Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Broniszów – Pałac

Pałac leży w południowej części wsi przy drodze prowadzącej z Zielonej Góry do Nowo­grodu Bobrzańskiego. Od strony południowej i zachodniej budowla jest otoczona fosą, która w części wschodniej przechodzi w staw. Od południa i wschodu przylega do niej park założony około 1700 roku, przekształcony w połowie XIX wieku. Od północy zgrupowane są zabudowania gospodarcze. Obecnie jedynie część budowli jest zaadaptowana na miesz­kanie. Corocznie w pałacu odbywają się warsztaty fotograficzne.

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z roku 1273, kiedy to komes Bytomia Od­rzańskiego, podstoli główny – Bronislaus, nadał osadzie prawa wsi i nazwę Broniszów. We­dług Dunckera już wtedy, w XIII wieku miałby powstać w tej miejscowości pierwszy dwór. Późniejszym, znanym z nazwiska właścicielem wsi była rodzina von Ebersbach. Broniszów miałby być ich siedzibą rodową już w XIV wieku. Według Sinapiusa, w 1570 roku wieś znalazła się w rękach rodu von Kottwitz przez małżeństwo Krzysztofa Fabiana von Kot­twitz und Hartau z Ursulą von Ebersbach. Od około połowy wieku XVIII posiadłość na­leżała do rodziny von Skronsky. W 1839 roku posiadłość kupił baron August von Tscham­mer-Quaritz, który rozpoczął przebudowę pałacu w Broniszowie. We władaniu rodziny von Tschammer majątek pozostawał do 1945 roku. Po II wojnie światowej obiekt począt­kowo nie był użytkowany. Następnie pełnił funkcję magazynu GS, później – prowizorycz­nego składu eksponatów archeologicznych. Obecnie pałac jest w rękach prywatnych.

Pierwotny budynek dworu został wzniesiony zapewne w XV lub XIV wieku. Była to być może najpierw wieża mieszkalna, której pozostałości w późniejszym okresie nie pozwala­ły na regularne rozmieszczenie piwnic wschodniej części budynku głównego. Około 1500 roku, w części obecnego skrzydła głównego wzniesiono dwór na planie prostokąta z wy­datnym ryzalitem w fasadzie. Pod koniec XVI wieku budynek powiększono w kierunku zachodnim i południowym. W wyniku rozbudowy powstało dwuskrzydłowe założenie z ryzalitem od strony północnej. Około 1600 roku budowla została podwyższona o jedną kondygnację, dostawiono wieżę. W 1606 roku wykonano sgraffito elewacji. Około 1698 roku przekształcono podziały elewacji i zmieniono układ okien fasady i elewacji wschod­niej. Około połowy XIX wieku wzniesiono neogotycką basztę i przebudowano mur kurty­nowy okalający dziedziniec wewnętrzny i zwężono ryzalit fasady.

Pałac jest założony na rzucie litery „L” z cylindryczną wieżą w narożu północno-wschod­nim. Budowla jest murowana, wzniesiona z cegły i częściowo z kamienia, trzykondygna­cjowa, nakryta dachem czterospadowym. Przestrzeń pomiędzy dwoma skrzydłami zajmu­je dziedziniec, od południa i zachodu otoczony murem kurtynowym z narożną basztą. Elewacje są otynkowane. Obecnie większa część barokowych tynków odpadła, odsłaniając w niektórych miejscach pozostałości po renesansowych sgraffitach o formach roślinno-rol­lwerkowych oraz wcześniejszych tynkach. Dekoracja fasady broniszowskiej, mimo że bar­dzo uszkodzona, jest podobna do organizacji elewacji pałacu w Żaganiu. Prostokątne okna mają boniowane obramowania i naczółki utworzone z dwóch połączonych wolut oraz pły­ciny podokienne o lekko wybrzuszonych bokach. Poszczególne elementy dekoracji wyróż­nione są fakturą i odcieniem tynku. Pośrodku fasady mieści późnorenesansowy, złożony wtórnie portal z inskrypcją: „Anno Miserrima fortuna quae inimicis caret 1608”. Z podob­nego czasu pochodzi płaskorzeźba przedstawiająca Wulkana w kuźni wmontowana nad wejściem do neogotyckiej baszty. We wnętrzu występuje układ dwutraktowy z sienią na przestrzał. Po stronie wschodniej sieni znajduje się, wtórnie podzielona, izba z bogatą rene­sansową dekoracją sztukatorską belkowego stropu, po przeciwnej stronie – sala przekryta sklepieniami krzyżowymi, zdobionymi ornamentem okuciowym. W trakcie tylnym spod uszkodzonych tynków sufitu widoczne są fragmenty starszego polichromowanego stropu z motywem ornamentu okuciowego, natomiast na piętrze pokazały się m.in. dość dobrze zachowane malowidła stropu z motywami roślinnymi liści i wieńca.

W 1966 roku zostały przeprowadzone prace zabezpieczające obiekt. Wyremontowano m.in. dach, na drugim piętrze, obniżono wysokość tej kondygnacji i zakładając stropy Kleina. Obecnie budynek znajduje się w bardzo złym stanie technicznym.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content