Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Ogardy – Dwór i pałac

Ogardy to miejscowość o genezie średniowiecznej, o której najstarsza wzmianka pochodzi z księgi ziemskiej margrabiego Ludwika z 1337 roku. Właścicielami tutejszych majętno­ści byli przedstawiciele takich rodzin jak von Bornstedt, von Billerbeck, czy von Papstein. W 1798 roku tutejsze dobra ziemskie znalazły się w posiadaniu szambelana dworu i prała­ta Sigismunda Friedricha hrabiego von Blankensee, którego sukcesorzy władali tutejszym majątkiem ziemskim do 1907 roku.

Z inicjatywy Sigismunda Friedricha hrabiego von Blankensee w 1. ćw. XIX wieku wybu­dowano parterowy budynek dworu, znajdujący się po wschodniej stronie dziedzińca fol­warcznego oraz kamienno-ceglane zabudowania gospodarcze. Natomiast pałac znajdują­cy się po południowej stronie od tego założenia wzniesiony został po 1870 roku, według projektu nierozpoznanego architekta z inicjatywy Marie von Blankensee-Firks. W latach 1885-1905 majątek należał do hrabiny Aleksandry von Blankensee-Pückler, z domu ba­ronowej Firks zu Ohlau. W 1907 roku tutejsze dobra ziemskie znalazły się w posiada­niu banku ziemskiego, być może w wyniku bankructwa. Od 1908 roku właścicielem był radca Kretzschmer, a od 1910 roku jego żona Marta Kretzschmer z domu Schopenthau. W 1929 roku wzmiankowany został ich syn Karl Kretzschmer, władający tutejszymi do­brami ziemskimi do początku 1945 roku.

Po II wojnie światowej majątek ziemski został znacjonalizowany. Budynek dworu mie­ścił biura oraz mieszkania należące do Strzeleckiego Kombinatu Rolnego. W latach 90. XX wieku tutejszy PGR został rozwiązany, a majątek ziemski sprzedany w drodze licytacji wraz z budynkiem dworu i zabudowaniami gospodarczymi.

W pałacu w okresie powojennym urządzono mieszkania dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Rolnego, natomiast na parterze budynku wydzielono pomieszczenia na bi­bliotekę, stołówkę, przedszkole oraz świetlicę. Okresowo mieszkali tutaj przesiedleńcy, pra­cownicy sezonowi, a po 1947 roku rodziny łemkowskie, przesiedlone na Ziemie Zachod­nie w ramach akcji „Wisła”. Budynek znajduje się aktualnie w posiadaniu Gminy Strzelce Krajeńskie i zarządzany jest przez Zakład Komunalny Sp. z o o. w Strzelcach Krajeńskich.

Dwór

Dwór znajduje się w północno-wschodniej części miejscowości, na zachód od założenia folwarcznego oraz na północ od eklektycznego pałacu. Obiekt usytuowany jest na wynie­sieniu terenu, być może w miejscu wcześniejszej siedziby szlacheckiej. Po stronie wschod­niej znajduje się niewielki staw. Przed elewacją frontową zasadzone są drzewa, przesłania­jące częściowo budynek. Dwór stanowi obecnie własność prywatną. Obiekt nie jest zago­spodarowany, choć właściciel deklaruje przywrócenie dawnej świetności i wykorzystanie do celów użytkowych.

Dwór założony został osi północ-południe. Jest to budowla murowana, ceglana, o otynko­wanych elewacjach. W sensie architektonicznym jest to obiekt parterowy, częściowo pod­piwniczony, z dwupoziomowym użytkowym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym, z oknem powiekowym ponad wejściem głównym. Elewacja frontowa została ukształtowa­na jako dziewięcioosiowa, z prostokątnymi i owalnymi otworami okiennymi, ujmujący­mi wejście główne. Przed wejściem znajduje się drewniany, dwuspadowy ganek. Elewacja tylna jest przekształcona, nieregularna z wystawką w części północnej. Elewacje szczyto­we zakomponowane zostały jako trzyosiowe. Układ pomieszczeń dworu został przekształ­cony w wyniku kolejnych przebudów i adaptacji. Z werandy wejścia znajduje się przejście do niewielkiej, czworobocznej sieni, skomunikowanej z poprzecznym korytarzem, w któ­rej umieszczona jest zabiegowa klatka schodowa prowadząca na poddasze. W korytarzu na parterze znajdują się przejścia do dziewięciu pomieszczeń mieszkalnych oraz dwóch kuch­ni. Na poddaszu umieszczone są dwa pokoje. W budynku dworu zachowała się historycz­na stolarka klatki schodowej, stolarka okienna i drzwiowa. Stolarka okienna jest zróżnico­wana chronologicznie i typologicznie. Najstarsze okna są skrzynkowe, czteroskrzydłowe, sześciopolowe. Stolarka drzwi wejściowych jest dwuskrzydłowa, o kompozycji płycino­wo-ramowej z ozdobnym nadświetlem.

Po II wojnie światowej wymieniono pokrycie dachowe na dachówkę cementową-zakład­kową oraz prowadzono niewielkie adaptacje na bieżące potrzeby użytkowe.



Pałac

Pałac zlokalizowany jest w północno-wschodniej części miejscowości, w sąsiedztwie zało­żenia folwarcznego z wcześniejszym chronologicznie parterowym dworem właścicieli ma­jątku. Pałac powiązany jest po stronie południowo-wschodniej z parkiem krajobrazowym. Obiekt znajduje się po północnej stronie brukowanej drogi wiejskiej, prowadzącej do Ogardzkiego Młyna. Przed elewacją frontową pałacu usytuowany jest szpaler lip, od stro­ny elewacji tylnej znajduje się obszerny taras założony na skarpie zabezpieczonej masyw­nym murem oporowym. Obecnie budynek wykorzystywany jest do funkcji mieszkalnych i stanowi własność komunalną.

Pałac wybudowany jest na planie wydłużonego prostokąta, założonego na osi wschód – za­chód, z pseudoryzalitami w osiach elewacji podłużnych. Jest to budynek murowany z ce­gły ceramicznej na zaprawie wapiennej, o tynkowanych elewacjach. Budynek jest częścio­wo podpiwniczony, dwukondygnacyjny z poddaszem, nakryty dachem czteropołaciowym o niewielkim spadku, kryty blachą.

Elewacje podłużne zostały ukształtowane jako trzynastoosiowe, z pseudoryzalitami miesz­czącymi reprezentacyjne wejścia, natomiast elewacje boczne jako dwu- i trzyosiowe. Ele­wacje opięte są w narożnikach budynku oraz w narożnikach ryzalitów kompozytowymi pi­lastrami w porządku kolosalnym, dźwigającymi belkowanie. Poziomymi elementami arty­kulacji są gzyms cokołowy, podokienny oraz w górnej partii pseudobelkowanie z prosto­kątnymi płycinami o motywie kwiatowym i gzymsem koronującym z kroksztynami. Pseu­doryzalit w elewacji frontowej – południowej zwieńczony jest herbem von Blankensee. Z kolei pseudoryzalit w elewacji tylnej – północnej zwieńczony został trójkątnym naczół­kiem z akroterionem, w polu którego umieszczona jest dekoracja roślinna oraz herb rodo­wy von Blankensee. Pierwotnie elewacje pałacu zdobione były boniowaniem, zamknięte balustradą tralkową i zwieńczone w narożnikach akroterionami.

Pierwotny układ wnętrz budynku został niemal kompletnie zniekształcony w wyniku po­wojennych przebudów i modernizacji. Dostęp do wnętrza pałacu znajduje się w ryzalitach elewacji frontowej i tylnej oraz w elewacjach bocznych. Stropy w pomieszczeniu piwnicz­nym są oryginalne, ceramiczne, kolebkowe. Stropy nad pomieszczeniami w obrębie parte­ru i piętra zostały wymienione na żelbetowe.

Stolarka okienna i drzwiowa jest w całości wtórna. Więźba dachowa pałacu jest oryginalna, drewniana, w typie krokwiowo-jętkowym z obustronną podporą stolcową.

W pomieszczeniach pałacu z oryginalnego wystroju i wyposażenia zachowała się jedynie trzybiegowa klatka schodowa z balustradą oraz fragmentem boazerii. W budynku pozosta­wiono też stropy oraz fragmentarycznie podłogi deskowe i parkiet.

W latach 60. i 70. XX wieku przeprowadzono remont generalny w zakresie wymiany po­łaci dachowych, stropów oraz stolarki okiennej i drzwiowej. Zarazem z elewacji usunięto detale architektoniczne, w szczególności attykę oraz otynkowano budynek bez powtórze­nia boni. W latach 80. XX wieku założono instalację centralnego ogrzewania. W latach 90. XX wieku wymieniono pokrycie dachowe.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content