Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Niedźwiedź – kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Niedźwiedziu gm. Łagów, pow. świebodziński

Niewielka wieś Niedźwiedź położona jest przy lokalnej drodze prowadzącej z Toporowa do Poźrzadła. Na skraju wsi, na lekkim wyniesieniu wzniesiono niewielki kościół. Teren przykościelny wygrodzono drewnianym płotem. 

Miejscowość Niedźwiedź istniała już w okresie średniowiecza. Niewiele jest jednak informacji na temat jej losów, zapewne ze względu na położenie na uboczu, z dala od ważnych szlaków handlowych. Ze źródeł można wnioskować, że kościół w Niedźwiedziu istniał już w XV w. Przesłanki te mówią również o majątku rycerskim. Pierwszymi odnotowanymi właścicielami wsi byli przedstawiciele rodu von Schlichting, wywodzących się z Saksonii, lecz od czasów średniowiecznych osiadłych na Śląsku i w Wielkopolsce. Zasobna rodzina czyniła liczne fundacje między innymi dla kościoła w Świebodzinie, jeszcze na początku XVI w., gdy probostwo sprawował Jan Schade z Niedźwiedzia. Z nastaniem reformacji Schlichtingowie przejęli nową naukę a wraz z nimi cała społeczność wiejska. Zmiany nastąpiły w 1654 r., kiedy to zarządzeniem cesarskim kościoły przywrócono katolikom. Pastor Martin Roggius opuścił wieś a kościół w Niedźwiedziu stał się filią parafii katolickiej w Mostkach. Wówczas to właścicielem dóbr w Niedźwiedziu była rodzina von Lossow. Pozostali przy protestantyzmie mieszkańcy wsi chodzili na nabożeństwa do kościoła w miejscowości Stok. Ze względu na nikłe zainteresowanie katolicyzmem, bo przewagę w Niedźwiedziu stanowili protestanci, budynek stopniowo popadał w ruinę. Akcje rekatolizacyjne nie przynosiły rezultatów. W XVIII w. kościół rozebrano. Po roku 1740 Niedźwiedź przypisano parafii luterańskiej w Gryżynie. Na początku XIX w. w Niedźwiedziu wzniesiono kościół protestancki, który w następnych latach znacznie przekształcono. W owym czasie we wsi działała także szkoła protestancka. W 1850 r. całość feudalnych majątków, będących do tej pory w różnych rękach, scalił Carl Rissmann. Od 1853 r. Niedźwiedź ponownie miał kilku właścicieli. Na początku XX w. dziedzicem był von Kunow. W 1930 r. 74 wzniesiono obecny kościół, prawdopodobnie w wykorzystaniem wcześniejszej budowli. Wieś liczyła wówczas około 300 mieszkańców, z czego zdecydowaną większość stanowili luteranie.

Wzniesiony w konstrukcji szkieletowej z wypełnieniem ceglanym kościół założony jest na planie prostokąta z czterobocznym prezbiterium od zachodu (jest nieorientowany), z dużą przybudówką od południa mieszczącą zakrystię i schody na strych. Rozczłonkowaną bryłę kościoła nakrywają dachy dwuspadowe o silnie wysuniętym okapie. Dach nad częścią prezbiterialną jest nieco niższy niż nad korpusem. Dach przybudówki wzbogacono wystawką i kominem. Nad całością dominuje posadowiona w kalenicy wieża, zwieńczona baniastym hełmem  iglicą. Elewacje kościoła w większości wtórnie oszalowane. Wschodnią, frontową elewację kościoła zakomponowano asymetrycznie. W części południowej wprowadzono podcień wsparty na trzech profilowanych słupach. Całość zwieńczono trójkątnym szczytem częściowo pozostawionym z wyeksponowaną konstrukcją szkieletową. Na osi wprowadzono dwa otwory okienne umieszczone po obu stronach środkowego słupa konstrukcji. Górną partię szczytu odeskowano w jodełkę. Odeskowaną elewację południowo-zachodnią zakomponowano jako siedmioosiową prowadzając zgrupowane po trzy okna o wykroju ostrołukowym oraz jedno niewielkie prostokątne okno w skrajnej południowej osi elewacji. Elewację północno-zachodnią tworzą ściana korpusu nawowego, przesłonięta ścianą obecnego prezbiterium, oraz znacznie wycofana ściana przybudówki. Elewacje prezbiterium i nawy pełne. Po stronie północnej wprowadzono wejście do kościoła poprzedzone schodami. W elewacji przybudówki wprowadzono jedno prostokątne okno tuż pod okapem dachu. Elewację północno-wschodnią tworzą ściany korpusu nawowego oraz przybudówki. W elewację nawy przepruto grupą trzech analogicznych do strony przeciwnej okien. Szczytową elewację przybudówki zakomponowano symetrycznie wprowadzając w przyziemiu dwa prostokątne okna a w szczycie jedno, mniejsze, umieszczone na osi. Odeskowane elewacje wieży przepruto prostokątnymi prześwitami przesłoniętymi poziomymi drewnianymi żaluzjami. Do wnętrza kościoła prowadzi szerokie wejście umieszczone pod podcieniem w części południowej. Niewielką salową budowlę nakryto pozornym sklepieniem przesłoniętym deskowaniem.

O powojennych losach budowli wiemy niewiele. 15 sierpnia 1945 r. poświęcono ją jako kościół filialny parafii w Toporowie. Wnętrze przystosowano do potrzeb liturgii posoborowej. Po wojnie położono odeskowanie na zewnątrz kościoła i częściowo we wnętrzu. W roku 1993 przeprowadzono remont dachu.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content