Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Niekarzyn – Pałac

Niekarzyn położony jest przy odchodzącej na zachód od głównej trasy Zielona Góra –Świebodzin drodze, prowadzącej do miejscowości Skąpe, pomiędzy wsią Kępko i Pałck. Pałac, będący obecnie siedzibą Szkoły Podstawowej, znajduje się w południowo-wschod­niej części wsi, w obrębie zespołu pałacowo-parkowo-folwarcznego. Jest to jeden z dwu ist­niejących we wsi zespołów rezydencjonalnych, określanych w przeszłości jako Gut A i B.

Pierwszym znanym właścicielem Niekarzyna, wsi należącej wówczas do dóbr rycerskich, był Wolf von Muhlen (Muhlenheim). Wraz z pobliskim Rosinem i Kępskiem wieś two­rzyła kompleks dóbr, będący w 2. poł. XVI wieku własnością rodu von Löben (pułkow­nik Melchior von Löben, komendant brandenburskiej twierdzy Peitz odnotowany jest w 1557 roku, zaś w roku 1593 jego syn Maximilian von Löben, sędzia ziemski Dolnych Łużyc). Pierwszy przedstawiciel władającej tu przez blisko wiek brandenburskiej rodziny von Hake z Berge pod Berlinem, Christopher, posiadał tutejsze dobra w latach 1596-1623, zakupując część Niekarzyna i Kępska oraz Rosin od swego szwagra. Po nim rządy przejęli jego synowie, Wichmann Otto, a następnie Rudolph. W 1672 roku nastąpił po­dział majątku pomiędzy jego synów: Georga, który stał się właścicielem Kępska, a Christo­pha, przejmującego dobra w Niekarzynie i Rosinie (przez poprzednie dziesięć lat w imie­niu nieletnich synów Rudolpha majątkiem zarządzała wdowa po nim, Anna Margatere z domu von Unruh). W 1677 roku von Hakenowie utracili Rosin, pozostając w posiada­niu Niekarzyna, którego kolejnym właścicielem był Samuel Rudolph von Hanek, a następ­nie Beate Dorothea z domu von Hacken i jej mąż Christoph Adolf von Löben. W roku 1759, w wyniku rozegranej 23 lipca wielkiej bitwy pod Kijami (na polach między Nie­karzynem, Kijami i Pałąkiem), wieś została doszczętnie zniszczona. Kolejnymi właścicie­lami wsi była rodzina von Zobeltitz, następnie von Plonnies i Kalckreuth. W tym czasie, w północnej części wsi powstał folwark z XVIII-wiecznym, istniejącym do dziś dworem. Najprawdopodobniej do tego czasu we wsi istniał tylko jeden majątek, określany później jako Gut A. Na jego terenie zlokalizowany jest omawiany pałac. Pod swą obecną, neosty­lową szatą architektoniczną, skrywa on części starszej, możliwe, że jeszcze XVII-wiecznej budowli. Należą do niej, blisko dwumetrowej grubości, kamienne mury piwnic i przyzie­mia. Wcześniejszą siedzibę wzniesiono przypuszczalnie w formie dworu obronnego, który najprawdopodobniej został zniszczony w wyniku rozegranej nieopodal, wielkiej bitwy pod Kijami. Obrys dworu jest nadal czytelny na planie pałacu. Z literatury wiemy, że znisz­czony obiekt odbudowano w konstrukcji szachulcowej, jako budynek dwukondygnacyj­ny. W roku 1905 ówczesny dzierżawca dóbr – Karl Boltze dokonuje kolejnej przebudowy, nadając pałacowi jego obecny kształt trzykondygnacyjnej budowli o neobarokowej szacie architektonicznej. W latach 70. XX wieku, kiedy pałac został przejęty od PGR, będąc od­tąd siedzibą szkoły podstawowej, bryła został zniekształcona poprzez przebudowę i rozbu­dowę parteru elewacji frontowej. Przebudowano także wnętrza. Trzykondygnacyjna, cał­kowicie podpiwniczona bryła pałacu uzyskała plan trapezu w wyniku rozbudowy pierwot­nego obiektu, który założony był na planie prostokąta z sienią przelotową. Zajmuje pół­nocno-wschodnią część obecnego obiektu. Bryłę tworzą dwa połączone człony – zachod­ni, węższy i nieco wyższy, w formie nakrytej dachem mansardowym, przysadzistej wie­ży i wschodni, nakryty dachem naczółkowym z wystawami. Wysunięta przed lico fasady część parterowa z tarasem mieści wejście główne. Pomieszczenia piwnic i dwa pomieszcze­nia przyziemia sklepione są kolebkowo, pozostałe nakryte są stropami drewnianymi. Na­rożniki obu brył ujęte zostały boniowanymi pilastrami o jońskich kapitelach, rozdzielając nimi także obie bryły. Otwór wejścia głównego zaakcentowano półkolistym naczółkiem wypełnionym dekoracją z przeplatanych girlandami wolut oplatających pole, z central­nie umieszczonym monogramem „B”. Okna elewacji historycznych, z wyjątkiem elewacji wschodniej, rozmieszono regularnie w sześciu osiach od północy i południa oraz dwóch od zachodu. Okna o kształcie prostokątna stojącego ozdobione zostały bogatymi obramienia­mi z trójkątnymi naczółkami, kluczami i gzymsami nadokiennymi lub prostymi opaska­mi. Wielkie, zamknięte półkoliście okna piętra części wieżowej obwiedzione są uszakowy­mi opaskami o górnej krawędzi zamkniętej gzymsem na linii wklęsło-wypukłej. Trzy deko­racyjne szczyty elewacji wieżowych, o falistym wykroju, obwiedziono profilowanym gzym­sem. Eliptyczne okna otacza dekoracja utworzona z wolut i przewiązanych wstęgą girland. Elewację tylną przepruto wielkim otworem okiennym o drobnych podziałach stolarki, do­świetlającym klatkę schodową. Nie zachowało się – niegdyś zapewne luksusowe – wypo­sażenie wnętrza. Przetrwały jedynie pozostałości wystroju w postaci fragmentów ceramicz­nych posadzek i stolarki.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content