Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Koźla – Dwór

Założenie dworskie w Koźli położone jest w centrum wsi, nieopodal kościoła parafialne­go pw. św. Jadwigi. Wzniesiony w 1710 roku dwór usytuowany został przy południowym boku folwarcznego podwórza. Kompleks zabudowań gospodarczych otacza pozostałe boki dziedzińca. Obecnie obiekt jest własnością prywatną, służy celom mieszkalnym i utrzymy­wany jest w dobrym stanie.

Ubóstwo przekazów źródłowych utrudnia odtworzenie dziejów rycerskich dóbr w Koź­li. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 roku, chociaż istnieją przesłanki świadczące o starszej metryce miejscowości. Dobra rycerskie musiały tutaj istnieć już w średniowieczu, brak jednak wiadomości o ich lennych właścicielach. Zdaje się to wskazywać, że mieszka­li poza Koźlą. Zatem pierwszą siedzibą szlachecką w Koźli jest zachowany do dzisiaj dwór powstały w końcu XVII wieku, rozbudowany w 1710 roku i przekształcony we wnętrzu w 1890 roku.

Pomimo iż plan dworu w Koźli można wpisać w plan regularnego prostokąta (z pozornym ryzalitem), to w rzucie budowli czytelne są wyszczególnione wyżej fazy budowy. W pierw­szym okresie powstała część środkowa i wschodnia założenia, z których tylko centralna zo­stała podpiwniczona. W drugiej fazie rozbudowano obiekt w stronę zachodnią – mury oddzielające tę partię budynku są wyraźnie grubsze. Należy przypuszczać, że z tego cza­su pochodzą także sztukaterie, których dzisiejsza asymetria wynika z wprowadzenia wtór­nych podziałów. Trzecia przebudowa polegała na wprowadzeniu międzytraktowego ko­rytarza. Wówczas zmiany objęły także elewacje obiektu – wprowadzono zasadę ścisłej sy­metrii – szczególnie w elewacji północnej i południowej. Jest wielce prawdopodobne, iż w trakcie tych zmian przeprowadzono liczne naprawy murów zewnętrznych dworu – w partii przyziemia cegła murowana jest na przemian z kamieniem. Wyższe partie po­wstały w konstrukcji szkieletowej – w wypełnieniu cegłą z zewnątrz oraz wypełnieniu sza­chulcem od wewnątrz. Tak ukształtowana bryła dwukondygnacyjna dworu nakryta jest dachem czterospadowym z wyodrębnionymi połaciami nad ryzalitem. Pozbawione de­koracji elewacje komponowane są rytmem rozmieszczonych symetrycznie prostokątnych okien. Tylko fasada wzbogacona została partią ryzalitu flankowanego zdwojonymi pilastra­mi i zwieńczonego szczytem o miękkiej linii, ujętym po bokach filarkami.

Po wojnie obiekt należał do PGR, pełniąc częściowo rolę magazynów produktów rol­nych. Dopiero w latach osiemdziesiątych zdewastowany zabytek przeszedł w ręce prywat­ne. Nowy właściciel przeprowadził w latach 1983-1986 gruntowny remont przywraca­jąc budynkowi dawny wygląd. Niestety, ze względu na bardzo zły stan zachowania lub zu­pełną destrukcję nie było możliwe uratowanie historycznej stolarki zarówno okiennej, jak i drzwiowej. Nie zachowały się także żadne elementy dawnego wyposażenia wnętrz. Na uwagę zasługują natomiast zachowane do dzisiaj w kilku pomieszczeniach sztukaterie oraz sklepienia krzyżowe i kolebkowe piwnic. Do oryginalnych elementów dworu należy rów­nież więźba dachowa – płatwiowo-jętkowa z dwoma poziomami jętek.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Zobacz również

Skip to content