Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Stadion w Słubicach w rejestrze zabytków

Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków w dniu 16.06.2014 r. wpisał do rejestru zabytków dawny „Stadion Wschodniomarchijski”, obecnie zespół obiektów sportowych w Słubicach, składający się z płyty głównej stadionu z trybunami, odkrytego basenu z dolną partią wieży do skoków i trybunami, budynku zaplecza z trybunami arkadowymi, czterech boisk ziemnych, podłużnego stawu oraz form komponowanej zieleni. 
Budowę stadionu rozpoczęto w 1914 r., według projektu frankfurckiego radcy budowlanego Otto Morgenschweisa (1869-1944). Inspiracją dla realizacji założenia był Stadion Niemiecki w Berlinie-Grünewald, w zakresie powiązania stadionu z basenem pływackim i zachowania na jego skraju dębu jako dominanty przestrzennej. Pierwsze obiekty sportowe, to jest cztery stadiony ziemne, powstały około 1922 r. Dalsze roboty budowlane prowadzono w latach 1925-1926. Otwarcie zespołu stadionowego nastąpiło w dniu 27 maja 1927 r.
Zespół zrealizowano w nurcie modernizmu. Centralnym elementem założenia jest płyta stadionowa z trybunami i odkrytym basenem z zachowaną dolną partią wieży do skoków. Koronę stadionu wybudowano na pięciostopniowym wale, w formie arkadowych trybun wykonanych z cegły i oblicowanych blokami piaskowca, łamanych w rustykalne ciosy. Ich elewacja tylna wymurowana jest z cegły klinkierowej z niszami, ujmującymi otwory okienne w obu kondygnacjach. Na osi założenia umieszczono niezachowaną do dnia dzisiejszego kładkę prowadzącą do zespołu czterech ziemnych stadionów, usytuowanych w układzie symetrycznym po obu stronach podłużnego stawu. Elementy te zostały podkreślone szpalerami dębów. Ważnym elementem założenia był dąb szypułkowy, umieszczony na tle zespołu oraz form komponowanej zieleni. Projektant wkomponował drzewo w założenie przestrzenne stadionu na wzór dębu Podbielskiego (Podbielski-Eiche), znajdującego się na Stadionie Niemieckim w Berlinie-Grünewald. Formy komponowanej zieleni w ramach zespołu stadionu w Słubicach zostały zrealizowane według projektu architekta krajobrazu Friedricha Wilhelma Hirscha (1887-1957). W latach 1935-1937 kompleks obiektów sportowych powiększono jeszcze o budynek zaplecza (recepcję i salę konferencyjną), utrzymany w nurcie architektury modernistycznej. Do 1945 r. na stadionie odbywały się liczne imprezy sportowe, a także masowe wiece polityczne i msze polowe. Po II wojnie światowej założenie zachowało swoje oryginalne funkcje.
Stadion w Słubiach jest świadectwem epoki, w której powstał, a także czasów późniejszych. O jego wartościach historycznych, świadczy zachowanie kompozycji przestrzennej i formy architektonicznej, będącej odzwierciedleniem historycznego charakteru oraz funkcji. Ponadto stadion był ważnym ośrodkiem regionalnej aktywności sportowej. Zabudowa stadionu spełnia rolę dokumentu historycznego i jest ważnym źródłem do dziejów architektury, historii regionu i sportu. Z uwagi na wymienione aspekty, a także fakt, iż stadion jest unikalnym obiektem sportowym z lat 20. XX w., jego wartość historyczna posiada znaczenie ponadregionalne. Założenie posiada również istotne wartości artystyczne, reprezentując fazę wczesno modernistycznej architektury, porównywalnej z innymi realizacjami na terenie Niemiec, w tym m.in. Stadionem Olimpijskim w Berlinie. Założenie swoim poziomem dorównuje również najlepszym polskim realizacjom zespołów zabudowy sportowej z okresu międzywojennego. Istotną wartością jest m.in. zachowany detal architektoniczny, w tym okładziny trybun, opracowanie cementowych wylewek, detale ogrodzeń i balustrad, formy trybun, basenu oraz dolnej partii wieży do skoków, a nawet murków wydzielających poszczególne elementy założenia. Jest to przykład przemyślanej i dobrze zrealizowanej kompozycji przestrzennej i architektury wraz z wystrojem, które w sposób umiejętny zostały wkomponowane w otaczający krajobraz. W skład założenia wchodzą elementy zieleni o starannie i przemyślanie dobranych gatunkach oraz formach roślinności, które oddzielają w sensie funkcjonalnym poszczególne części założenia, a także regulują stosunki wodne. Wartość artystyczna założenia polega też na konsekwentnym zrealizowaniu założenia sportowego, którego modernistyczne formy podporządkowano rozwiązaniom funkcjonalnym. Na podkreślenie zasługuje zwłaszcza fakt zachowania najważniejszych składników tej kompozycji w niezmienionym kształcie. W związku z powyższym wartość artystyczna założenia jest znacząca, a późniejsze przekształcenia nie obniżyły jego znaczenia. Zespół charakteryzuje się też istotnymi wartościami naukowymi. Założenie jako świadectwo architektury prezentuje różne nurty wczesnego modernizmu. Zespół stadionowy stanowi zarazem doskonały przykład wcielenia w życie teorii budowy stadionów i urządzeń sportowych, znanych z licznych niemieckich opracowań oraz ich polskich odpowiedników. Stadion w Słubicach posiada szczególne znaczenie, ponieważ niemiecka teoria budowy obiektów i urządzeń sportowych stanowiła podstawę dla polskich norm i opracowań teoretycznych. Dlatego też stadion słubicki stanowi praktyczną realizację tych rozważań i był jednym z wielu wzorców dla polskich założeń sportowych. Jego wartość podnosi fakt zachowania w oryginalnym stanie i zarazem przekształcenie wielu tego typu obiektów sportowych w okresie powojennym. W związku z powyższym wartość naukowa zespołu obiektów sportowych jest znacząca, przez co stanowi istotne źródło historyczne, mogące służyć jako przedmiot do szczegółowych badań naukowych. Stadion jest wreszcie symbolem działalności sportowej w regionie.
Należy podkreślić, że niewiele historycznych obiektów sportowych w Polsce zostało objętych ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków. Należą do nich zespół torów wyścigów konnych wraz z architekturą i zielenią przy ul. Puławskiej w Warszawie, wybudowany w latach 1925-1939, według projektu Zygmunta Zyberk-Platera, a także zespół zabudowy Akademii Wychowania Fizycznego przy ul. Marymonckiej w Warszawie. W związku z powyższym w interesie społecznym leży obejmowanie tego typu zespołów, jak ten w Słubicach, ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków w celu zachowania ich oryginalnych wartości architektonicznych i kompozycyjnych.


 

Zobacz również

Brzeźnica - figura św. Jana Nepomucena skradziona z kapliczki przed plebanią

Barokowa figura św. Jana Nepomucena z kapliczki przed plebanią w Brzeźnicy

Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kapliczka usytuowana przed plebanią przy ob. ul. Zielonogórskiej 25 w miejscowości Brzeźnica,  gm. Brzeźnica, pow. żagański Autor / warsztat:

Seminarium w Mierzęcinie 2024

Seminarium w ramach cyklu „Konferencje konserwatorskie – architektura i budownictwo drewniane” w Mierzęcinie

Seminarium w ramach cyklu „Konferencje konserwatorskie – architektura i budownictwo drewniane” to był temat dzisiejszego spotkania w Mierzęcinie, zorganizowanego przez

Konferencja PKN ICOMOS „Autentyzm zabytków" 2024

Konferencja PKN ICOMOS „Autentyzm zabytków”

Podczas konferencji PKN ICOMOS, która odbyła się w dniach 2-3 grudnia br. na Zamku Królewskim w Warszawie  pt. „Autentyzm zabytków

Zobacz również

Skip to content