pierwotnego  wyglądu   architektonicznego kościoła.
Kościół  wzniesiono jako jednonawowy z wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym trójbocznie od wschodu. Od północy przylega do prezbiterium zakrystia, a od zachodu kruchta. Nawa  i  prezbiterium  nakryto dachami dwuspadowymi,a  wieżę dachem  baniastym  z  ośmioboczną  latarnią  i  hełmem  cebulastym  z  gałką, chorągiewką  (z datą 1693) i  krzyżem. Konstrukcja szkieletowa po stronie zachodniej została odeskowana, a w pozostałych ścianach jest widoczna (zakrystia i kruchty są otynkowane). Wnętrze kościoła, z widoczną konstrukcją zrębową, podzielono na nawę z zachodnią emporą organową i prezbiterium. Wejście główne prowadzi  przez kruchtę od zachodu. W południowej ścianie nawy widoczne jest drugie wejście,  obecnie zamknięte. Na belce tęczowej widnieje data 1692. Na wyposażenie kościoła składa się ołtarz główny z XIX w., dwa barokowe ołtarze boczne oraz barokowy prospekt organowy. Badacze wyodrębnili 4 fazy budowlane: I faza – budowa kościoła w l. 1692-1693 w zdwojonej konstrukcji ścian (data 1692 widnieje na łuku tęczy, 1693 – na wiatrowskazie – w 2019 r. T. Ważny potwierdził datowanie badaniami dendrochronologicznymi). Z  pierwszą fazą  budowy  kościoła  powiązano większość substancji korpusu kościoła: wewnętrzną konstrukcję zrębową, konstrukcję empory zachodniej, większość elementów konstrukcji szkieletowej ścian i wieży oraz więźby nad nawą i prezbiterium. II faza – 3. ćw. XIX w. wykonano nowe pokrycie dachów z dachówki z karpiówki, zastępując wcześniejsze z gontu, a na wieży pokrycie z blachy. III faza – k. XIX w., gdy przeprowadzono gruntowny remont, obejmujący wykonanie nowych fundamentów i podwalin (z wyjątkiem ściany północnej nawy) i zmieniono wypełnienia pól z glinianych szczap na cegłę, a na miejscu szkieletowej zakrystii postawiono nową murowaną i zamknięto dawne wejście do nawy w ścianie południowej. Wymianie uległa również stolarka okienna. IV faza – 2 poł. XX w., gdy zastąpiono  kruchtę o konstrukcji szkieletowej nową murowaną i wzmocniono konstrukcję świątyni.
Podsumowując, należy stwierdzić, że kościół powstały w latach 1692-1693 zachował  w  dużej  mierze  swój  pierwotny  układ  przestrzenny, formę oraz pierwotną konstrukcją przysłupową, jako jedyny przykład takiego rozwiązania konstrukcyjnego w woj. lubuskim. Realizowane prace mają na celu zabezpieczenie drewnianej świątyni na wypadek pożaru.