Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Gądkowie Małym gm. Torzym, pow. sulęciński
Niewielka miejscowość Gądków Mały położona jest na uboczu trasy prowadzącej z Rzepina do Debrznicy. Posadowiony na niedużej działce w centrum wsi kościół wybudowany został na wyniesieniu terenu, blisko zabudowań mieszkalnych, przy głównej drodze. Stosunkowo niewielkich rozmiarów obiekt nie stanowi wyraźnej dominanty architektonicznej, przeciwnie do znajdującego się w zachodniej części miejscowości założenia folwarcznego, założonego na planie czworoboku otoczonego zabudowaniami mieszkalnymi, gospodarczymi i inwentarskimi.
Gądków Mały wzmiankowany jest w źródłach od średniowiecza. W roku 1350 w jednym z dokumentów wymieniana jest miejscowość „Gandekow” jako własność Zakonu Rycerskiego Joannitów. W okresie XV i XVI stulecia Gądków Mały był dzierżawiony przez liczne rodziny rycerskie, między innymi przez ród von Ilow, związany bezpośrednio z rejonem torzymskim. W XVII stuleciu majątek stanowił lenno rodziny von Lossow. W XVIII w. dobra przeszły w posiadanie rodziny von Oppen.
W roku 1780 wzniesiono w miejscowości kościół protestancki. Prawdopodobnie nie był otynkowany. Położenie tynku służyło nadaniu nowego charakteru budowli – pewnej barokizacji poprzez wprowadzenie rytych boniowań na narożnikach oraz obramień okiennych i drzwiowych w formie prostych opasek z kluczami. Takie postępowanie nie było odosobnione i znajduje analogie w szeregu realizacji, gdzie wcześniejsze kościoły zyskują nową szatę poprzez wykończenie tynkarskie. Rozwiązanie to szczególnie popularne było na Śląsku w dobie rozwoju renesansowego sgraffita. O dalszych losach budowli nie posiadamy informacji.
Kościół w Gądkowie Małym założono na rzucie prostokąta, wewnątrz którego wprowadzono podział na część zachodnią, w obrębie której wydzielono przedsionek, zakrystię i pomieszczenia gospodarcze, oraz znacznie większą część wschodnią przeznaczoną na odprawianie nabożeństw. Z trójspadowego dachu, po stronie zachodniej, wyprowadzono niską drewnianą wieżę nakrytą spłaszczonym hełmem zwieńczonym krzyżem. Elewacje kościoła otynkowano, pomalowano na biało a opaski okienne i narożniki podkreślono ciemnym kolorem. Do wnętrza prowadzi wejście umieszczone na osi elewacji zachodniej. Pierwotnie istniało także wejście w elewacji południowej, jednakże zostało ono zamurowane w okresie powojennym a nowa wyprawa tynkarska zatarła czytelność rozwiązania. W elewacjach bocznych wprowadzono po dwa otwory okienne zamknięte łukiem odcinkowym. Konstrukcja okien i ich szklenie jest współczesne, wykrój nie odpowiada dawnemu, który był zgodny z linią zamknięcia otworu okiennego.
Salowe wnętrze przekryte jest płaskim stropem z podsufitką. Przy zachodniej ścianie nawy zachowana się empora wsparta ma masywnych słupach. Balustradę empory wygięto w części środkowej delikatnym łukiem w kierunku wnętrza. Ołtarz jest współczesny. Na bogate barokowe wyposażenie kościoła składał się dawniej szereg siedzisk w tym loża patronacka, a także ołtarz ambonowy i chrzcielnica.
Po wojnie kościół został przejęty przez społeczność polską wyznania katolickiego i poświęcony 26 sierpnia 1945 r. jako kościół filialny parafii pw. Matki Bożej Bolesnej w Gądkowie Wielkim. W okresie tym działania o charakterze budowlanym ograniczone były do położenia nowej posadzki w przedsionku, wprowadzenia nowej stolarki drzwiowej, częściowej wymiany stolarki okiennej. Wówczas też położono blachę na wieży kościoła a na nawie wymieniono pokrycie. Najistotniejszą zmianę stanowiło zamurowanie otworu wejściowego w ścianie południowej i otworu okiennego w ścianie wschodniej. Wiązało się to z reorganizacją wnętrza dla potrzeb wyznania katolickiego. Prace te przeprowadzono w latach 70. i 80. ubiegłego stulecia. Wówczas też prawdopodobnie zlikwidowano iglicę wieży. Kolejne remonty prowadzono przy elewacjach. Wykonano nowe tynki, jednak na narożnikach ścian i wokół otwór okiennych i drzwiowych wprowadzono ciemne opaski. Doprowadziło to do zatarcia dawnego charakteru obiektu.
