Mierzęcin – Pałac

Zespół pałacowy usytuowany jest po północno-wschodniej stronie zabudowań wsi. Poza pałacem, w obrębie założenia znajduje się zespół zabudowań folwarcznych zlokalizowany przy dziedzińcu południowym i wschodnim. Pałac posadowiony jest na tarasowym brzegu rzeki Mierzęcinki (Mierzęcka Struga), w otoczeniu rozległego romantycznego parku krajo­brazowego. Łączna powierzchnia historycznego założenia pałacowo-folwarczno-parkowe­go wynosi ok. 24 ha.

Historia budowy mierzęcińskiego pałacu ma związek z rodem von Waldow, w posiada­niu którego majątek znajdował się od około poł. XVIII wieku. Istniejący pałac wzniesio­ny został w latach 1861-1863 przez ówczesnego właściciela majątku – Roberta Friedricha von Waldow, z przeznaczeniem na siedzibę rodową. Autorem projektu pałacu był praw­dopodobnie berliński architekt Georg Heinrich Hitzig. Pod koniec XIX wieku przekom­ponowano aranżację wnętrza pałacowego. Pałac zachował się w stanie nienaruszonym do 1945 roku.

Po wojnie zespół został upaństwowiony. W latach 1945-1958 w pałacu mieścił się dom dziecka. W 1959 roku przejęty został przez PGR w Mierzęcinie i użytkowany jako budy­nek administracyjno-socjalny. Po likwidacji PGR w 1991 roku pałac był opuszczony. Od 1998 roku zespół pałacowo-folwarczno-parkowy w Mierzęcinie znajduje się w użytkowa­niu prywatnych właścicieli. W latach 1999-2001 przeprowadzono kompleksową rewalo­ryzację pałacu, z adaptacją budynku na pracowniczy ośrodek szkoleniowo-wypoczynko­wy i hotel.

Architektura pałacu wraz z otoczeniem stanowi przykład romantycznej rezydencji, wznie­sionej w stylu neogotyku angielskiego, wzorowanego na budowli pałacowej projektu Schinkla w Babelsbergu. Budynek pałacu jest murowany z cegły, posadowiony na funda­mentach z kamieni granitowych. Bryła budowli składa się z prostokątnego korpusu, wieży i niewielkiego skrzydła połączonego z wieżą i korpusem. Zryzalitowane partie są trójkon­dygnacyjne, a człony przyległe do centralnej części – dwukondygnacyjne. Wszystkie bry­ły przykryte są odrębnymi dachami kopertowymi, z okapami zasłoniętymi krenelażowymi attykami. Nad całością góruje ośmioboczna wieża umieszczona na osi południowej elewa­cji korpusu. Do specyficznych elementów wystroju elewacji należą sterczyny ujmujące na­roża wszystkich członów pałacu, krenelażowa attyka i portyk przed centralnym ryzalitem fasady. Przyziemie portyku dzielą arkady zwieńczone łukami „Tudorów”, a zakończony jest tarasem ujętym balustradą wypełnioną kolistymi maswerkami. Taras przyozdabiają figury orłów, znajdujące się na dwóch bocznych słupkach balustrady oraz kartusz z herbem ro­dziny von Waldow, umieszczony w ryzalicie środkowym elewacji frontowej nad tarasem. W elewacji zachodniej pałacu znajduje się wysunięty poza mury obwodowe korpusu pię­cioboczny ryzalit poprzedzony tarasem widokowym ze schodami. Bryła i wystrój elewacji pałacu zachowały formy oryginalne, niezmienione od czasów budowy.

Kompozycja elewacji jest zharmonizowana z rozplanowaniem wnętrza, w którym parter posiada układ dwu- i dwuipółtraktowy. Osią kompozycji jest holl – otwarty na piętro, za nim znajduje się sala ogrodowa z tarasem wyjściowym na park. Po prawej stronie sali ogro­dowej usytuowana jest lustrzana sala balowa. Na parterze pałacu znajdują się pozostałe po­mieszczenia, w tym salon kominkowy i bilardowy, salonik dla pań oraz salon muzyczny. Niewielkie pomieszczenie (dawny korytarz) przy wieży zaadoptowano na salę historycz­ną, w której wyeksponowane są materiały archiwalne i dokumentacyjne związane z histo­rią pałacu oraz jego remontem. Między innymi znajdują się tutaj elementy sztukatorskie z pierwotnego wystroju pałacu, stare fotografie, materiały dokumentujące etapy prac re­montowych przy pałacu. Wnętrze pałacu, po remoncie, uzyskało nowy wystrój i funkcję. Pomieszczenia o charakterze reprezentacyjnym zostały gustownie umeblowane antykami. W piwnicach pałacowych zlokalizowano kuchnię oraz barek z jadalnią i pomieszczenia go­spodarcze. Obecnie jest to jedno z najokazalszych i najlepiej utrzymanych założeń pałaco­wych w obrębie regionu.