Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Kruszyna – Dwór i pałac

Dwór

Dwór w Kruszynie położony jest w obrębie dawnego założenia dworsko-folwarcznego, po jego stronie południowej, naprzeciwko podwórza gospodarczego. Fasadą został zwrócony w stronę przebiegającej przez wieś drogi wyjazdowej z Sulechowa do Trzebiechowa. Obec­nie jest w rękach prywatnych i mieszczą się w nim biura prowadzonego tutaj gospodar­stwa rolnego.

Wieś Kruszyna została założona w okolicach Sulechowa na tzw. porębie leśnej. W połowie XVI wieku nastąpił podział włości na trzy części, które należały do rodzin: von Troschke, von Bone oraz von Steinbart. W czasie budowy dworu część majątku należała do królew­skiego urzędu domenalnego w Sulechowie. Nie udało się ustalić, do którego z wymienio­nych rodów należały dobra związane z interesującym nas dworem.

Klasycystyczny dwór wzniesiony w 1816 roku, założony został na planie prostokąta z czworobocznym portykiem od strony frontowej. W nieokreślonym bliżej czasie, zapewne w końcu XIX wieku lub na początku XX wieku, do wschodniego boku dobudowany zo­stał czworoboczny aneks. Parterową, wysoko podpiwniczoną bryłę budynku nakryto da­chem dwuspadowym z naczółkami. Przybudówka ma dach płaski. Od strony południo­wej ukształtowano reprezentacyjną fasadę poprzedzoną portykiem wspartym na sześciu kanelurowanych kolumnach o głowicach wzorowanych na doryckich. Portyk poprzedza­ją wachlarzowo uformowane schody z prostymi metalowymi barierkami. Okna wszystkich elewacji, podłużnych pięcioosiowych i bocznych dwuosiowych, a także dobudówki mają kształt prostokątny i ujęte zostały płaskim obramieniem. W szczytowych partiach elewa­cji bocznych pary okien flankowane są okulusami. Umieszczone na osi fasady drzwi mają w nadświetlu wkomponowaną dekoracyjnie datę – 1816. Elewacja tylna, podwórzowa po­traktowana została znacznie skromniej – wprowadzono tutaj jedynie jednobiegowe scho­dy lustrzane, a w połać dachową symetrycznie rozmieszczone trzy powieki. Dobudowanie parterowego aneksu o płaskim dachu zakłóciło symetrię i wyważoną w proporcjach klasy­cystyczną bryłę obiektu.

Układ wnętrz jest dwutraktowy z sienią przelotową pośrodku. Z wyposażenia na uwagę za­sługują zewnętrzne drzwi ramowo-płycinowe, ozdobione wydatnym gzymsem, płaskorzeź­bionymi płycinami u dołu z motywem fryzu kowadełkowego, na górze płycinami o wykro­ju łuku ostrego, obcego klasycyzmowi.

Dwór w Kruszynie po wojnie był siedzibą PGR. Następnie funkcjonowało tu przedszko­le, zamienione potem na mieszkania. Po przejęciu przez prywatną spółkę przeszedł kom­pleksowy remont. Zachowaniu całości założenia służy obecnie także gospodarowanie nim przez jednego właściciela i wykorzystywanie budynków gospodarczych zgodnie z pierwot­nym przeznaczeniem.

Pałac

Kruszyna położona jest w pobliżu Sulechowa, przy drodze prowadzącej z tego miasta do Trzebiechowa. Pałac usytuowany jest w zachodniej części wsi, na północnym obrzeżu zało­żenia parkowego, po stronie południowej wspomnianej drogi. Obecnie w pałacu mieści się Ośrodek Pomocy Społecznej, w obrębie którego działają Centrum Usług Socjalnych wraz ze Środowiskowym Domem Samopomocy.

W XVIII wieku dobra ziemskie Kruszyny, podzielone na trzy części, należały do rodzin von Troschke, von Bone i von Steinbart. Dotąd nie ustalono, do którego rodu należała ta część wsi, na której powstał interesujący nas pałac, klasycystyczny, wzniesiony na przeło­mie XVIII – XIX wieku.

Budynek założony został na planie litery U o krótkich ramionach otwierających się w stro­nę południową, gdzie rozplanowano założenie zieleni. Po przeciwnej stronie, do północ­nego boku, na jego osi centralnej, przylega ryzalit. Obiekt jest parterowy z sutereną, na­kryty w bryle głównej dachem czterospadowym, w członach bocznych – dwuspadowym. Ryzalit ma dach dwuspadowy. Budynek zachował w czystej formie pierwotny wygląd kla­sycystyczny.

Pod względem architektoniczno-plastycznym wszystkie elewacje opracowane zostały po­dobnie, podzielone poziomo płaskim gzymsem kordonowym nad sutereną i podobnym, wzmocnionym pasmem listwy, gzymsem wieńczącym. W elewacji ryzalitu, jego szczyt wy­dzielony jest również bogato profilowanym gzymsem. Przerywane pasmo poziome tworzą również profilowane gzymsy parapetowe. Akcenty pionowe podkreślone są przez bonio­wane naroża, a w ryzalicie elewacji północnej przez pilastry. Ryzalit zwieńczony jest faliście uformowanym szczytem. Wszystkie otwory okienne prostokątne, ujęte zostały w płaskie obramienia. Elewacja frontowa pięcioosiowa w trzonie głównym, z pojedynczymi oknami w bocznych aneksach. Do umieszczonych pośrodku drzwi, zamkniętych łukiem odcinko­wym, prowadzą reprezentacyjne schody, ujęte uskokowo ukształtowanymi, murowanymi policzkami. Ośmioosiową elewację północną zdobi dwuosiowy ryzalit, zwieńczony szczy­tem o wklęsło-wypukłych bokach. Układ wnętrz jest trzytraktowy z sienią od frontu i salą, niegdyś reprezentacyjną, na jej przedłużeniu.

Zachowana częściowo oryginalna stolarka okienna, posiada charakterystycznie opracowa­ne ślemię umieszczone w połowie wysokości okna. Ten typ okien obecny jest m.in. w du­żej sali pełniącej obecnie rolę świetlicy.

W okresie powojennym, jak wiele podobnych majątków, założenie w Kruszynie było siedzibą PGR. Obecnie planowane są prace remontowe obiektu (odnowienie elewa­cji, wzmocnienie więźby i prawdopodobnie odtworzenie dawnej stolarki okiennej w oparciu o zachowane okna świetlicy).

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content