Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Glisno – Pałac

Budynek pałacu zlokalizowany w południowej części miejscowości wraz z założeniem fol­warcznym oraz parkiem. Obiekt zwrócony jest elewacją frontową w kierunku północ­no-wschodnim, poprzedzony misą fontanny i gazonem. Po zachodniej stronie pałacu zlo­kalizowane jest założenie folwarczne z dziedzińcem gospodarczym. Po stronie południo­wej rozciąga się park w typie krajobrazowym liczący ok. 28 ha, z ruinami mauzoleum rodu von der Marwitz na osi widokowej od elewacji parkowej pałacu i mniejszym mauzoleum rodu von Wartenberg oraz romantycznymi ruinami mostu.

Miejscowość posiada metrykę średniowieczną i stanowiła własność kolejnych rodów rycer­skich, a następnie w okresie nowożytnym rodu von Waldow, wywodzącego się z pobliskich Lubniewic. W XVI wieku w miejscu dzisiejszego pałacu istniał zapewne dwór będący wła­snością Kaspera i Hansa von Waldow. W okresie wojny trzydziestoletniej majątek został w poważnym stopniu zniszczony i następnie odsprzedany von der Marwitzom. Po wojnie siedmioletniej należał do niejakiego Trossckei, aby wkrótce znaleźć się w posiadaniu pre­zydenta kamery pruskiej Friedricha von Posera. Nowy właściciel dóbr gliśnieńskich zdecy­dował o wzniesieniu okazałej rezydencji, której budowę rozpoczęto w 1793 roku. Zarazem opodal rezydencji wybudowano ałuniarnię i fabrykę jedwabiu.

W latach 20. XX wieku założono tutaj kąpielisko lecznicze, jedyne w swoim rodzaju uzdrowisko w regionie. Kolejnym właścicielem majątku był Israel Moses Henoch, znany jako fundator kościoła wzniesionego w 1837 roku, który adaptował pałac na luksusowe kasyno z hotelem. Po kolejnych zmianach własnościowych, w posiadanie majątku wszedł Karl Otto von Wartenberg, który zrezygnował z prowadzenia uzdrowiska i skoncentrował się wyłącznie na prowadzeniu działalności rolnej. Z dóbr ziemskich utworzona została or­dynacja, a w miejscu zabudowy uzdrowiskowej wybudowano założenie folwarczne. W po­łudniowo-wschodniej części parku wystawiono mauzoleum rodzinne z herbami rodowymi w frontonie fasady. Przebudowano i rozbudowano również pałac, w którym spadkobiercy K.O. von Wartenberga mieszkali do końca lat 20. XX wieku.

W 1945 roku majątek został znacjonalizowany i przekształcony w Państwowe Gospodar­stwo Rolne. Pałac do lat 60. XX wieku nie był użytkowany i znajdował się w złym stanie technicznym. W 1967 roku budynek został wydzierżawiony Kaliskiej Wytwórni Pluszu i Aksamitu na ośrodek kolonijny. Skrzydło pochodzące z 1910 roku pozostało w użytko­waniu PGR i do dnia dzisiejszego znajdują się w nim wydzielone mieszkania pracowni­cze. W latach 1968-1972 przeprowadzono remont generalny i adaptacje wnętrz do nowej funkcji. W latach 70. XX wieku użytkownikiem pałacu była firma Rurotex. W 1978 roku właścicielem obiektu został Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego w Lubniewicach.

Pałac został wzniesiony w 1793 roku w stylu późnego baroku. W swym obecnym kształ­cie jest to budowla założona na planie wydłużonego prostokąta na osi północny zachód – południowy wschód. Obiekt jest murowany z cegły na zaprawie wapiennej, o tynkowa­nych elewacjach. W sensie architektonicznym jest to budowla parterowa, w części podpiw­niczona, nakryta dachem mansardowym z lukarnami o wolutowych spływach i wystawka­mi okiennymi. Na osi pałacu zlokalizowana jest owalna sala nakryta kopułowo, artykuło­wana w elewacjach ryzalitami. Od frontu poprzedzona została schodami i prostokątnym tarasem, od strony elewacji tylnej schodami i kolumnowym portykiem. Elewacje akcen­towane są wejściami, otworami okiennymi, gzymsem cokołowym i koronującym oraz bo­niowaniem.

Więźba dachowa pałacu jest drewniana XIX i XX-wieczna, o konstrukcji płatwiowo-klesz­czowej, z oryginalną więźbą kopuły nad salą główną. Dachy przykryte zostały dachówką ceramiczną karpiówką układaną w koronkę. Stolarka okienna i drzwiowa jest wtórna.

Z historycznego wyposażenia i wystroju pałacu niemal nic się nie zachowało do dnia dzi­siejszego. Z pierwotnego układu pomieszczeń pozostawiono owalną salę o wysokości dwóch kondygnacji. Pozostałe pomieszczenia są wtórne, pełniące funkcje zgodne z aktual­nym przeznaczeniem obiektu, tj. ośrodka szkoleniowego.

Obecna budowla jest wynikiem kilku faz budowlanych. W pierwszym etapie, w koń­cu XVIII wieku wybudowano podłużny budynek pałacu nakryty mansardowym dachem z owalną salą nakrytą cebulastym hełmem kopułowym. Elewacje podłużne zaakcentowa­no rytmem trzech wejść i szesnastu okien, z których cześć zamknięta została prostokątnie, a część odcinkiem łuku. Wewnątrz, po obu stronach owalnej sali wprowadzono dwie sale, a części boczne zakomponowano w układzie dwuipółtraktowym. W sieniach bocznych mieściły się klatki schodowe. Pałac został wzniesiony pod wpływem realizacji letniej rezy­dencji Fryderyka Wielkiego – Sanssouci w Poczdamie.

W latach 30. XIX wieku, z inicjatywy Israela Mosesa Henocha dokonano rozbudowy pa­łacu o dwa dwuosiowe pseudortyzality dodane do elewacji bocznych, o wystroju architek­tonicznym nawiązującym do architektury pałacu. Kopułę przykrywającą centralny ryzalit zwieńczono wówczas Gwiazdą Dawida.

W 1856 roku Hans Karl von Wartenberg adaptował pałac na funkcje rezydencjonalne. W związku z czym dokonano przebudowy, w zakresie zmiany formy zwieńczenia bocznych pseudoryzalitów oraz likwidacji tralkowej balustrady u podstawy kopuły ryzalitu central­nego. Wewnątrz założono nowe stropy, schody, boazerię i kominki.

Kolejna przebudowa miała miejsce w 1910 roku, kiedy to dostawiono do elewacji północ­no-zachodniej nowe skrzydło, nakryte dachem mansardowym. Przed fasadą wybudowa­no taras oraz nowe schody. Na tarasie ustawiono dwie rzeźby ogrodowe i dwie kolejne na gzymsach u podstawy kopuły. W elewacji tylnej dobudowano ryzalit zwieńczony dekora­cyjną balustradą z kolumnowym portykiem i dwoma niszami bocznymi, w których usta­wiono kolejne rzeźby. W tym też czasie wymieniono pokrycie dachowe wraz z likwidacją lukarn, a nad wejściami bocznymi nadbudowano wolutowe szczyty.

W trakcie adaptacji z lat 1968-1972 prowadzonej przez PGR wymieniono częściowo więź­bę dachową, pokrycie dachu, balustradę schodów oraz tynki w elewacjach. Przebudowa­no częściowo układ pomieszczeń, rozebrano historyczne klatki schodowe i wybudowano nowe z żelbetu. Ponadto wymieniono stolarkę okienną i drzwiową. W otoczeniu pałacu, wykonano podjazd z płyt betonowych, uproszczono dekorację fontanny i zlikwidowano staw przed elewacją parkową.

Po 1978 roku za sprawą Ośrodka Szkolenia Rolniczego założono izolację poziomą funda­mentów, zamontowano boazerie klepkowe w sali owalnej oraz zmodernizowano pomiesz­czenia w parterze i w mansardzie, wyposażając je w łazienki. Na terenie parku odtworzono oś widokową i uczytelniono przebieg poszczególnych alejek. W ostatnim etapie prac przy­padających na lata 90. XX wieku dokonano rewaloryzacji sali balowej, usuwając wszelkie wtórne elementy i przywracając jej pierwotny charakter.

[W 2022 roku przeprowadzono remont elewacji (z wyłączeniem oficyny zachodniej, stanowiącej wówczas osobną własność). Przyczyną podjęcia prac było m.in. zawilgocenie murów przyziemia, degradacja wypraw tynkarskich, uszkodzenia detalu architektonicznego oraz postępujące zniszczenia wystroju rzeźbiarskiego. Prace polegały w pierwszej kolejności na usunięciu cementowej opaski wzdłuż murów obwodowych, zapewnieniu właściwego odprowadzenia wody opadowej, a także usunięciu wszelkich wypraw cementowych i niewprawnych napraw z lica elewacji. W dalszej kolejności uzupełniono wyprawy tynkarskie, naprawiono detal, i poddano pracom konserwatorskim wystrój rzeźbiarski, w tym statuaryczne rzeźby w niszach elewacji ogrodowej oraz umieszczone na balustradzie tarasu elewacji frontowej. Prace dotyczyły też naprawy i uzupełnienia posadzek tarasów, wraz z zapewnieniem właściwego odprowadzenia wody opadowej oraz uzupełnienia lastrykowych okładzin schodów. W ostatnim etapie odtworzono dawne warstwy malarskie metodą laserunku w oparciu o przeprowadzone badania konserwatorskie, nadając elewacjom charakter z czasu ostatniej historycznej rozbudowy i przebudowy pałacu z początku XX wieku.
Aktualizacja 28.04.2023 B. Skaziński}

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Zobacz również

Skip to content