Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Dąbroszyn – Pałac

Pałac w Dąbroszynie zlokalizowany jest w ramach zespołu pałacowo-parkowego, znajdu­jącego się w centralnej części miejscowości, po obu stronach drogi prowadzącej z Gorzo­wa do Kostrzyna. Budynek usytuowany jest po południowej stronie drogi, w ramach za­łożenia parku dolnego, w sąsiedztwie kościoła o formach stylistycznych neogotyku, znaj­dującego się po południowo-zachodniej stronie rezydencji. Budowla zlokalizowana jest na osi północ – południe, z elewacją frontową zwróconą w kierunku północnym z perspekty­wą zamkniętą dawniej antykizującą Świątynią Zofii. Elewacja tylna otwiera się w kierun­ku południowym, na parkową oś widokową zamkniętą pomnikiem Victorii. Po północ­no-wschodniej stronie pałacu, po przeciwnej stronie drogi, znajduje się historyczne założe­nie folwarczne z obszernym dziedzińcem gospodarczym.

Pierwsza wzmianka dotycząca miejscowości pochodzi z 1262 roku, kiedy to chwarszczań­scy templariusze zmuszeni byli zrzec się Dąbroszyna (Tamprosowe) na rzecz margrabiów brandenburskich. Miejscowość została ponownie wymieniona w roku 1460 w wykazie dóbr joannickich. W 1510 roku majątek przeszedł na własność rodu von Schönebeck. W 1608 roku jako właściciel dóbr występował Asmus von Schönebeck, następnie wymie­niany był Joachim, Claus, Eustachy, a także Christoph i Erazm.

W 1640 roku w Dąbroszynie osiadł ród von Schöning, kiedy to Hans Adam von Schöning ożenił się z Marianne von Schönebeck z domu Schapelow. Z tego związku wywodził się późniejszy marszałek polny – Hans Adam (1641-1696), twórca wielkości dóbr dąbroszyń­skich. W młodości studiował w Wittenberdze i Strasburgu, bywał gościem na europejskich dworach. Początkowo pozostając w służbie elektora brandenburskiego, a w końcu saksoń­skiego, doszedł do wielkiej sławy, zaszczytów i majętności. Uczestniczył w wojnach na Po­morzu i w Prusach oraz w kampanii tureckiej, gdzie zasłynął zwłaszcza szturmem Budy, przez co awansował do godności marszałka i otrzymał tytuł hrabiowski. Z jego inicjatywy wybudowano pałac i kościół oraz założono park z barokową osią widokową otwierając się w kierunku południowym na łęgi warciańskie.

Po śmierci Hansa Adama w 1696 roku jego następcą został najstarszy z synów – Jo­hann Ludwig, który zmarł w 1713 roku, nie pozostawiając po sobie męskiego potomka. W 1723 roku jego córka, a zarazem wnuczka marszałka – Louisa Eleonora wyszła za mąż za pułkownika Friedricha Adama von Wreecha. W latach 1730-1731 częstym gościem Louisy Eleonory bywał przebywający w Kostrzynie arcyksiążę Fryderyk, późniejszy król Prus – Fryderyk Wielki. Przyjaźń przetrwała próbę czasu i kiedy po bitwie pod Sarbino­wem w 1758 roku rosyjscy żołnierze plądrowali okoliczne ziemie i dwory, monarcha oka­zał majątkowi dąbroszyńskiemu wiele troski. Ze związku Adama Friedricha i Louisy Ele­onory pochodzili synowie – Friedrich Wilhelm eodor i Ludwig Alexander, blisko zwią­zani z księciem Henrykiem Pruskim, bratem Fryderyka Wielkiego.

Po bezpotomnej śmierci Ludwiga Alexandra w 1795 roku, dobra dąbroszyńskie znalazły się w posiadaniu jego siostrzeńca – Bogislava Friedricha von Dönhoffa. Po nim przypadły jednej z jego córek – Rosallii Ulrice. Zawarła ona w 1816 roku związek małżeński z hrabią Hermannem von Schwerinem. Małżonkowie przebywali na stałe w Wolfshagen k. Neu­ruppin, nie mniej jednak wiele uwagi poświęcali Dąbroszynowi. Z ich inicjatywy w latach 1825-1828 przebudowano kościół, a następnie w 1851 roku pałac oraz przekomponowa­no park górny i dolny, gdzie w 1840 roku wzniesiono pomnik poświęcony setnej roczni­cy intronizacji Fryderyka Wielkiego. W tym też czasie przebudowano i rozbudowano fol­wark. Po śmierci Hermanna właścicielem dóbr dąbroszyńskich został jego młodszy syn Bo­gislav. Po nim majątek objął Stanislaus, który mieszkał tutaj wraz z żoną Marie Helene von Klitzing do 31 stycznia 1945 roku.

Działania wojenne nie objęły bezpośrednio Dąbroszyna, który stał się zapleczem dla wojsk radzieckich, toczących zacięte boje o Kostrzyn. W tym czasie marszałek Żukow odbył w pałacu naradę ze swoją generalicją, co zostało uwiecznione na taśmach wojennej kroniki filmowej. Dzieła sztuki znajdujące się na wyposażeniu pałacu zostały zniszczone bądź roz­proszone i w większości bezpowrotnie utracone.

Zaraz potem w pałacu utworzono Państwowy Urząd Repatriacyjny, a następnie przekaza­no budynek wraz z założeniem parkowym Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. W bu­dynku pałacu mieściły się biura, przedszkole, biblioteka, przychodnia oraz mieszkania pra­cownicze. W latach 90. XX wieku właścicielem pałacu i parku dolnego stała się Gmina Witnica, a rezydencja została uznana za oficjalną siedzibę Euroregionu Pro Europa Viadri­na. Obecnie zespół pałacowo-parkowy przygotowywany jest do sprzedaży.

Pałac został wzniesiony w latach 80. XVII wieku w stylu barokowym. Budowla otrzyma­ła formę prostopadłościenną, dwukondygnacyjną, z wysokim dachem dwuspadowym, o dwóch narożnych ryzalitach. Obiekt został wzniesiony w technice tradycyjnej z cegły ce­ramicznej na zaprawie wapiennej, o tynkowanych elewacjach. Ponad wejściem głównym umieszczono herb rodziny von Schöning. Elementem wystroju barokowej rezydencji są za­chowane w kilku pomieszczeniach parteru barokowe dekoracje sztukatorskie, wykonane prawdopodobnie przez artystów saksońskich – braci Rust zw. Berlińczykami.

Pierwsza poważna przebudowa pałacu miała miejsce po zniszczeniach wojny siedmiolet­niej w 3. ćw. XVIII wieku, kiedy to od południa dodano kolumnowy portyk nad którym założono taras, przebudowano układ pomieszczeń, a w czworobocznej sieni wybudowa­no reprezentacyjną, zabiegową klatkę schodową z rokokową balustradą. Na początku XIX wieku zmieniono częściowo wystrój pomieszczeń. Z tego okresu zachowały się w dwóch pomieszczeniach parteru boazerie pokryte malowanymi groteskami oraz sala, w której od­bywały się przedstawienia teatralne, zdobiona terakotowymi medalionami antycznych po­staci. Inny charakter mają natomiast pomieszczenia na piętrze, gdzie boazerie ozdobione są groteskami w typie chińskim (tzw. chinoiserie).

Ostateczny kształt budowla uzyskała poprzez przebudowę w stylu neogotyckim w 1851 roku, prawdopodobnie według projektu Georga Friedricha Hitziga. Ten znany berliński architekt był autorem szeregu realizacji architektonicznych wykonanych na zamówienie Hermanna von Schwerina, ówczesnego właściciela dóbr dąbroszyńskich. W trakcie prze­budowy pałacu zmieniono częściowo układ pomieszczeń, skrócono ryzality oraz nadbu­dowano trzecią kondygnację z przeznaczeniem na mieszkania dla służby. Bryłę pałacu na­kryto niskim dachem czterospadowym ukrytym za krenelażem. Elewacje ukształtowano w sposób rytmiczny i symetryczny z prostokątnymi otworami okiennymi z opaskami, gzymsem cokołowym, podokiennym i koronującym. Bryłę zaakcentowano w narożnikach sterczynami. Z tego okresu zachowała się też stolarka okienna i drzwiowa.

Na wyposażeniu pałacu znajdowały się cenne dzieła malarstwa, rzeźby i rzemiosła arty­stycznego. W sali na piętrze mieściła się galeria antenatów, z portretami przedstawicieli tu­tejszych rodów szlacheckich. W pomieszczeniach parteru znajdowały się z kolei portrety Fryderyka Wielkiego i księcia Henryka Pruskiego.

Los większości obiektów znajdujących się niegdyś w pałacu pozostaje nieznany. Do zacho­wanych należy popiersie księcia Henryka Pruskiego, odlane w brązie w 1789 roku przez paryskiego rzeźbiarza Jeana Houdona. Rzeźba stanowi jeden z cenniejszych eksponatów Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. Na ekspozycji znajdują się po­nadto dwa XVII-wieczne portrety Joachima von Wreecha – teścia Eleonore Louise von Wreech, a także cenna barokowa dwudrzwiowa szafa, datowana na 1698 rok.

W latach 70. XX wieku wykonano z inicjatywy Państwowego Gospodarstwa Rolnego kompleksowy remont elewacji pałacu. W latach 90. XX wieku założono piec centralnego ogrzewania. W ostatnich latach przeprowadzono kompleksowy remont polegający na ada­ptacji wnętrz na cele hotelowe. W ramach prac wymieniono stolarkę okienną, schody oraz poddano konserwacji sztukaterie w pomieszczeniach parteru i piętra.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content