Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Radachów – Pałac

Pałac znajduje się w obrębie historycznego założenia rezydencjonalnego w północno-wschodniej części miejscowości. Obiekt położony jest na osi wschód – zachód i odsunięty jest od zespołu zabudowy folwarcznej, wyznaczającej po stronie wschodniej obszerny dzie­dziniec gospodarczy. Po południowej stronie pałacu znajduje się założenie parkowe w typie krajobrazowym z niewielkim ciekiem wodnym zasilającym staw, obecnie wyschnięty. Nie­opodal, w kierunku południowym zlokalizowany jest ryglowy kościół ufundowany przez przedstawicieli miejscowych rodów szlacheckich, związany w sensie funkcjonalnym i kom­pozycyjnym z rezydencją.

Radachów to wieś o metryce średniowiecznej, w której według zapisu w księdze ziemskiej z 1375 roku znajdował się zameczek – castrum. W miejscowości istniały siedziby rodów rycerskich, a następnie, w okresie nowożytnym – szlacheckich. Na początku XVIII wie­ku działy własnościowe posiadali przedstawiciele rodów von Ellert, von Ilow i von Britz­ky. W połowie tego stulecia w Radachowie znajdowały się dwa dwory należące do rodzin von umens i von Knorr. Na przełomie XVIII i XIX wieku w posiadanie dóbr radachow­skich wszedł dyrektor kamery – Papritz. To właśnie z jego inicjatywy został wzniesiony bu­dynek pałacu, charakteryzujący się typową dla swojej epoki formą oraz wystrojem archi­tektonicznym. Nie wykluczone, że budynek został wzniesiony w miejscu jednego z wcze­śniejszych dworów i zawiera jego relikty. W 1820 roku posiadłość znalazła się w rękach Johanna Friedricha Papritza, a w 1852 roku Richarda Papritza. Rodzina Papritzów została uszlachcona w 1902 roku i pozostawała w posiadaniu tutejszych dóbr ziemskich do okre­su dwudziestolecia międzywojennego.

Pałac został przebudowany w 1907 roku z inicjatywy kolejnego właściciela dóbr – Kur­ta von Papritza, który kilka lat wcześniej otrzymał indygenat. Z tego też względu, w polu tympanonu w elewacji tylnej pałacu umieszczono herb szlachecki, podnosząc tym samym prestiż rezydencji. Zarazem po stronie wschodniej dodano parterowy budynek, pełnią­cy funkcje skrzydła pałacowego, nie komponujący się z późnobarokową bryłą budowli. W latach 20. XX wieku mieszkał tutaj i pracował Hans Fallada, właściwie Rudolf Dützen (1893-1947), który korzystając z gościnności właścicieli pałacu stworzył poczytną powieść przetłumaczoną wkrótce na język polski – Wilk wśród wilków.

Po 1945 roku majątek został znacjonalizowany. W pałacu mieściły się biura miejscowego Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Następnie pałac adaptowano na ośrodek kolonijny. Mieściły się tutaj kolejno ośrodki kolonijne kopalni „Staszic” i następnie ZOZ w Pozna­niu. Po likwidacji PGR w Radachowie w 1994 roku budynek pałacu wraz z założeniem folwarcznym znalazł się w dzierżawie, natomiast aktualnie stanowi prywatną własność.

Pałac założony jest na planie prostokątnym na osi wschód – zachód. Jest to budowla wybu­dowana w technice tradycyjnej, murowana z cegły na zaprawie wapiennej, o tynkowanych elewacjach. Budynek posadowiono na wysokim ceglanym cokole. Pałac jest podpiwniczo­ny, parterowy, nakryty dachem mansardowym z wystawkami. Elewacje podłużne budyn­ku zakomponowane zostały jako trzynastoosiowe, ukształtowane w sposób rytmiczny i sy­metryczny. Elewacje podłużne, to jest frontowa – północna oraz tylna – południowa, po­siadają centralnie usytuowane, trzyosiowe, dwukondygnacyjne ryzality, w których mieści­ły się reprezentacyjne wejścia do budynku (obecnie zamurowane). Ryzalit w elewacji fron­towej ujęty został w dolnej partii zdwojonymi pilastrami, pomiędzy którymi znajdowa­ły się pierwotnie wąskie okna i prostokątne płyciny. Na belkowaniu pilastrów wspiera się zamknięty odcinkiem łuku tympanon z dwoma otworami okiennymi. Ryzalit w elewacji tylnej ukształtowany w podobny sposób, zyskując na monumentalności, dzięki podestowi oraz wysokim schodom poprzedzającym wejście. Powyżej mieści się prostokątny balkon o kutej, postsecesyjnej balustradzie i herb właścicieli majątku umieszczony w odcinkowo zamkniętym polu tympanonu, wypełnionym dekoracją z liści akantów, będącą kontynu­acją labrów. Elewacja zachodnia jest jednoosiowa, zapewne wskutek wtórnych przekształ­ceń wnętrz pałacowych. Do elewacji wschodniej pod koniec XIX lub na początku XX wie­ku dobudowany został parterowy budynek.

Wnętrze pałacu, pomimo powojennych przekształceń, zachowało częściowo czytelny hi­storyczny układ przestrzenny oparty na dwuipółtraktowej kompozycji pomieszczeń z salo­nem w osi reprezentacyjnej oraz poprzecznym korytarzem. W związku ze znaczną dewa­stacją budynku, jaka miała miejsce w latach 90. XX wieku, wyposażenie i wystrój wnętrz, a w szczególności boazeria i posadzka oraz stolarka okienna i drzwiowa zachowane są w stanie szczątkowym.

Pałac nie posiada dokumentacji konserwatorskiej. Remont związany z adaptacją budyn­ku dla potrzeb ośrodka kolonijnego przeprowadzono w latach 60. i 70. XX wieku. Prze­budowano wówczas wnętrza i dokonano naprawy elewacji wraz z ich przemalowaniem. Po 1994 roku pałac był opuszczony i systematycznie popadał w ruinę. W 2007 roku rozpo­częto prowadzenie prac zabezpieczających w zakresie osuszenia murów obwodowych, pod­stemplowaniu zagrożonych partii stropów oraz remontu i częściowej rekonstrukcji więźby dachowej z przełożeniem połaci dachowych dachówką karpiówką układaną w koronkę.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content