Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Wpis do rejestru zabytków – budynek przy ul. 30-tego Stycznia 30 w Świebodzinie

W sierpniu 2015 roku objęto ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków województwa lubuskiego budynek mieszkalny przy ulicy 30-tego Stycznia 7 w miejscowości Świebodzin. 

Kamienica przy ul. 30-tego Stycznia 7 (d. Neue Strasse 5) w Świebodzinie wzniesiona została w stylu klasycystycznym, najprawdopodobniej na przełomie XVIII i XIX wieku. Zlokalizowany na narożniku ulic 30-tego Stycznia i Okrężnej (d. An der Stadtmauer) budynek stanowi pozostałość zwartej, historycznej zabudowy południowo-wschodniej pierzei ulicy 30-tego Stycznia, która, wychodząc z południowo-zachodniego narożnika rynku, poprzez obecnie nieistniejącą Bramę Nową, prowadziła ku dawnemu przedmieściu południowemu (ob. plac Wolności). Dwukondygnacyjną, częściowo podpiwniczoną kamienicę nr 7 założono na rzucie zbliżonym do kwadratu. Prostopadłościenną, zwartą, ustawioną kalenicowo do ul. 30-tego Stycznia bryłę nakryto dachem mansardowym z naczółkiem od strony ul. Okrężnej, od której znajduje się wejście główne, umieszczone w elewacji szczytowej. Wzniesione z cegły mury budynku wsparto na głęboko posadowionych, kamiennych fundamentach. Mansardowy dach, o połaciach rozdzielonych drewnianym gzymsem, pokryto ceramiczną dachówką karpiówką w kolorze naturalnej czerwieni. Od strony podwórza, w jego dolnej połaci, wykonano współcześnie trzy okna połaciowe doświetlające mieszczącą się w dolnej partii poddasza, trzecią kondygnacją mieszkalną. Drewniana więźba dachowa o ustroju krokwiowo-jętkowym, ze stolcem leżącym, zachowała częściowo pierwotną konstrukcję, wykonaną z elementów o dużych przekrojach, które połączono łączeniami ciesielskimi i drewnianymi kołkami. Tynkowane gładkim tynkiem elewacje przepruto regularnie rozmieszczonymi otworami okiennymi w kształcie prostokąta stojącego. Wokół niektórych okien zachowały się uskokowe, proste opaski. Kondygnacje rozdzielono wąskim gzymsem różniącym się formą na poszczególnych elewacjach. Pod okapami umieszczono gzyms koronujący, który od frontu zachował kostkowy fryz.  
Czteroosiowa elewacja północno-zachodnia, skierowana w stronę ulicy 30-tego Stycznia, nosi w partii parteru ślady licznych przekształceń. Jedynie tu zachował się klasycystyczny detal architektoniczny w postaci pilastrów i belkowania w partii parteru, kostkowego gzymsu koronującego oraz naroży ujętych, sięgającymi okapu pilastrami, o trzonach ze śladami boniowań i kapitelami w formie prostokątnych plakiet o grubej fakturze tynku, z rzędem trójkątnych chwostów. Z zachowanej, archiwalnej dokumentacji fotograficznej wynika, że w I połowie XX wieku trzy wschodnie osie zajmowała duża, symetryczna witryna złożona z dwóch, sięgających cokołu, dużych okien i umieszczonych pomiędzy nimi, cofniętych na grubość muru drzwi. Nie jest to pierwotny układ elewacji. Świadczy o tym zachowany w partii parteru klasycystyczny detal architektoniczny, wypiętrzenie fryzu w partii pomiędzy pierwszą i trzecią osią od wschodu, pilastrowe obramienie skrajnego, zachodniego, ob. okiennego otworu oraz sięgająca cokołu opaska. Obecnie w parterze znajdują się trzy wtórne, częściowo przesunięte z osi, prostokątne otwory okienne, należące do lokalu mieszkalnego. Skierowana na południowy-zachód, w stronę ulicy Okrężnej, czteroosiowa elewacja szczytowa w drugiej od południa osi mieści wejście główne, do którego prowadzą dwa stopnie, obecnie pokryte współczesnymi płytkami gresowymi. W pasie międzykondygnacyjnym zachowała się podłużna, ujęta w profilowaną, wąską ramę płycina, z częściowo widocznym napisem w języku niemieckim o treści: C.H.Perlitz.Herren Garderobe und Masskonfektion. Ujęty prostym obramieniem otwór drzwiowy w kształcie prostokąta stojącego zamknięto łukiem odcinkowym. Klasycystyczną, dwuskrzydłową, drewnianą stolarkę drzwi głównych cofnięto na grubość muru. Wpuszczone w mur, szerokie, profilowane ślemię, oddzielające nadświetle, ozdobiono kostkowym fryzem, umieszczając na środku, nad listwą przymykową kwadratową kostkę z wpisaną rozetką. Każde skrzydło ozdobiono dwiema kanelowanymi płycinami ujętymi górą i dołem profilowanymi gzymsami. Górne, wyższe płyciny zamknięto wydatnymi, profilowanymi gzymsami w motywem kostkowym. W centrum płycin nałożono płaskorzeźbione plakiety w formie kwiatów (słonecznika?) o wąskich, rozchodzących się promieniście, wypukłych płatkach. Naroża każdej z płycin ozdobiono kwadratowymi rozetkami. Nadświetle przeszklono przezroczystym szkłem wprawionym w wąskie szprosy o układzie rombowym. Na skrzydle zachował się ozdobny, metalowy szyld. Czteroosiowa, prosta, południowo-wschodnia elewacja podwórzowa została podparta przy południowym narożniku masywną, sięgającą powyżej parteru, otynkowaną szkarpą. W oknach na piętrze zachowała się skrzynkowa, drewniana, czteroskrzydłowa stolarka okienna o podziale krzyżowym, ze stałym ślemieniem w 2/3 wysokości otworu, z dolnymi skrzydłami dzielonymi poziomym szprosem na dwie kwatery.  
Oryginalna, charakterystyczna dla czasu powstania i epoki forma architektoniczna kamienicy jest rzadkim na terenie Świebodzina przykładem pochodzącej z przełomu XVIII i XIX-wieku, klasycystycznej architektury mieszkalnej, która w okresie intensywnego rozwoju miasta w II połowie XIX i na początku XX wieku została zastąpiona nowszymi budynkami. Budynek zachował pierwotną bryłę, układ i kształt dachu oraz układ elewacji wraz z częścią klasycystycznego detalu architektonicznego. Jako jeden z niewielu zachował mansardowy dach. Pomimo dokonanych przekształceń zewnętrzna forma architektoniczna nie uległa istotnym zmianom. Budynek zachował także oryginalną konstrukcję i układ wnętrz oraz ozdobną stolarką drzwi głównych. Jest to obecnie jeden z najstarszych, rozpoznanych obiektów mieszkalnych na terenie miasta oraz najstarszy element zabudowy ulicy 30-tego Stycznia, trwale związany z zabytkowym centrum miasta. Stanowiąc świadectwo  historycznego rozplanowania i rozwoju przestrzennego Świebodzina oraz dziejów zamieszkującej tu ludności, jest przykładem lokalnej architektury i sztuki budowlanej. Dzięki powyższym cechom budynek należy uznać za jeden z cenniejszych obiektów na terenie miasta, o znaczącej wartości historycznej. Autentyzm zachowanej substancji zabytkowej decyduje o jego dużej wartości naukowej i architektonicznej. 
 
 
 

Zobacz również

Borów Polski - chorągiew procesyjna - św. Jan Ewangelista fot. 1967 r

Barokowy obraz z przedstawieniem św. Jana Ewangelisty dekorujący chorągiew  procesyjną

Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kościół filialny pw. św. Klemensa w miejscowości Borów Polski,  gm. Nowe Miasteczko, pow. nowosolski Autor / warsztat: warsztat śląski

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

„Rokitno – Sanktuarium Matki Bożej Rokitniańskiej”  uznane za pomnik historii rozporządzeniem Prezydenta RP

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 listopada 2024 r. (Dz.U. z 2024 r., 1734)  „Rokitno – Sanktuarium Matki Bożej

Międzyrzecz - zamek

„Międzyrzecz – zamek piastowski z zespołem dworsko- parkowym” uznany rozporządzeniem Prezydenta RP za pomnik historii

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2024 r. „Międzyrzecz – zamek piastowski z zespołem dworsko- parkowym” został uznany

Zobacz również

Skip to content