Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Bojadła – Pałac

Pałac położony we wschodniej części wsi, po lewej stronie drogi prowadzącej do miejsco­wości Bełcze, stanowi główny element przestrzenny założenia folwarczno-parkowego. Usy­tuowany pośrodku dziedzińca, od wschodu i zachodu otoczony jest dawną, częściowo za­chowaną zabudową folwarczną, od południa ogrodzeniem i budynkami kordegard oraz parkiem położonym za drogą. Budynek od 1985 roku pozostaje nieużytkowany.

W 1707 roku, po ponad 150 letnim okresie gospodarowania miejscowymi dobrami z położonej w Konotpie siedziby rodowej, Adam von Kottwitz rozpoczął budowę pierwszego pałacu w Bojadłach (niem. Boyadel). Równolegle prowadzone były prace przy rozplanowaniu i założeniu ozdobnego ogrodu wraz z oranżerią i zwierzyńcem, sytuowanego od połu­dniowej strony na osi widokowej pałacu. W trakcie prowadzonych działań, w roku 1720 umarł bezpotomnie inicjator budowy. Jeszcze przed jego śmiercią, cesarz Karol VI nadał właścicielom majątku w Konotopie, Bojadłach i Studzieńcu – Zygmuntowi, Adamowi i Dawidowi Henrykowi von Kottwiz oraz ich potomkom, prawo do używania tytułu baro­na. Majątek po Adamie von Kottwitz wraz z trwającymi robotami objął starszy brat Dawid Henryk. Budowa została ukończona 1731 roku. Tego samego roku budynek został częścio­wo zniszczony w wyniku pożaru. W latach 1734-1735 Dawid Henryk von Kottwitz od­budował rezydencję. Powstało nowe założenie przestrzenne ukształtowane w panującym wówczas stylu baroku. Do frontowej strony pałacu przylegał honorowy dziedziniec zało­żony na planie prostokąta, otoczony zabudowaniami gospodarczymi. Wjazd na teren re­zydencji prowadził przez bramę osadzoną w murowanych filarach, zwieńczonych wazona­mi. Po obu stronach ogrodzenia wybudowano dwa pawilony z wieżami. Na jednej z wież umieszczono zegar słoneczny, na drugiej mechaniczny.

Podczas wojny siedmioletniej, w okresie od lata 1759 roku do jesieni 1760 roku pałac był plądrowany przez wojska rosyjskie. W 1765 roku dobra odziedziczył po ojcu Rudolf Got­thard von Kottwitz, który kilka miesięcy później umarł bezpotomnie. Sukcesorem Boja­deł został jego brat Adam Melchior von Kottwitz, który władał majątkiem do 1777 roku. Kolejnym właścicielem posiadłości był jego syn – baron Adam Rudolf Karl, zawiadując nią do 1811 roku. W 1812 roku w pałacu wybuchł pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległo rodzinne archiwum. W XIX wieku, na tarasie przy zachodnim skrzydle postawiono przeszkloną werandę o lekkiej, stalowej konstrukcji.

Do 1904 roku pałac pozostawał w rękach rodziny von Kottwitz, której kolejnymi repre­zentantami byli Alexander (1812-1854), Leopold (1854-1902) – ostatni przedstawicielw linii męskiej i córka Leopolda – Ewa von Bassewitz-Levetzow (1902-1904). W 1904 roku spadkobierczyni sprzedała ponad trzystuletnie dziedzictwo von Kottwizów za 1 900 000 marek generałowi Reinhardowi von Scheffer z Berlina. Nowy właściciel przeprowadził re­mont zaniedbanego pałacu, likwidując m.in. przeszkloną werandę z tarasu, odnowił ele­wacje i urządził na nowo wnętrza rezydencji. W pierwszej połowie lat 20. XX wieku dobra objął Adolf baron von Scheffer, który pozostawał ich właścicielem do 1945 roku.

Pałac zbudowany w latach 30. XVIII wieku zachował do dzisiaj swój pierwot­ny kształt i formę oraz częściowo wystrój elewacji. Budynek jest murowany, dwu­kondygnacyjny, podpiwniczony tylko w centralnej części. Wzniesiony na planie pod­kowy z centralnie umieszczonym ryzalitem od strony frontowej. Taras usytuowany od frontu, wydzielono tralkową balustradą w linii skrzydeł, przerwaną schodami na osi wejścia głównego. Bryła rozczłonkowana, złożona jest z czterech segmentów. Środkową partię nakryto wysokim dachem czterospadowym, skrzydła boczne trzyspadowymi. Ele­wacje tynkowane gładko, horyzontalnie przedzielone zostały gzymsami kordonowymi i wieńczącymi. Symetrycznie rozstawione otwory ujęte są w opaski. Fasada, a częściowo również elewacje boczne, mają bogatą rokokową dekorację rzeźbiarską z motywami musz­li, owoców i girland. Wyjątkowość fasady podkreśla ozdobne opracowanie ryzalitu, uwy­datnione szczególnie w trójkątnym tympanonie wypełnionym kartuszem z napisem „Da­vid Heinrich Freiherr von Kottwiz 1934” i panopliami. W przyziemiu znajduje się por­tal ujęty pilastrami zwieńczonymi jońskimi głowicami. Głowice podtrzymują belkowanie ze zwieńczeniem w formie esownic. Wewnątrz częściowo zachowało się wyposażenie – ko­minki, stolarka drzwiowa, balustrada schodów.

Po zakończeniu działań wojennych pałac przeszedł na własność Skarbu Państwa. W latach 50. XX wieku w budynku mieścił się ośrodek zdrowia, a na przełomie lat 50. i 60. XX wieku szkoła podstawowa. W 1967 roku przeprowadzono remont budynku, przystosowując go do funkcji ośrodka kolonijnego. W trakcie adaptacji wprowadzono nowe podzia­ły wnętrz, wykonano nowe instalacje, sanitariaty, zaplecze kuchenne i kotłownię. W la­tach 1982-1985 przeprowadzono remont instalacji i naprawę dachu z opierzenia­mi. Kolejny remont – samowolny – rozpoczęto w 1988 roku. Skuto wówczas tyn­ki z fasady wraz z częścią detalu architektonicznego na wysokości parteru, aż do gzym­su międzykondygnacyjnego. Rok później wymieniona została stolarka okienna. W la­tach 1993-1995 z pałacu skradziono barokowe drzwi wewnętrzne i herb z kominka.W drugiej połowie lat 90. XX wieku obiekt nabyła warszawska spółka. Zimą 2000 roku, wskutek nieszczelności pokrycia dachowego i zawilgocenia drewnianych elementów kon­strukcji, zarwaniu uległa część stropów rozpiętych nad górną kondygnacją budynku. W 2006 roku nastąpiła zmiana właściciela, ktróry przystąpił do prac projektowych. Daje to nadzieję rozpoczęcia remontu w najbliższym czasie.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content