Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Grąsy – Dwór i park podworski

Budynek dworu znajduje się w ramach założenia folwarcznego zlokalizowanego na północ od drogi z Dobiegniewa do Drawna, przy polnej drodze do Klasztornego. Na wschód od tej drogi znajduje się czworoboczny dziedziniec reprezentacyjno-gospodarczy, dwustron­nie zabudowany. Dwór mieści się po stronie południowej. Po stronie zachodniej znajduje się park podworski z cmentarzem właścicieli, dawnym sadem oraz reliktami zabudowań młyńskich. Po stronie północnej i zachodniej rozmieszczone są zabudowania gospodarcze, stanowiące istotne elementy historycznego założenia.

Grąsy po raz pierwszy były wzmiankowane w 1313 roku, kiedy to bierzwniccy cystersi sprzedali tutejszy młyn wodny miastu Dobiegniew. Na początku XV wieku młyn znalazł się w posiadaniu zakonu krzyżackiego, a po roku 1454 stał się własnością domu panujące­go. Majątek ziemski w Grąsach był stosunkowo niewielki. Niejednokrotnie właścicielami majątku byli przedstawiciele rodziny von Gramm, pierwotnie rodziny patrycjuszowskiej z Dobiegniewa. W 2. poł. XVII wieku, za czasów nieznanej z imienia wdowy von Gramm, istniał tutaj budynek mieszkalny złożony z dwóch izb, dwóch komór i kuchni. W latach 1802-1813 majątek należał do radcy Daniela Enderwitza, który prawdopodobnie wzniósł w tym miejscu murowany dom o charakterze rezydencjonalnym. W 1837 roku majątek znalazł się w posiadaniu poczmistrza Gramma. Był to 14-łanowy majątek ziemski z fol­warkiem oraz z 4 budynkami mieszkalnymi. Natomiast sam budynek rezydencjonalny był około 1840 roku zamieszkiwany wyłącznie przez służbę, ponieważ właściciele przebywali na stałe w Dobiegniewie. Prawdopodobnie był to siedmioosiowy budynek z sienią przelo­tową na osi centralnej, przypominający bardziej czworak aniżeli budowlę dworską. W la­tach 18171-1888 właścicielem majątku był August Gramm. Następnie prawa własności przeszły na jego syna Fryderyka Wilhelma, który od końca XIX wieku prowadził rozbudo­wę obiektu w kierunku wschodnim. Prace budowlane były kontynuowane po jego śmierci w 1906 roku przez wdowę Luise von Gramm. Z tego okresu pochodzi poligonalna przy­budówka po stronie zachodniej, prawdopodobnie kaplica, jak również wystrój sieni prze­lotowej z drewnianą klatką schodową. W 1929 roku dzierżawcą majątku był Kurt Zabel. W ramach folwarku znajdowało się 612 ha w tym 524 ha gruntów ornych. Działała go­rzelnia oraz młyn wodny. Zajmowano się przy tym hodowlą bydła, owiec, świń oraz koni. Po II wojnie majątek ziemski przekształcono na spółdzielnię rolniczą. Następnie budynek dworu podzielono na mieszkania lokatorskie. Zarazem w części zachodniej budynku znaj­dowała się świetlica gminna w związku z czym dokonano niezbędnych adaptacji. W 1993 roku dwór znalazł się w posiadaniu dwóch rodzin, które dokonały podziału budynku na dwa niezależne mieszkania. Rodziny te zamieszkują dwór do dnia dzisiejszego.

Dwór został wzniesiony na planie prostokąta, założonym na osi wschód – zachód. Obiekt wybudowano z cegły ceramicznej na kamiennych ławach fundamentowych, o tynkowa­nych ścianach obwodowych. Budynek jest częściowo podpiwniczony, parterowy, nakry­ty dachem dwuspadowym – naczółkowym z sześcioma lukarnami po stronie północnej i dwoma po stronie południowej. W elewacji tylnej usytuowane ponadto są dwa trójkąt­ne frontony. Dodana po stronie zachodniej wieloboczna kaplica posiada narożne pilastry dźwigające profilowany gzyms wieńczący. Przy elewacji tylnej – południowej znajduje się również budynek gospodarczy. Główne wejście znajduje się w elewacji frontowej – północ­nej w siódmej osi, inne wejścia mieszczą się w dziesiątej osi elewacji frontowej oraz w ele­wacji bocznej – wschodniej. W zachodniej partii budynku znajduje się przelotowy kory­tarz z klatką schodową oraz reprezentacyjne pomieszczenie z zachowanym historycznym kominkiem zawierającym w zwieńczeniu wyobrażenie herbu von Gramm. Układ pomiesz­czeń jest nieregularny, wielokrotnie przekształcany, zakłócony przez kolejne rozbudowy i adaptacje budynku do nowych funkcji. W części wschodniej zachował się dwutraktowy układ pomieszczeń z poprzecznie usytuowanym korytarzem.

Po II wojnie światowej w kilku etapach budynku podejmowano szereg prac remontowych i modernizacyjnych, zmieniając częściowo układ pomieszczeń, pokrycie dachu w partii wschodniej.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content